معاذ بن جبل ( نام کامل: اباعبدالرّحمن معاذ بن جبل بن عمرو بن اوس ) از صحابه محمّد پیغمبر اسلام و از انصار است. او به پیشنهاد مصعب بن عمیر اسلام آورد و در پیمان عقبه شرکت داشت. معاذ در سال هجدهم هجرت، در اثر بیماری طاعون، در شام وفات یافت و در اردن مدفون گشت. معاذ بن جبل در هنگام مرگ ۳۳ سال داشت. و نزد شیعه از مخالفان علی بن ابی طالب در مساله جانشینی پیامبر بود. وی از قاریان قرآن بود. در روایتی از پیامبر اسلام نقل شده است که؛ «قرائت قرآن را از چهار نفر بخواهید: عبدالله بن مسعود، سالم مولی أبی حذیفة، ابی بن کعب و معاذ بن جبل».
معنی کلمه معاذ بن جبل در دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] معاذ بن جبل یکی از اصحاب پیامبر اسلام است. نامش معاذ بن جبل بن عمرو بن اوس بن عائذ است. کنیه کنیه اش ابو عبدالرحمن و از انصار پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ است. بیعت با پیامبر او همراه هفتاد نفر از کسانی بود که در بیعت عقبه، با پیامبر صلی الله علیه وآله بیعت کرد حضور در جنگ ها ... [ویکی شیعه] مُعاذ بن جَبَل بن عمرو بن اوس بن عائذ، صحابی پیامبر اسلام(ص)، قاری قرآن و از مخالفان اهل بیت در مساله جانشینی پیامبر بود. معاذ در بیعت عقبه با پیامبر(ص) بیعت کرد و در جنگ های بدر و احد حضور داشت. پیامبر(ص) او را برای تبلیغ اسلام به یمن فرستاد. معاذ بن جبل از اصحاب صحیفه ملعونه است که در حجة الوداع در بین خود معاهده ای نوشتند و امضا کردند که اگر پیامبر کشته شد یا از دنیا رفت نگذارند خلافت به اهل بیت پیامبر(ص) برسد.پس از وفات پیامبر، معاذ از اولین افرادی بود که با خلیفه اول بیعت کرد. گفته شده است او در پایان عمر خود به خاطر حمایت نکردن از حضرت علی(ع) در موضوع جانشینی پیامبر اکرم(ص)، اظهار پشیمانی کرده است. معاذ بن جبل از قبیله خزرج و نام پدر او جبل بن عمرو بن أوس بود. کنیه اش ابوعبدالرحمن و از انصار پیامبر اسلام(ص) بود. وی به همراه هفتاد نفر در بیعت عقبه با پیامبر(ص) بیعت کرد و در جنگ هایی؛ مانند بدر و اُحُد حضور داشت. پیامبر(ص) پس از جنگ تبوک، معاذ را که ۲۸ ساله بود به عنوان معلم و کارگزار به یمن فرستاد. هنگام وفات رسول خدا(ص)، معاذ در یمن بود.
جملاتی از کاربرد کلمه معاذ بن جبل
مؤ لف : قريب به اين معنا از معاذ بن جبل از رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) ومختصر آن از ابن مردويه از على (عليه السلام )نقل شده .
در معجم طبرانى و مقتل خوارزمى و كنزالعمال از عبدالله بن عمروعاص به نقل از معاذ بن جبل آمده است كه رسول خدا (ص ) با رنگى برافروخته بر ما وارد شد و فرمود: من ، محمد كه سرآغاز و پايان همه سخنان به من ارزانى شده است . پس مادام كه من در ميان شما هستم از من فرمان ببريد، و چون مرا به سراى ديگر بردند، به كتاب خداى عزوجل روى آورديد و حلال و حرامش را حلال و حرام شماريد.
عن ابن عباس إ نّ يهود كانوا يستفتحون على الا وص و الخزرج برسول اللّه صلى الله عليه و آله قبل مبعثه ، فلمّا بعثه اللّه من العرب كفروا به و جحدوا م اكانوا يقولون فيه ، فقال لهم معاذ بن جبل و بشر بن البراء و داود بن سلمة : يا معشر هود اتّقوا اللّه و اءسلموا، فقد كنتم تستفتحون علينا بمحمّد و نحن اءهل شرك و تخبرونا باءنّه مبعوث و تصفونه بصفه . فقال سلام بن مشكم اءحد بنى النّضير: ما جئنا بشى ء نعرفه و ما هو بالّذى كنّا نذكر لكم فاءنزل اللّه : (و لمّا جاءهم كتابٌ من عنداللّه ) الا ية (1189).
و در همان كتاب از معاذ بن جبل روايت كرده كه گفت : من ازرسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) پرسيدم كدام يك ازاعمال محبوب ترين عمل نزد خدا است ؟ فرمود: اينكه بميرى در حالى كه زبانت از ذكرخداى عز و جل تر باشد.
روزى معاذ بن جبل خدمت رسول صلى الله عليه و آله و سلم رسيد. حضرت پرسيد: چگونه صبح كردى اى معاذ؟
قطام آغاز به سخن كرده و گفت : مهمان عزيز ما از چه قبيله اى است ؟ ابن ملجم گفت : ازقبيله مراد. قطام گفت : بَه بَه عجب نَسَب خوبى !! لبابه گفت : او عبدالرحمن بن ملجم ، ازقاريان مشهور كه قرآن را در نزد معاذ بن جبل ياد گرفته ، حتما نام او را شنيده اى . قطامبا صداى لرزانى گفت : خاله جان تو بهترحال و روزم را مى دانى ، تو آگاهى به اين كه مشكلات و مصيبتهاى بر من وارد شده ،براى من هيچ هوش و هواسى باقى نمانده همه فكر و ذكر من كشته شدن برادرم و پدرماست و تمام سعى و تلاش من انتقام از دشمنان و قاتلان آنها مى باشد، اين بگفت و شروعبه گريستن كرد. اما عبدالرحمن زير چشمى به او نگاه مى كرد و فريفته عشق او وجمال زيبايش شد، اگر چه قبلا زيبايى او را شنيده بود ولى الا ن زيبايى او را به چشممى ديد.
روزى معاذ بن جبل با حالتى گريان خدمت پيامبر آمد و سلام كرد.
2- معاذ بن جبل (معاذ) در هيجده سالگى مسلمان شد و در جنگ بدر و احد و خندق و ديگر جنگها شركتداشت و پيامبر صلى الله عليه و آله ميان او و (عبدالله بن مسعود) عقد برادرى قرارداد.
316- ابوعبدالله سالم ، آزاد كرده ابوحذيفه ، اصلش از استخر فارس بود و چونفرزند خوانده ابوحذيفه به شمار مى رفت از مهاجران به حساب آمد. سالم پيش ازرسول خدا به مدينه هجرت كرد و در آنجا بر گروهى از مهاجران ، از جمله عمر امامت مىنمود؛ زيرا قرآن را بهتر از ديگران درك مى كرد.رسول خدا(ص ) بين او و معاذ بن جبل پيمان برادرى بست . سالم در جنگ يمامه كشته شد.شرح حالش دراسد الغابه آمده است .
البته در یک روایت به نقل از معاذ بن جبل، راوی حدیث شک کردهاست که اسم او کلثوم/کلثم/کلثمه بودهاست یا کلهمه/کلیمه/حلیمه/حکیمه.