معنی کلمه سوره حج در دانشنامه اسلامی
این سوره پس از سوره نور و پیش از سوره منافقون نازل شده است.
تعداد آیات
این سوره ۷۸ آیه دارد.
مکی یا مدنی
در مکی یا مدنی بودن آن میان مفسران اختلاف هست.برخی کل سوره را مدنی دانسته و آیات ۱۹ تا ۲۴ یا ۵۲ تا ۵۵ آن را مکی شمرده اند. عده ای نیز تمام سوره را، به جز آیات ۱۹ تا ۲۴ آن، مکی دانسته اند. به نظر می رسد منشأ اصلی این اختلاف، تفاوت ملاک های تعیین مکی و مدنی بودن سوره ها در میان مفسران، و وجود موضوعات متنوع در این سوره است.
نسخ پنج آیه
...
[ویکی شیعه] سوره حج به مناسبت اشاره به احکام و مسائل حج در آیات ۲۵ تا ۳۷ این سوره و نیز فرمان اعلان عمومی حج، حج نامگذاری شده است. ششمین سوره از سوره های چهارده گانه سجده است که از نظر حجم از سوره های مثانی و نسبتا متوسط می باشد و دقیقا نیم جزء قرآن را دربردارد.
این سوره شامل چندین حکم فقهی حج مانند وجوب حج، احکام قربانی، حلال بودن گوشت حیوانات، وجوب طواف خانه خدا در حج و... است. برای این سوره فضایل و خواصی مانند ثواب حج و عمره داشتن قاری این سوره نقل شده است.
به جهت اهمیت موضوع حج و به مناسبت اشاره به احکام و مسائل حج در آیات ۲۵ تا ۳۷ این سوره و نیز فرمان اعلان عمومی حج (در آیه ۲۷) این سوره با این عنوان نامگذاری شده است.
[ویکی اهل البیت] سوره حج بیست و دومین سوره قرآن است و دارای 78 آیه است.
سوره حج به قول ابن عباس و عطا جز چند آیه ای از آن مکی است. حسن می گوید: جز چند آیه ای از آن که در سفر نازل شده، مدنی است. این چند آیه را بعضی 6 و بعضی 4 آیه دانسته اند.
این سوره در ترتیب مصحف بیست و دومین سوره و در ترتیب نزول صدو چهارمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره نور و پس از آن سوره منافقون نازل شده است.
به عقیده کوفیان 78 و به عقیده مکیان 77 و به عقیده اهل مدینه 76 و به عقیده اهل بصره 75 و به عقیده اهل شام 74 آیه است.
«الحمیم» و «الجلود» را کوفیان پایان آیه می دانند. «عاد و ثمود» را جز شامیان پایان آیه دانسته اند. «قوم لوط» را حجازیان و کوفیان پایان آیه دانسته اند و «سماکم المسلمین» را اهل مکه آیه ای دانسته اند.
ابی بن کعب گوید: پیامبر فرمود هر کس سوره حج بخواند، ثواب حج و عمره تمام حج کنندگان و عمره کنندگان گذشته و آینده به او داده می شود.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سه روز یک بار این سوره را بخواند، از سال خارج نمی شود، مگر اینکه به زیارت خانه خدا برود و اگر در سفر بمیرد، اهل بهشت خواهد بود.
این سوره مشرکین را مخاطب قرار داده، اصول دین و انذار و تخویف را به ایشان خاطر نشان می سازد، هم چنان که در سوره های نازل شده قبل از هجرت مشرکین مورد خطابند. این سوره سیاقی دارد که از آن بر میآید مشرکین هنوز شوکت و نیروی داشته اند.و نیز مؤمنین را به امثال نماز، حج، عمل خیر، اذن در قتال و جهاد مخاطب قرار داده، و آیات آن دارای سیاقی است که می فهماند مؤمنین جمعیتی بوده اند که اجتماعشان تازه تشکیل شده، و روی پای خود ایستاده، و مختصری عده و عده و شوکت به دست آورده اند.