[ویکی فقه] بامیان (در مآخذ عربی کراراً به صورت البامیان)، شهری در هندوکُش ، در شمالِ بخش اصلی این سلسله جبال و در شمالِ غربی کابل ، در درّه ای کوهستانی به ارتفاع ۵۹۰، ۲ متر از سطح دریا می باشد. جادّه بسیار با اهمیتی که آب گیرِ رود جیحون را به آب گیر رود سند می پیوندد به این شهر منتهی می شود. لذا بامیان به طور طبیعی مرکز مهم اقتصادی است و در دوران قدیم نیز دژ مستحکمی به شمار می رفته است. تغییرات وابستگی سیاسی بامیان با آن که این درّه، یعنی وادی رودِ قُندُوز (کُندُوز)، جزو آب گیر رودِ جیحون است و گذرگاه های بلند کوهستانی مانند شِبَر و اُنّائی آن را از کابل جدا می کند، بارها وابستگی سیاسی بامیان از شمال به جنوب تغییر پیدا کرده است. تبعیت بامیان از کابل و غزنه در قرون اخیر، بامیان بیش تر جزو قلمرو کابل و غزنه به شمار رفته، و گذرگاه آق رباط، که در شمالِ غرب بامیان واقع شده، مرز میان کابلستان و ترکستان افغان بوده است. آغاز تاریخ بامیان ...
جملاتی از کاربرد کلمه شهر بامیان
این فیلم در شهر بامیان افغانستان و زیر مجسمه‌های بودا که در سال ۲۰۰۱ تخریب شدند فیلم‌برداری شد. بازیگران فیلم نیز از بین دانش‌آموزان مدرسه‌های بامیان و روستاهای پیرامون برگزیده شدند. بودا از شرم فرو ریخت در سینماهای چند کشور جهان از جمله فرانسه (با نام دفترچه)، ژاپن (با نام دنیای بچه‌ها) و اسپانیا نمایش داده شده‌است. این فیلم تاکنون در ایران اکران نشده‌است.
این منطقه در ولسوالی یکاولنگ در فاصله ۷۵ کیلومتر شهر بامیان قرار دارد. بخش مرکزی این منطقه حفاظت شده در ولسوالی یکاولنگ و بخش‌های شرقی آن در ولسوالی کهمرد بامیان قرار دارد.
این شهر مرکز فرهنگی مردم هزاره نشین افغانستان است. بیشتر مردم در مرکز شهر بامیان زندگی می‌کنند. این دره بین رشته کوه‌های موازی هندوکش و کوه بابا افتاده است.
دو مجسمه بودا در شهر بامیان در مرکز هزاره‌جات، بلندترین مجسمه‌های ایستاده بودا در جهان محسوب می‌شدند (هر کدام با ارتفاع ۵۶ متر). سازمان علمی فرهنگی یونسکو این دو مجسمه را در فهرست ارزشمندترین آثار تاریخی جهان قرار داده بود که تنها آثار جهانی ثبت شده به عنوان میراث بشری از افغانستان بودند. طالبان در ماه مارس سال ۲۰۰۱ این مجسمه‌ها را در کنار کشتار و سرکوب مردم هزاره تخریب کردند.
بامیان در ۲۰۴ کیلومتری کابل و در شمال غربی آن موقعیت دارد. شهر بامیان دارای طول جغرافیایی ۶۷ درجه و ۵۰ دقیقه و یک ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و ۴۹ دقیقه و ۳۰ ثانیه شمالی می‌باشد. سطح شهر از سطح عمومی دریاها ۲٬۵۵۰ متر ارتفاع دارد.
حوالی ساعت ۱۶:۴۰ روز سه شنبه ۴ قوس/آذر ۱۳۹۹ دو انفجار در نزدیکی هتلی در بازار شهر بامیان بوقوع پیوست. به گفته سخنگوی وزارت کشور افغانستان، مواد انفجاری در مقابل فروشگاه انصاف در سرک‌نو شهر بامیان منفجر شده‌است. سخنگوی فرماندهی پولیس بامیان می‌گوید که دو انفجار در ساحهٔ سه راهی شفاخانه و روبه‌روی هتل مامانجف رخ داده‌است. وی همچنین به رسانه‌ها گفته‌است که دو حلقه ماین یکی در جوی و دیگری در یک کراچی جاسازی شده بوده‌است. مقامات محلی در ولایت بامیان اعلام کرده‌اند که به‌دلیل وجود تهدیدات امنیتی و تأمین امنیت هرچه بیشتر، شهر بامیان از یک حوزه امنیتی به چهار حوزه امنیتی ارتقاء پیدا کرده‌است.
بمب‌گذاری‌های ۱۳۹۹ بامیان به دو انفجار گفته می‌شود که در ۴ قوس/آذر ۱۳۹۹ در بازار شهر بامیان رخ داد. در نتیجه این انفجارها دستکم ۲۰ تن کشته و ۶۰ تن دیگر زخمی شدند. زنان و کودکان نیز در میان قربانیان این بمب‌گذاری‌ها حضور دارند. هرچند چندین تن در پیوند به این رویداد بازداشت شدند، اما گروهی تاکنون مسئولیت این حمله را بر عهده نگرفته‌است. در دو دههٔ پسین این نخستین بار است که انفجار بم یا مواد منفجرهٔ تعبیه شده در مرکز ولایت بامیان به وقوع می‌پیوندد.
طارق آرین سخنگوی وزارت داخله افغانستان با نشر پیامی در تویتر گروه طالبان را عامل این انفجارها خواند. هرچند طالبان مسئولیت این انفجارها را بر عهده نگرفته‌است. منابع محلی در ولایت بامیان گفته‌اند که شش تن از عاملین انفجارها در شهر بامیان بازداشت شده و برخی از این افراد در تحقیقات ابتدایی به دست‌داشتن در انفجارهای چهارم قوس اعتراف کرده‌اند. سید انور رحمتی والی بامیان می‌گوید که بر اساس معلومات آن‌ها در این حادثه، شبکه حقانی نقش داشته‌است. وی همچنین به تحصن‌کنندگان گفت که بازداشت پنجمین فرد متهم، گمانه‌زنی‌های آن‌ها در مورد دست‌داشتن شبکهٔ حقانی را بیشتر کرده‌است.