علی میرزا. [ ع َ ] ( اِخ ) ( سلطان... ) وی از مقربان شاه اسماعیل صفوی بود و در سال 920 هَ. ق. در جنگی که بین شاه اسماعیل و سلطان سلیم درگرفت به قتل رسید. رجوع به حبیب السیر چ خیام ج 4 ص 547 شود. علی میرزا. [ ع َ ] ( اِخ ) ( سلطان... ) ابن سلطان محمودمیرزا. وی از شاهزادگان تیموری و مادر او زهره بیگی آغا از قوم ازبک بود. علی میرزا بر سمرقند و بخارا سلطنت میکرد. در سال 905 هَ. ق. که محمدخان شیبانی قصد تسخیر سمرقند و بخارا را کرده بود مدتها آن ولایات را محاصره کرد ولی سودی نبخشید. تا زهره بیگی آغا مادر سلطان علی میرزا، به طمع اینکه محمدخان شیبانی او را به زنی بگیرد، بر طبق قراری که مخفیانه با محمدخان گذاشته بود شروع به اغوای سلطانعلی و تشویق او به تسلیم در مقابل محمدخان کرد. از سوی دیگر خواجه قطب الدین یحیی با این امر سخت به مخالفت برخاست ولی سرانجام بر اثر وسوسه زهره بیگی آغا، در یکی از روزهای جمعه که قطب الدین یحیی و دیگر بزرگان در مسجد جامع به نماز مشغول بودند، سلطان علی میرزا با گروهی از خواص خود از دروازه چهارراهه سمرقند به نزد محمدخان شیبانی رفت و به او پناه برد. و خواجه قطب الدین هنگامی که بر این امر آگاه شد مردم را به مقاومت در برابر سپاه محمدخان دعوت کرد اما چون کسی به دعوت او پاسخ نداد، خود نیز بدان سپاه ملحق شد. و محمدخان پس از اینکه بر ملک سمرقند مسلط گشت و ولایات اطراف آن را نیز تسخیر کرد، برای اینکه خیال خود را از وجود برخی از اشخاص که احتمال مخالفت آنها میرفت آسوده سازد آنها را به قتل رسانید که ازآن جمله سلطانعلی میرزا بود. ( از حبیب السیر چ خیام ج 4 ص 98 و 232 و 276 - 279 ) ( دستورالوزراء ص 340 ).
معنی کلمه علی میرزا در فرهنگ فارسی
ابن سلطان محمود میرزا وی از شاهزادگان تیموری و مادر او زهره بیگی آغا از قوام ازبک بود علی میرزا بر سمرقند و بخارا سلطنت میکرد در سال ۹٠۵ قمری که محمد خان شیبانی قصد تسخیر سمرقند و بخارا را کرده بود مدتها آن ولایات را محاصره کرد ولی سودی نبخشید تا زهره بیگی آغا مادر سلطان علی میرزا بطمع اینکه محمد خان شیبانی او را بزنی بگیرد بر طبق قراری که مخفیانه با محمد خان گذاشته بود شروع باغوای سلطانعلی و تشویق او بتسلیم در مقابل محمد خان کرد
معنی کلمه علی میرزا در دانشنامه آزاد فارسی
رجوع شود به:برزو، جزیره
جملاتی از کاربرد کلمه علی میرزا
عمیدالسلطان تالش قتل‌ها کرده بود. بنا شد او را دم توپ بگذارند. گذاردند. به گونه‌ای بسته بودند که تیر توپ آزاری به او نرساند. گفتند معجزه را حضرت عباس کرده، ولی [...] معجزه را پنج هزار تومان کرده بود که به امیرنظام و ولیعهد محمد علی میرزا رسید.
محمد علی میرزا قاجار که دولتشاه نامیده می‌شد، در هنگام مرگ دارای ۱۰ فرزند پسر و ۱۴ فرزند دختر بود، که نسل او (خاندان دولتشاهی)، از نوادگان همین ۱۰ پسر به‌شمار می‌آیند. در این میان نسبت بیشتر افرادی که خاندان دولتشاهی را تشکیل داده‌اند به امامقلی میرزای عمادالدوله می‌رسد و نوادگان بقیۀ پسران وی خاندان‌های دیگری را به وجود آورده‌اند.
مظفرالدین شاه، پادشاه بعدی ایران در سفر به فرنگ یک بالون خریده بود اما از آن استفاده نکرد تا زمانی که محمد علی میرزا وارث تاج و تخت او شد. جنگ مشروطه خواهان با محمد علی میرزا بالا گرفت. یکی از سران نظام پیشنهاد کرد برای سرکوب مشروطه خواهان از بالون استفاده کنند. اما وقتی بالون را باز کردند معلوم شد که توسط موش‌ها جویده شده.
۴- ۱۹ دی ۱۲۸۵: محمد علی میرزا پادشاه می‌شود.
در ۱۸۳۰، هنگ روسیان در خراسان در جنگ ضد ترکمانان و کردان شرکت کرد. در۱۸۳۲ م (۱۲۴۷ ق) در لشکرکشی ضد حاکم هرات شرکت نمودند و نقش مهمی داشتند. در سال بعد تحت فرماندهی فرزند عباس میرزا (محمدشاه بعدی) برای سرکوب شورش‌هایی که بدنبال فوت عباس میرزا به وجود آمده بود وارد نبرد شدند. بدنبال آن و با مرگ فتحعلیشاه، عموی محمدشاه یعنی علی میرزا ظل‌السلطان در پایتخت در پی بدست آوردن تخت پادشاهی بود که با ورود نیروی آذربایجان به پایتخت، از سرپیچی منصرف شد. روس‌های پناهنده به ایران، در اینجا هم ارگ سلطنتی را اشغال کردند و به عنوان محافظ شخصی شاه انتخاب شدند.
بالای این صفحه آغاغنی، خواجه پاشی محمد علی میرزای مرحوم، که از طوالش گیلان بوده، زحمت کشیدن صورت مرحوم شاهزاده را نشسته و حشمت الدوله پسرش و پسر کوچک‌تر را داده‌است حجاری نموده. خود آغاغنی را هم با هیئت مکروه ایستاده در جلوی شاهزاده نقش کرده‌اند. طوری به او بیفتاده که واقعاً مهوع است و طاق را ضایع کرده‌است و بس‌که بد حجاری شده روی اشکال را رنگ‌آمیزی کرده‌اند. الحق مایه تضییع طاق شده‌است.
به هنگام فوت، از مظفرالدین شاه ۱۸ دختر و ۶ پسر به نام‌های محمدعلی میرزا، ملک منصور میرزا شعاع‌السلطنه، ابوالفتح میرزا سالارالدوله، ابوالفضل میرزا عضدالسلطان، حسن علی میرزا نصرت‌السلطنه و ناصرالدین ناصری باقی ماندند.
خادم بیگ تالش (درگذشت ۲۳ اوت ۱۵۱۴) سیاست‌مدار، فرمانده نظامی و صوفی تالش‌تبار اهل ایران صفوی بود. خادم بیگ از ملازمان علی میرزا و مشاور مهم شاه اسماعیل بود. او در جنگ چالدران کشته شد.
پس از ابلاغ و انجام انتخابات محمد علی میرزا دستور بسته شدن انجمن را صادر کرد و اعضا نیز آنرا پذیرفتند، ولی مجاهدان به شورش سختی برخواسته و اعضا را شبانه به انجمن آورده دوباره درجای خود نشاندند، همین انجمن منشا کارهای زیادی شد، در شهرهای دیگر نیز انجمن های مشابهی ایجاد شد.
در تاریخ نیز شاهزاده رکن الدین میرزا همان فرزند سلطان علی میرزا (نوهٔ احمد شاه قاجار) است.