معنی کلمه سوره فتح در دانشنامه اسلامی
چون این سوره با آیه ((انا فتحنا لک فتحا مبینا)) آغاز شده است و نوید یک پیروزی بزرگ و درخشان را می دهد، به آن «فتح» گفته اند. در آیه اول این سوره از پیروزی بزرگ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به یاری خدا، یاد شده است؛ فتحی که در صلح حدیبیه که در سال ششم از هجرت اتفاق افتاد، فراهم آمد. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم همراه ۱۴۰۰ نفر به جنگ با مشرکان رفت؛ در حالی که امیدی به بازگشت پیروزمندانه و به سلامت نبود؛ ولی سرانجام با قرارداد آتش بس ده ساله و بدون درگیری به مدینه بازگشتند. همین قرارداد، پیروزی های بزرگ دیگری درپی داشت؛ مانند: فتح خیبر در سال هفتم هجری،فتح مکه همراه دوازده هزار سرباز مسلمان در سال هشتم هجری و مسلمان شدن تعداد زیادی از مشرکان در این فاصله. این ها آن «فتح مبین» است که سوره به آن نام مشهور شده است.
محور اصلی
غرض سوره بیان منتی است که خدای تعالی بر رسول خود نهاده، و در این سفر فتحی آشکار نصیبش فرموده. و نیز منتی که بر مؤمنین همراه وی نهاده و مدح شایانی است که از آنان کرده، و وعده جمیلی است که به همه کسانی از ایشان داده که ایمان آورده و عمل صالح کرده اند. این سوره در مدینه نازل شده است.
مصادیق فتح
درباره مصداق این فتح، میان مفسران نظراتی به قرار ذیل هست:۱. صلح حدیبیه (مشهورترین نظریه).۲. فتح خیبر.۳. فتح مکه.۴. فتح و پیروزی سپاه اسلام در همه جنگ ها.
ویژگی ها
...
[ویکی شیعه] سوره فتح چهل و هشتمین سوره در ترتیب کتابت حاضر قرآن کریم و صد و یازدهمین سوره در ترتیب نزول٬ ۲۹ آیه دارد و از سوره های مدنی است. « فتح » نامیدن آن به این مناسبت است که در آغاز آن از فتح مبین یعنی صلح حدیبیه و به دنبال آن از فتح مکه سخن می گوید. این سوره از نظر حجم از سوره های مثانی است. در آیه ۱۸ به یکی از بیعت های تاریخی مسلمانان معروف به « بیعت رضوان » اشاره شده است.
این سوره را « فتح » می نامند، به این مناسبت که در آغاز آن از فتح مُبین (پیروزی درخشان) سخن می گوید. مفسران درباره اینکه این فتح به کدام پیروزی اشاره دارد اختلاف دارند.
سوره فتح به ترتیب مصحف چهل و هشتمین و به ترتیب نزول صد و دوازدهمین سوره قرآن و از سوره های مدنی است.
[ویکی اهل البیت] سوره فتح چهل و هشتمین سوره از قرآن است و دارای 29 آیه است.
این سوره در مدینه نازل شده. این سوره در ترتیب مصحف چهل و چهشتمین سوره و در ترتیب نزول صد و دوازدهمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره صف و پس از آن سوره مائده نازل شده است.
این سوره به اجماع مفسّرین دارای بیست و نه آیه می باشد.
ابیّ بن کعب از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت می کند: (هر کس این سوره را قرائت کند مانند آن است که با حضرت محمد صلی الله علیه و آله در فتح مکه شرکت داشته است).
و در روایت دیگر آمده است: (...مانند کسی است که زیر آن درخت با حضرت محمد صلی الله علیه و آله بیعت کرده است).
قتاده از انس نقل می کند: (هنگامی که از جنگ حدیبیه بازگشتیم، از انجام اعمال حج ما جلوگیری شده بود و ما همگی محزون و غمگین بودیم که ناگهان خداوند نازل فرمود: (إِنَّا فَتَحْنا لَکَ فَتْحاً مُبِیناً) پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: آیه ای بر من نازل شده است که در نظر من از تمام دنیا بهتر است).
عبداللَّه بن مسعود گوید: (رسول خدا صلی الله علیه و آله از جنگ حدیبیه بازگشت فرمود، ناگهان دیدیم که شترسواری حضرت از سرعت خود کاست، نزدیک شدیم دیدیم خداوند (إِنَّا فَتَحْنا لَکَ فَتْحاً مُبِیناً) را بر حضرت نازل فرموده است و حضرتش را فوق العاده مسرور یافتیم و فرمودند که این سوره بر او نازل شده است).
عبداللَّه بن بکیر از پدرش روایت می کند که: امام صادق علیه السلام فرمودند: اموال و زنان و کنیزان خود را با خواندن (إِنَّا فَتَحْنا) از تلف شدن حفظ کنید، اگر انسان از کسانی باشد که این سوره را زیاد بخواند روز قیامت منادی بطوری که همه مردم بشنوند او را صدا می زند که تو از بندگان خالص من هستی، او را به بندگان صالح من ملحق نمائید و او را در بهشت های پر نعمت جای داده، از شربت گوارای رحیق مختوم آمیخته به کافور سیراب سازید).