عملیه

محمد سعید حکیم پس از درگذشت ابوالقاسم خویی در سال ۱۳۷۱ رساله عملیه خود را منتشر کرد.

از نخستین و معروفترین رساله‌های عملیه در فقه بوده و به زبان فارسی است که این خود ابتکاری نو در نگارش متون فقهی به‌شمار می‌رفت تا آن‌جا که برخی از صاحب نظران از آن به عنوان اولین دوره فقه فارسی غیر استدلالی که به صورت رسالۀ عملیه نوشته شده‌است یاد می‌کنند، این کتاب از یک مقدمه و بیست باب (از طهارت تا دیات) تشکیل شده‌است.

و اما ملکه «عدالت» معلوم شد که عبارت است از انقیاد و اطاعت قوه عملیه از برای قوه عاقله، به نوعی که هیچ عملی از آدمی سر نزند مگر به فرموده عقل و این در وقتی حاصل می شود که ملکه در نفس آدمی به هم رسد که جمیع افعال بر نهج اعتدال از او صادر شود، بی آنکه او را درآن غرضی یا مطلب دنیوی باشد.

بسیاری از فقها در رساله‌های عملیه خود متعه (صیغه یا ازدواج موقت) صوری کودک برای شخص دیگر را به عنوان روشی برای محرم شدن پدر یا مادر آن کودک با همسر طفل توصیه می‌کنند. هرچند در صورتی که امکان بهره‌گیری جنسی از کودک نباشد، در مورد صحت آن تردید وجود دارد.

کاربرد این عنوان امروزه برای مراجع تقلید شیعه است. این لقب به دوران پس از سید حسین طباطبایی بروجردی بازمی‌گردد. تا آن زمان مراجع تقلید را حجت‌الاسلام و حجت‌الاسلام‌والمسلمین می‌نامیدند و بر روی رساله‌های سید حسین طباطبایی بروجردی که نخستین رساله عملیه شمرده می‌شود نیز از این لقب برای او استفاده شد.

جعفر سبحانی با درگذشت شیخ جواد تبریزی در ۲۹ آبان ۱۳۸۶ و به درخواست گروهی از مردم آذربایجان، رساله عملیه خود را منتشر کرد[نیازمند منبع].

با وجود داشتن تالیفات متعدد فقهی و مقلدین بسیار، وی مبادرت به ارائه رساله عملیه و تأسیس وبگاه شخصی نکرد. برخی از باورهای اعتقادی سید تقی طباطبایی قمی در مورد مسائل مختلف دینی در پایگاه خبری ردود عقائدیة آمده‌است.

از جمله کتب فقهی او: «انوار الفقاهه»، «القواعد الفقیة» و «انوار الاصول» و «تعلیقات مستدل» و مشروحی بر تمام عروة الوثقی است که مکرر به چاپ رسیده‌است. رسالهٔ عملیه وی (توضیح المسائل) تاکنون بارها چاپ شده و این رساله به زبان عربی و اردو و ترکی آذربایجانی و انگلیسی نیز ترجمه و منتشر شده‌است. همچنین رساله، همراه با چند جلد از کتب استفتائات وی، اکنون به‌صورت نرم‌افزاری برای تلفن‌های همراه ارائه می‌شود.