فاتمهن

عن مفضل بن عمر عن الصادق عليه السلام : سالته عن قوله تعالى : و ان ابتلىابراهيم ربه بكلمات فاتمهن ما هذه الكلمات ؟قال عليه السلام : هى الكلمات التى تلقاها آدم من ربه . فتاب عليه و هو انهقال : يا رب ! اسئلك بحق محمد و على و فاطمه و الحسن و الحسين ، الا تبت على ، فتابالله عليه انه هو التواب الرحيم . (1016)

و كلمه (توفيه ) كه مصدر فعل (وفى ) است به معناى آن است كه حق صاحب حق راتمام و كمال بپردازى ، و توفيه ابراهيم (عليه السلام )بود كه آن جناب هر حق بندگىكـه بـه عـهـده داشت تمام و كامل ادا كرد و به بهترين وجه هم ادا كرد، كه خداى تعالى در(واذ ابتلى ابراهيم ربه بكلمات فاتمهن ).

و در تفسير عياشى به سندهائى چند از صفوانجمال روايت كرده كه گفت : ما در مكه بوديم ، در آنجا گفتگو از آيه : (واذابتلى ابراهيمربه بكلمات فاتمهن ) به ميان آمد فرمود: خدا آن را با محمد و على و امامان از فرزندانعلى تمام كرد، آنجا كه فرمود: (ذرية بعضها من بعض ، واللّه سميع عليم )، ذريه اىكه بعضى از بعض ديگرند، و خدا شنوا و دانا است ).

واذ ابتلى ابراهيم ربه بكلمات فاتمهن قال انى جاعلك للناس اماماقال و من ذريتى قال لا ينال عهدى الظالمين - 124.

در آيه مورد بحث نخست مى گويد (بخاطر بياوريد هنگامى را كه خداوند ابراهيم را باوسائل گوناگون آزمود و او از عهده آزمايش به خوبى بر آمد) (و اذ ابتلى ابراهيمربه بكلمات فاتمهن ).

واذ ابتلى ابراهيم ربه بكلمات فاتمهن قال انى جاعلك للناس اماماقال و من ذريتى قال لا ينال عهدى الظالمين . يعنى به ياد آور هنگامى را كه ابراهيم راخدايش به امورى چند امتحان كرد، و او آنها را انجام داد. خداوند به او فرمود من تو راپيشواى مردم قرار دادم . ابراهيم گفت اين پيشوايى را در فرزندانم نيز قرار ده . خداوندفرمود عهد من به ستمكاران نمى رسد. (بقره / 124).

هـمـان پـيـامـبر بزرگى كه به تمام عهد و پيمانهاى الهى وفا كرد، حق رسالت او را ادانـمـود، و بـراى تـبـليـغ آئيـن او از هيچ مشكل و تهديد و آزارى نهراسيد، همان كسى كه دربـوتـه امـتحانات مختلف قرار گرفت ، و حتى فرزندش را به فرمان خدا به قربانگاهبرد و كارد بر گلوى او گذارد، و از تمام اين امتحانات سربلند و سرفراز بيرون آمد ومـقـام والاى رهبرى خلق را به او عطا فرمود چنانكه در آيه 124 سوره بقره مى خوانيم : واذ ابـتـلى ابـراهـيم ربه بكلمات فاتمهن قال انى جاعلك للناس اماما: (به خاطر بياورزمانى را كه خداوند ابراهيم را با دستوراتى آزمود، و او از عهده همه اين امتحانات برآمد وآنها را تكميل كرد و خداوند به او فرمود من تو را پيشواى مردم قرار دادم ).

قول الله عزوجل ((و اذا بتلى ابراهيم ربه بكلمات فاتمهن ))ما هذه الكلمات ؟قال هى الكلمات التى تلقيها آدم من ربه فتاب عليه ، و هو انهقال : اسالك بحق محمد و على و فاطمه والحسن والحسين الا تبت على ، فتاب الله عليه ،انه هو التواب الرحيم . قلت له : يا بن رسول الله فما يعنىعزوجل بقوله : ((فاتمهن ))؟ قال يعنى : اتمهن الى القائم اثنى عشر اماما تسعة من ولدالحسين عليهم السلام ))

(بكلمات فاتمهن ) كلمات جمع است و كلمه هر چند در قرآن كريم بر موجودات و اعيانخارجى اطلاق شده ، نه بر الفاظ و اقوال ، مانند: (بكلمة منه اسمه المسيح عيسى بنمريم )، (و كلمه اى از او كه نامش عيسى بن مريم بود) ولكن همين نيز بعنايتقول و لفظ است ، باين معنا كه ميخواهد بفرمايد: مسيح (عليه السلام ) با كلمه وقول خدا كه فرمود: (كن ) خلق شده ، همچنان كه فرمود: (انمثل عيسى عنداللّه كمثل آدم خلقه من تراب ، ثمقال له كن فيكون )، (مثل عيسى نزد خدا، مثل آدم است كه او را از خاك بيافريد، و سپسفرمود: (بباش پس موجود شد).

و اذ ابتلى ابرهيم ربه بكلمات فاتمهن قال انى جاعلك للناس اماماقال و من ذريتى قال لا ينال عهدى الظالمين(124)