لملئت

و در تفسير عياشى از محمد بن سنان از بطيخى از ابى جعفر (عليه السلام ) آورده كه درذيل آيه (لو اطلعت عليهم لوليت منهم فرارا و لملئت منهم رعبا) فرموده : مقصود خداىتعالى شخص رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) نيست ، بلكه منظور مؤ منين هستند.گويا مؤ منين دارند اين حرف را به يكديگر مى زنند، وحال مؤ منين چنين است كه اگر اصحاب كهف را ببينند سرشار از ترس و رعب شده پا بهفرار مى گذارند.

(لو اطلعت عليهم لوليت منهم فرارا و لملئت منهم رعبا) - اين جمله از اين معنا خبر مى دهدكه وضع اصحاب كهف در همين حالى كه به خواب رفته اند آنقدرهائل و وحشتناك بوده كه اگر كسى از نزديك ايشان را مى ديد از ترس و از خطرى كه ازايشان احساس ‍ مى كرد پا به فرار مى گذاشت ، تا خود را از مكروهى كه گفتيم از ناحيهآنان احساس مى كند دور بدارد. و خلاصه قلب آدمى از ديدن آنان سرشار از وحشت و ترسمى گردد، و از قلب به سراسر وجود انسان دويده ، سراپاى او را پر از رعب و وحشت مىكند.

از توضيحى كه گذشت دو نكته روشن گرديد، يكى اينكه چرا فرمود (از ترس ازايشان پر مى شوى ) و نفرمود (دلت پر از ترس ‍ مى شود). دوم اينكه چرااول فرمود (لوليت منهم فرارا) و سپس فرمود: (و لملئت منهم رعبا) نكته اولىاحتياج به تكرار ندارد، ولى درباره دومى مى گوييم (فرار) به معناى دور كردنخويش است ، از مكروه . و فرار معلول توقع رسيدن مكروه است ، نهمعلول ترس كه حالتى است درونى و تاءثرى است كه در قلب پيدا مى شود،

و تـحـسـبـهـم أ يـقـاظـا و هـم رقـود و نـقـلبـهـم ذات اليـمـيـن و ذاتالشـمـال و كلبهم باسط ذراعيه بالوصيد لواطلعت عليهم لوليت منهم فرارا و لملئت منهمرعبا(18)