[ویکی فقه] اِبْن ِ مَدینی ، ابوالحسن علی بن عبدالله بن جعفر بن نجیح (۱۶۱ یا ۱۶۲- ۲۸ ذیقعده ۲۳۴ق /۷۷۸ یا ۷۷۹-۲۳ ژوئن ۸۴۹م )، از پیشروان علوم حدیث در بغداد بود. وی با عروة بن عطیه از بنی سعد بن بکر نسبت ولاء داشت و به همین جهت «سعدی » نیز خوانده می شد.اصل خاندان وی از مدینه بود، ولی او خود در بصره تولد یافت پدر و جدش هر دو از محدثان بود و پدر که در نوجوانی درگذشت (۱۷۸ق /۷۹۴م )، از نخستین استادان او بود. ابن مدینی در زادگاه خود به فراگیری حدیث پرداخت .
جملاتی از کاربرد کلمه ابن مدینی
کتب اصطلاح‌شناسی حدیث دو دوره را پشت سر گذاشته‌اند. اولین دوره گردآوری اقوال و گفته‌های محققان اولیه بوده‌است که با نقل قول آن‌ها، آن‌ها بدون ارزیابی اقوال، آن‌ها را استفاده می‌کردند و اصطلاحاتی را که قابل اطلاق بر آن تعابیر باشد پیشنهاد می‌دادند. این روش‌شناسی بود که توسط محققان اولیه همچون یحیی ابن معین، علی ابن مدینی، مسلم این حلاج و ترمذی بکار می‌رفت. در دوره دوم شاهد کتاب‌هایی هستیم که به ارزیابی کتاب‌های دوره اول پرداخته‌اند مؤلفان دوره دوم عبارت‌ها و گفته‌های دوره اول را می‌خواندند و به سامان دهی و کدسازی اصطلاحات مربوط می‌پرداختند. اصولی تأسیس می‌شدند و تا اندازه‌ای بسیار مقبول می‌افتادند که اصطلاحات مشخص بودند که از آن محققان خاصی وضع می‌شدند مثال‌هایی از این کتاب‌ها را می‌تواند در کتاب‌هایی چون:معارف علوم الحدیث الحکیم، الکفایه کاتب بغدادی و مقدمه ابن صلاح یافت.