قسم خدا

 خداوند متعال در قران به چیزهایی سوگند خورده است که در این مبحث به آن می پردازیم.
"قَسْم" در لغت به معنای جزءجزء کردن و "قِسْم" به معنای بهره بردن و "قَسَم" در اصل از "قَسامه" بوده (یمین و سوگندی که بر اولیاء مقتول ادا شود)، به معنای حسن و جمال که در اصطلاح فقهی و قرآنی، اسمی برای "حلف" به کار برده شده است؛ وجه نام گذاری سوگند یادکردن به "قسم" اینست که یادکننده قسم گویا با سوگند خوردن در هر جایگاهی که باشد از زیبایی و جمال آن چیزی که به آن قسم می خورد، بهره ای می برد، و "یمین" را از آن جهت به معنای سوگند گرفته اند که عرب چون در حین پیمان بستن و هم سوگند شدن، دست راست یکدیگر را می فشردند، لذا به طور مجاز یمین گفته اند.
سوگند از منظر قرآن
در آیات بسیاری از قرآن کریم ، خدای متعال به چیزهایی سوگند یاد کرده، از جمله: ذات پاک خویش، روز قیامت ، فرشتگان، ماه، خورشید و... در حالی که خداوند بی نیاز از سوگند بوده، ولی سوگندهای قرآن همواره دارای دو فایده مهم است: نخست تاکید روی مطلب، و دیگر بیان عظمت چیزی که به آن سوگند یاد می شود؛ زیرا هیچ کس به موجودات کم ارزش سوگند یاد نمی کند. و اهمیت برخی از مطالب آنقدر بالاست که خداوند در یک سوره یازده مرتبه قسم یاد نموده است. و از طرفی این سوگندها که خطاب به انسان است، جهت تفهیم ارزش و منزلت او بوده، تا انسان ها به ارزش وجودی خود پی برده و خود را به بهایی اندک نفروشند و در برابر نعمت های فراوانی که خداوند برای شان ارزانی داشته، جهت رسیدن به قرب الهی، تلاش کنند. در قرآن بیش از صد "قسم" با واژگان مختلف: قسم، حلف، یمین، واو قسم و... در بیش از چهل سوره ذکر شده است. و لیکن ما در این نوشتار به بررسی واژگانی می پردازیم که خداوند با آن ها سوگند یاد کرده است.
سوگندهای خداوند در قرآن
خدای متعال در آیات متعددی به مواردی قسم یاد کرده، که نشان گر ارتباط ویژه ، بین یادکننده قسم و آنچه که بدان قسم یاد شده، وجود دارد و هر چه شأن و مقام یادکننده قسم بالاتر باشد، حکایت از اهمیت بالای آن موضوع دارد که به مواردی از آن ها به اختصار یادآور می شویم:
← قسم به نام پاکش