معنی کلمه علی بن بابویه قمی در دانشنامه اسلامی
علی بن بابویه قمی، متوفی در سال 329 ه.ق، مدفون در قم، پدر شیخ محمد بن علی بن بایویه، معروف به شیخ صدوق است که در نزدیکی شهر ری مدفون است. پسر محدث است و پدر فقیه و صاحب فتوا، معمولا این پدر و پسر، به عنوان صدوقین یادمی شوند.
ابوالحسن علی بن الحسین بن موسی بن بابویه، یکی از فقهای نامدار و یکی از اصحاب فتوی و اجتهاد، و در عصر خویش رئیس فقها و محدثین و پیشوای مردم قم بوده است شیعیان در امور دینی به او مراجعاتی داشته اند و فتوایش نزد همگان نافذ و محترم بوده است.
در بیان عظمت علمی و منزلت قدس و تقوای او، همین بس است که فقهای مادر مواردی که حدیثی از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام نرسیده باشد، و از او فتوایی در آن زمینه وجود داشته باشد، فتاوای او را به علت نزدیک بودن به عهد امامت و عصر معصوم علیه السلام، به منزله حدیث تلقی می کردند و فتوای او را نشانی از وجود حدیث در آن زمینه قلمداد می نمودند.
چنان که شهید اول در کتاب ذکری با این تعبیر بیان فرموده اند: اصحاب ما، دستورالعمل خود را از رساله علی بن بابویه می گرفتند، هنگامی که دسترسی به نص روایت نداشتند، چون اعتماد و اطمینان کاملی به او داشتند.
گفتار ابن ندیم: ابن ندیم، کتابشناس و مورخ معروف در فهرست خود می نویسد: ابن بابویه، علی بن موسی قمی، یکی از فقها و یکی از موثقین شیعه می باشد با خط پسرش ابوجعفر محمد بن علی پشت کتابی خواندم که به یکی اجازه داده بود. کتاب های پدرش را روایت کند و تعداد آن ها حدود 200 جلد می باشد، ولی او تصریح نموده بود که تالیفات خودم 18 کتاب می باشد.
او تالیفات متعددی دارد یکی از آن ها کتاب الشرایع می باشد که جهت فرزند عزیزش صدوق نوشته است و از دیگر آثار او: رساله الاخوان، قرب الاسناد، تفسیر قرآن کریم، کتاب النکاح، النوادر، کتاب التوحید، الصلوه، مناسک الحج و می باشد.
او نخستین مؤلف کتاب فقهی عاری از ذکر سند روایت می باشد که توانسته است کتاب فقهی را مجرد از سند روایت و مانند اثری مخصوص به مؤلف و نشان دهنده فتوی و نظر او تالیف کند و کتابی به همین سبک به نام الشرایع که به نام الرساله الی ابنه هم خوانده می شود، جهت پسر خود، صدوق به یادگار گذاشت ظاهر امر این است، این کتاب همان است که الفقه الرضوی هم خوانده می شود، چون در آغاز آن قال علی بن موسی هست، از این رو برخی چنین پنداشته اند که مقصود از او، امام علی بن موسی الرضا علیه السلام است.