[ویکی فقه] استثنای متصل به خارج کردن بخشی از مصادیق حقیقیِ مستثنا منه اطلاق می شود. استثنای متصل، مقابل استثنای منقطع می باشد و استثنایی است که در آن « مستثنا » از جنس «مستثنا منه» و داخل در آن است، مانند: «لااله الا الله». در این استثنا دایره شمول مستثنا منه، به وسیله استثنا محدود می شود؛ به همین خاطر استثنای متصل را از انواع مخصص متصل شمرده اند.
جملاتی از کاربرد کلمه استثنای متصل
نظرات اهل سنت دربارهٔ تفسیر آیه مودت در بخش‌های مختلفی قابل بررسی است. عده‌ای از مفسران آنها همچون ابن تیمیه، در منهاج السنة، ابن کثیر در تفسیر القرآن العظیم، ابن حجر عسقلانی در فتح الباری و قسطلانی در ارشاد الساری قائل به مکی بودن سوره هستند و بر همین اساس تفسیر مصداق «قربی» در آیه را خویشاوند نزدیک محمد نمی‌دانند. دلیل این گروه بر این مطلب مستدل است که در مکه، علی بن ابی طالب با فاطمه زهرا ازدواج نکرده بود و هنوز حسن و حسین به دنیا نیامده بودند. به اعتقاد برخی از دانشمندان سنی همچون محمد بن جریر طبری و عبدالرحمن ثعالبی، استثناء در آیه استثنای منقطع — در مقابل استثنای متصل — است و بنابراین از این جهت، مودت فی القربی اجر رسالت نیست. سومین دیدگاه مطرح شده در اینباره، توسط مفسرینی چون ابن تیمیه، از مفسران سنی مذهب در منهاج السنه مطرح شده‌است. بر اساس این دیدگاه، از آن جهت که رسالت یک منصب الهی و پاداش آن بر عهده خداست، پس پیامبر اسلام همچون پیامبران پیش از خود، در مقابل تبلیغ و کارهای خویش، هرگز مزد و اجری را از مردم طلب نمی‌کند. راغب اصفهانی در مفردات، اجر را تنها مختص به مزد عمل خوب می‌داند و در مقابل آن جزا را در هر دو عمل خوب و بد مورد استعمال گزارش می‌کند. راغب در جای دیگری در توضیح «یَقترِف» می‌نویسد معنای اصلی این لغت، کندن پوست درخت یا کندن پوست روی زخم است و این واژه به صورت استعاره، «اکتساب» معنا می‌شود که کار خوب و بد را شامل می‌شود.