فرار شاه

معنی کلمه فرار شاه در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] در این مقاله به بررسی رفتارهای آخرین روزهای حکومت رژیم پهلوی و فرار شاه می پردازیم.
شاه ایران در سال های آخر سلطنت خود به طرز تاسف باری شاهد سقوط پرشتاب حکومت خود بود. وقایعی که در سال های ۱۳۵۴ و بعد از آن اتفاق افتاد، حکومت محمدرضا پهلوی را به سرنگونی نزدیک تر می کرد؛ اما افزایش درآمد سالانه نفت تا مرز ۲۰ میلیارد دلار در سال او را امیدوار می ساخت. همچنین توسعه روابط کشور با همسایگان غرب و شرق و بهبود رابطه ایران با عراق، اوضاع را بیش از پیش خوشایند ساخته بود. در آبان سال ۱۳۵۴ دربار شاه پنجاهمین سال سلطنت خاندان پهلوی را با صرف هزینه های هنگفت برگزار کرد که در این ریخت و پاش ها نارضایتی های مردمی را می افزود. در این دوران شاه سعی می کرد بیش از گذشته نظر مساعد آمریکا را جلب کند و با تسلیم در برابر تمام خواسته های کارتر به سلطنت خود با آرامش ادامه دهد. شاه به خیال خود امنیت و آرامش کاملی در کشور حاکم کرده بود، غافل از اینکه جرقه های انقلاب در همان سال ها زده می شد و در بطن جامعه، مردم با روشنگری های روحانیت از اوضاع و احوال ایران و ظلم و ستم های شاه خائن آگاه می شدند. دیکتاتوری ظالمانه شاه و برخورد وحشیانه دولت وقت با مخالفت های مردمی در آن زمان را می توان نقطه تشدید و تحول نهضت های انقلاب دانست. مدت زیادی به طول انجامید تا شاه و اطرافیانش متوجه اوضاع دگرگون پیرامون خود شوند. اقدام آنها در واکنش به اوضاع، برکناری هویدا و نخست وزیری آموزگار بود. آموزگار پیش از آن ذرات نفت را بر عهده داشت این تغییرات وضعیت نابسامان مملکتی را عوض نکرد. ناآرامی و اعتصاب، اوضاع ایران را فلج کرده بود. اعلامیه های آیت الله خمینی همه جا پخش می شد و او اکنون خواهان تشکیل کمیته ها شده بود. «بگذارید هر مسجد تبدیل به یک کمیته برای انقلاب شود» آیت الله به این دلیل این درخواست را کرد که پلیس و ساواک قادر نبود در مساجد رخنه کند.
تبعید امام به فرانسه
دولت آمریکا نتوانست آنطور که شاه انتظار داشت، رضایت نظر او را برآورده سازد. پس از او شریف امامی کابینه را عهده دار شد. شریف امامی از مهره های دست نشانده انگلیسی بود و در اعمال خود سعی در جلب نظر انگلیس داشت. در طول عهده دار بودن نخست وزیری شریف امامی، تغییری در جهت بهبودی وضعیت شکل نگرفت. در همین دوران بود که امام (رحمة الله علیه) به فرانسه، تبعید شدند و ورود ایشان به "نوفل لوشاتو" برخلاف انتظار شاه تیتر اول روزنامه های دنیا قرار گرفت که امام (رحمة الله علیه) به فرانسه تبعید شدند و ورود ایشان به نوفل لوشاتو برخلاف انتظار شاه تیتر اول روزنامه های دنیا قرار گرفت.
← نتایج ورود امام
حرکت بعدی شاه که البته کارتر به او دیکته کرده بود، تشکیل دولت نظامی به نخست وزیری ازهاری (رئیس ستاد ارتش) بود. دولت نظامی ازهاری، جایگزین کابینه آشتی ملی شریف امامی گردید. ازهاری از عناصر افراطی ارتش محسوب می گردید. شاه خائن پس از کشتار دانشگاه به مناسبت روی کارآمدن دولت نظامی، نطقی رادیوئی و تلویزیونی ایراد کرد: «من نیز پیام انقلاب شما ملت ایران را شنیدم»، من حافظ سلطنت مشروطه که موهبتی است الهی که از طرف ملت به پادشاه تفویض شده است، هستم.»
← حکومت نظامی
...

جملاتی از کاربرد کلمه فرار شاه

سيف در استان فرار يزدگرد، پادشاه ايران ، بعد از شكست در جلولا به سوى خراسان ،مى نويسد: يزدگرد، پادشاه ايران ، پس از شكست سپاهانش در جنگ جلولا به جانب رىگريخت . در اين فرار شاه ايران دائما در محمل خود كه بر پشت شترى بسته شده بودقرار داشت ، در آن مى خوابيد و از آن بيرون نمى شد. فراريان همچنان بى وقفه پيش مىراندند تا اينكه در مسير خود به آبگيرى رسيدند كه ناگزير از عبور آن بودند. شاه درمحمل خود خوابيده بود و و غلامانش ناچار بودند كه او را بيدار كنند تا موقعيت خود رادريابد و هنگامى كه شتر در آن آبگير قدم مى گذارد به وحشت نيفتند.
در ۲۵ مرداد مصدق که صدور فرمان عزل را خلاف روح قانون اساسی مشروطه و پادشاهی مشروطه دانست و متوجه کودتای شاه علیه خود شد در برابر این کودتا مقاومت کرد. این حرکت، منجر به فرار شاه به عراق و سپس ایتالیا شد. در ۲۵ مرداد کودتایی که سازمان‌های اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا طرح کرده بودند آغاز شد.
در این زمان تیمسار ریاحی به عنوان رئیس ستاد ارتش، پس از آنکه طی بیانیه‌ای به برخی از جزئیات کودتای نافرجام و به خارج از کشور گریختن شاه اشاره نمود، فرار شاه را استعفا تلقی کرد و سپس دستور داد تا نام شاه از مراسم دعای صبحگاهی و شامگاهی پادگان‌ها حذف شود.
یکی از کارهای او که باعث خشم محمدرضا شاه و هواداران او شد این بود که پس از کودتای ۲۵ مرداد و فرار شاه در روزهای ۲۶ و ۲۷ مرداد به اتفاق دکتر فاطمی به کاخ سلطنتی رفت و به دستور وی یکایک اتاقها را مهر و موم نمود.
پس از فرار شاه معدوم از ايران ، امام خمينى قدس سره در تاريخ 12 بهمن 1357 پس ازسال ها تبعيد، قلوب مردم ايران را شادمان نموده و به وطن بازگشتند و در مياناستقبال بى سابقه و گرم مردم با برنامه ريزى قبلى كه خود انجام داده بودند، يكسرهبه بهشت زهرا، در كنار تربت پاك شهيدان رفتند و در آن جا سخنرانى مهمى ايرادفرمودند. قسمتى از سخنرانى ايشان چنين بود: من دولت تعيين مى كنم ، من توى دهن ايندولت (دولت بختيار) مى زنم ، من به پشتيبانى اين ملت ، دولت تعيين مى كنم .
پولاک، از پزشکانی است که گزارش کرده با شیوع بیماری وبا «شاه چادر خود را در دره لار واقع در دامنه دماوند» می‌زد تا خود و خانواده‌اش در امان باشند. پولاک همچنین از شیوع بیماری وبا در سال ۱۸۵۳ میلادی در تهران گزارش داده که مردم تهران به خاطر فرار شاه، هراسان شده و دسته‌دسته این شهر را ترک کردند.[نیازمند منبع]
پایتخت ایران تیسفون، در مرز جنوب‌غربی کشور یعنی خاک قدیم بابل قرار داشت به این‌جهت، هم در معرض حملهٔ روم و هم عرب نزدیک بود و روشن است که در آن زمان از دست رفتن پایتخت و فرار شاه چقدر موجب پریشانی و نااُمیدی در کشور شده‌است. اگر پایتخت به جای یک ناحیهٔ مرزی در داخل ایران بود، انقراض دولت به این سادگی امکانپذیر نبود. به‌ویژه درگیری دائمی با روم و توجهٔ عمده به غرب کشور، باعث غفلت از مرز شرقی می‌شد.