سهل و ممتنع

معنی کلمه سهل و ممتنع در لغت نامه دهخدا

سهل و ممتنع. [ س َل ُ م ُ ت َ ن ِ ] ( ترکیب عطفی ، اِ مرکب ) ( اصطلاح بدیع ) آن است که ربط کلام و سیاق آسان نماید، اما مانند آن هر کس نتواند گفت بسبب سلاست و جزالت و گنجانیدن معانی بسیار در الفاظ اندک. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ص 766 ). قطعه ای ( شعر یا نثر ) که در ظاهر آسان نماید، ولی نظیر آن گفتن مشکل باشد. ( از فرهنگ فارسی معین ).

معنی کلمه سهل و ممتنع در فرهنگ فارسی

در اصطلاح آنستکه ربط کلام و سیاق آسان نماید اما مانند آن هر کس نتواند گفت بسسب سلاست و جزالت و گنجانیدن معانی بسیار در الفاظ اندک

جملاتی از کاربرد کلمه سهل و ممتنع

آثار نقاشیِ دورهٔ اخیر جهانگیر شهدادی حاصل چند دهه تجربه عملی و نظری را بر زمینه‌ای سیاه یا سفید نمایش می‌دهد. نقاشی در فضایی بدون زمان و مکان، سهل و ممتنع خود را بر صفحه بوم نمودار می‌سازد. فضایی پر رمز و راز که تجربه هایِ ویژه و مشترک انسانی را در لامکان نشان می‌دهد.
اشعار او به زبان‌های فارسی و کردی است. بیشتر اشعار فارسی به جا مانده از او مدایح، مراثی و مولودیهایی است که مقدسات دینی و مذهبی در آن‌ها مطرح شده‌اند. تمکین در اشعار کردی سبک ویژه خود را دارد. مسمطهایی که تمکین با مضامین اجتماعی به زبان کردی کرمانشاهی سروده، بسیار ساده و روان است و قدرت او را در صنعت سهل و ممتنع نشان می‌دهد.
«…و اگر شاعر باشی، جهد کن تا سخن تو سهل و ممتنع باشد و بپرهیز از سخن غامض. و چیزی که تو دانی و دیگران را به شرح آن حاجت باشد مگوی؛ که شعر از بهر مردمان گویند، نه از بهر خویش.»
مجید درخشانی در مصاحبه‌ای با ایلنا، دربارهٔ این تصنیف گفت «نکته جالب این است که همواره تلاش کرده‌ام با مردم ارتباط بگیرم و ضمن ساخت قطعاتی که ارزش هنری دارند بتوانم آثارم را در میان آنها نیز مطرح کنم؛ در این زمینه می‌توان از آهنگ «امشب شب مهتابه» نام برد که چنین ویژگی دارد. آهنگ «امشب شب مهتابه» هم از نظر موسیقیایی بسیار قوی‌است و هم مردم می‌توانند به راحتی با آن ارتباط برقرار کنند. من سال‌هاست که به دنبال چنین ملودی‌ها و نغمه‌هایی می‌گردم که آنقدر سهل و ممتنع باشند تا هم مردم آن را به خوبی درک کنند و هم از نظر فنی نیز تمام ضوابط در آن رعایت شده باشد. خوشبختانه «در خیال» چنین اثر از کار در آمد.»
بسیاری از اهل علم معتقدند که تعریف «تاریخ» و «تاریخ‌شناسی» امری سهل و ممتنع است. با وجود تعاریف زیادی ارائه شده، اما هیچ‌گاه تاریخ‌شناسان نتوانستند در این رابطه به اتفاق‌نظری دست یابند. این مسئله صرفاً به حوزه تعریف محدود نمی‌شود بلکه در تعیین «موضوع» و «قلمرو» ی این دانش نیز اختلافات زیادی وجود دارد. با این حال، صاحب‌نظران قدیم و جدید هریک به‌گونه‌ای به این مقوله پرداخته و درصدد ارائه تعریفی از تاریخ‌شناسی و تبیین موضوع و قلمرو آن برآمدند.
گر تو بر سهل و ممتنع خواهی خویشتن را که مطلع یابی
حسین پاکدل با انتشار یادداشتی به فیلم ساعت ۵ عصر ساخته مهران مدیری واکنش نشان داد و این فیلم را اثری سهل و ممتنع توصیف کرد که باید آن را بارها تماشا کرد. مهدی خرم‌دل با انتقاد از فیلم گفت که اگر دقیقاً همین فیلم به نام هر کارگردانی به جز مهران مدیری بدون این پروپاگاندا اکران می‌شد، شاید حتی یک میلیارد نیز نمی‌فروخت.