مضم
معنی کلمه مضم در فرهنگ فارسی
جملاتی از کاربرد کلمه مضم
دانیل فنل، خاورشناس نروژی، در رسالهٔ «قصر زرین» خود اظهار می‌دارد که «همانندی‌های فراوانی میان دژ هوش‌ربای مثنوی با مضمون داستان زوال خاندان آشر، نوشتهٔ اِدگار آلِن پو (۱۸۰۹–۱۸۴۹ میلادی)، نویسندهٔ سبک وحشت و فانتزی و شاعر آمریکایی، می‌توان یافت.» اما واصف باختری، از پژوهندگان ادبیات فارسی، با این نظر موافق نیست.
علامه شيخ جعفر نقدى رحمة اللّه گويد: چون مردم به گرد معاويه جمع شدند، وى نامهاى به زياد بن سميه كه عامل او در كوفه بود بدين مضمون نوشت : سران ياران على بنابى طالب را نزد من فرست و من آنها را امان دادم ، و بايد ده نفر باشند؛ پنج نفر ازكوفيان و پنج نفر از بصريان .
فاء تفريع كه بر سر اين جمله آمده مى رساند كه مضمون اين جمله فرع تخلف ايشان ازجهاد به اموال و جانها و خوشنودى به ترك اين فريضه الهى و فطرى است ، كه انساندر زندگيش جز به انجام آن به سعادت نميرسد.
… آنچه که مسیح همواره به پیروانش می‌گفت و مصداق آنچه که به این مضمون در کتاب مقدس آمده: «اگر کسی خواست پشت سر من بیاید، از خود بی‌خود شود، صلیبش را بردارد و به دنبالم بیاید»، امروز به وقوع پیوست و این سخن، شور و هیجان عظیمی در سرزمین فرانسه به وجود آورد. ...
چه مقدار آب گردد صبح تا شبنم به عرض آید به این عجز نفس حیران مضمون بستن خویشم
خامه تحریر از چوب صنوبر بایدم تا به عرض آرم بلندی‌های مضمون تو را!
دارد دل شکسته در این دیر بی‌ثبات مضمون عبرتی که برای خدا مبند
برِ اهلِ معنی بود فرق‌ها ز مضمون بیگانه تا آشنا
نه مضمون نقش می‌بندم نه لفظ از پرده می‌جوشم زبانم گرم حرف کیست کاین مقدار خاموشم
کلمه خمار در مضمون این آیه فقط به عنوان «حجاب» ترجمه شده است که برای مردم استفاده می‌شود. چنین پوشش‌هایی در عربستان در زمان ظهور اسلام بیشتر برای محافظت در برابر آفتاب داغ و صحرا مورد استفاده قرار می‌گرفت.
داستان همسر طلایی را می‌توان به عنوان یک داستان هشداردهنده بر اساس مضمون «پول نمی‌تواند خوشبختی بخرد» دید. برای یک خواننده معاصر، شباهتی نیز به ماهیت غرورآمیز افسانه گولم، یا به فرانکنشتاین وجود دارد، به این معنا که حتی ماهرترین انسان‌ها نمی‌توانند هنگام خلق زندگی با کمال الهی رقابت کنند.
فکر جولان همه تشویش عبارت سازی ست فطرت آبله مضمون دگر می‌بندد
در حرف تلخ نوش لبان صد دقیقه است کوتاه‌بین ز لفظ به مضمون نمی‌رود
نیست راهی خنده را بر آن لب میگون هنوز وانگردیده است از هم غنچهٔ مضمون هنوز
مولف : اين معنا را قمى نيز در تفسير خود با ذكر سند از ابى بصير از امام صادق (عليهالسلام ) روايت كرده و اين مضمون از باب تطبيق كلى بر مصداق است نه اينكه آيهشريفه تنها در خصوص اين مصداق نازل شده باشد، مى خواهد بفرمايد: در قرآن كريمآياتى در باره ولايت على (عليه السلام ) نازل شده ، نه اينكه آيه شريفه دراصل : (انزل اليك فى على ) بوده و دشمنان على (عليه السلام ) در قرآن دست برده وجمله (فى على ) را انداخته باشند، و نيز منظور اين نيست كه بفرمايد: بعضى ازقاريان آيه را به صورت : (انزل اليك فى على ) قرائت كرده اند0 و نظير آنروايتى است كه كافى و تفسير عياشى از امام باقرنقل كردند و قمى در تفسير خود از امام صادق (عليه السلام ) آورده كه آيه : (ان الذينكفروا و ظلموا) را به اين صورت خوانده اند: (ان الذين كفروا و ظلمواآل محمد حقهم لم يكن اللّه ليغفرلهم )0
بعد از چند روز مروان قصيده اى سرود و سخن ناروا و ناحق به اميرالمؤ منين على عليهالسلام نسبت داد، و شعر او بدين مضمون بود كه كشندگان عثمانخوشحال و فارغ البال در مدينه مى گردند و به كشتن او فخر و مباهات مى كنند، علىعليه السلام آنها را مى بيند و بى اعتنا از كنار آنان مى گذرد.
از نکتهای خوب تو مضمون شده هنر با وعدهای دست تو مقرون شده وفا
مضمون حق نخست‌زادگی که در داستان‌های اسحاق و یعقوب وجود دارد، در روایت یوسف نیز دیده می‌شود. یوسف پسر ارشد یعقوب نبود، اما پدرش بیشترین علاقه را به او نشان می‌داد. به علاوه، یعقوب حق نخست‌زادگی را از پسر ارشد یوسف گرفت و به پسر کوچک‌تر داد. یهودا هم که یکی از پسران کوچک یعقوب بود، نقش مهمی در داستان دارد. رئوبن، پسر ارشد یعقوب، به دلیل هم‌خوابگی با یکی از زنان پدرش جایگاه خود را از دست می‌دهد. احتمالاً قدرت‌گیری قبایل یهودا و افرایم در قرون بعدی در گنجانده این مضمون در داستان‌ها نقش داشته است. دلیل دیگر نیز می‌تواند مشروع جلوه دادن حکومت پادشاهان اسرائیل—داوود و سلیمان—باشد زیرا داوود کوچک‌ترین پسر یسی و سلیمان یکی از پسران کوچک داوود بود.