متناقص

هدف از سير مطالعاتى شهيد مطهرى رسيدن به نقطه ثبات و آرامش نسبى بر اساس مؤلفه هاى اسلامى و شيعى است ، آن چنان كه كاربر در انتهاى مطالعات خويش ، بر اساسروش برنامه ريزى شده اين سير مطالعاتى بتواند در مقابله با هرگونهمجهول مفروض در دامنه مسائل متداول اسلامى - و البته نه به صورت تخصصى وپيشرفته - به الفباى اوليه نحوه انديشيدن و طى مسيرنمودن و به نتيجه رسيدن دستيابد و مطالب موافق و همسو يا مخالف و متناقص و متنافر بااصول اسلامى را تشخيص داده و موقعيت خويش را در رابطه با آن موضوع از نظر قرب وبعد به محور تفكر اسلامى تعيين نمايد.

به نظر ما علت كم توجهى محققان و مورخان به اين مقطع مهم تاريخى ، انگيزه هاىدرونى و روش بررسى هاى تاريخى آنان بوده است . مورخان در اين گونه موارد بدونداشتن دركى و استنباطى از اسرار صعود و افول نهصت ها، به تكرار مكررات اكتفا كردهاند و روايات متناقص ، آنان را از فرورفتن در باطن امر و گذر از سطح به عمق ،بازداشته است . لذا اكثر آنان به چنين تصورى ، قيام سيدالشهداء را بدون طرح مساءلهسفارت مسلم بن عقيل ترسيم نموده و نيازى به درك شرايط آن روز مردم ، مخصوصااهل كوفه نديده اند.

گذشته از آن ، در همين كتاب آنجا كه از موارد اجتهاد در مكتب خلفا سخن مى گفتيم ، دلايل بسيارى دال بر اعتماد مكتب مزبور در بيان احكام اسلام بر راءى و اجتهاد در مقابل سنت پيامبر خدا (ص ) آورده ايم . و نيز در اوايل جلد دوم زير عنوان دو حديث متناقص چگونه يافت مى شوند، و در آخر بخش زير عنوان مجتهدهاى قرن نخستين و موارد اجتهادشان ، ديديم كه پيروان مكتب خلفا چگونه به خاطر تاءييد موضعگيريهاى خلفا حديث مى ساختند، و گوياتر از همه ، مطالبى است كه در پايان جلد اول زير عنوان جهت گيرى قدرت حاكمه طى سيزده قرن آمده است .