سهاک

بعد از سلطان سهاک در قرون یازدهم و دوازدهم و سیزدهم هجری چهار خاندان دیگر نیز به اسامی زیر دائر گردید.

این خاندان‌ها به جانشینی از پیر بنیامین که پیر ازلی یارسان بوده‌است انجام وظیفه می‌کنند. جانشینی داود که‌و سوار، دلیل ازلی را نیز فرزندان هفتاد و دو پیر بر عهده دارند. اما در مواردی به پیر اختیاری برای انتخاب دلیل داده شده‌است و بنابراین یاران برخی خاندان‌ها با اجازهٔ صاحب خاندان نسل بعدی می‌تواند به سمت دلیل مریدان آن خاندان انتخاب شود. اما سلطان سهاک جایگاه خود را به کسی تفویض ننمود.

اهل حق یا یارِسان به پیروان دین یاری گفته می‌شود که به‌طور عمده در دو کشور ایران و عراق زندگی می‌کنند. آیینی با باورهای رازورانه (باطنی) که تاریخ دقیق شکل‌گیری آن مشخص نیست، ولی پیروان آن به ازلی و ابدی بودن این آیین باور دارند. این دین در دوره‌های مختلف تاریخی مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته‌است. اگرچه قدمت قدیمی‌ترین متون مذهبی دین یاری تا سدهٔ چهارم هجری (دوره شاه خوشین) و قدمت برخی از نیایشگاه‌های آن به پیش از اسلام نیز می‌رسد، اما ساختار کنونی آن از سدهٔ نهم هجری و توسط سلطان سهاک بنیان نهاده شده‌است که این شخصیت در اعتقادات مردم یارسان بالاترین جایگاه را در نظام آیینی دارد.

کلام سرانجام: کلام سرانجام عبارت است از آداب و رسوم مسلکی و عبادات اهل حق که توسط سلطان سهاک و یارانش بیان و نسل به نسل منتقل شده‌است. در قرون اولیهٔ تأسیس مسلک اهل حق، انتقال این متون توسط کلام‌خوان‌ها صورت می‌گرفت، ولی بعدها ثبت آن‌ها آغاز شد. این کلام‌ها به تدریج به سبب سهل‌انگاری بعضی از کلام خوان‌ها، فراموشی و همچنین سروده شدن کلام‌هایی به زبان‌های کردی، ترکی توسط بزرگان اهل حق با یکدیگر تفاوت‌هایی پیدا کردند که این عوامل سبب جدایی برخی از جماعت‌های اهل حق شد و امروزه نمی‌توان کلام‌هایی که در بین اهل حق یافت می‌شود را همگی معتبر محسوب کرد.

ای به صد آرزو غنوده بخاک دارم امید از شه سهاک

گروه رزبار نام خود را از یکی از بزرگان اهل حق به نام خاتون رزبار به عاریت گرفته است. خاتون رزبار مادر سلطان سهاک و از یاران مقرب او می‌باشد. علت انتخاب نام رزبار این است که گروه رزبار اولین گروه اهل حق (یارسان )است که مردان و زنان در کنار هم در جمع و مراسم آئینی آن شرکت می‌کنند. در سنت یارسان شرکت در مراسم آئینی و جمع مختص مردان بوده است. شرکت همزمان زنان و مردان در این گروه حاکی از احترام خاص آنها به مقام زن و «تساوی زن و مرد» در امور زندگی مادی و معنوی است.

ای به صد آرزو غنوده به خاک دارم امید از شه سهاک

سلطان سهاک در زمان اقامت خود در هورامان در روستای شیخان اقامت داشته و در آنجا به دیدار با یاران و پیروانش می‌پرداخته است. گفته می‌شود که مکان زیارتگاه در حوالی مکان سابق منزل سلطان سهاک قرار دارد و مقبرهٔ او نیز در آنجا واقع شده‌است.

سرانجام یا کلامِ خزانه یا دیوانِ گه‌وره نام اصلی‌ترین کتاب مرجع دینی یارسان است و شامل تمام گفتگوهای سلطان سهاک با یارانش در عصر پردیور به بعد است. هنوز نسخه کاملی از این کتاب چاپ نشده‌است و چند کتابی که در ایران و کردستان عراق به چاپ رسیده‌اند، هیچ‌یک دربردارندهٔ همهٔ کلام‌های مقدس یارسان نیستند بخش اعظم سرانجام به صورت شعر هجائی نگاشته شده‌است.