زبان های ترکی

معنی کلمه زبان های ترکی در دانشنامه عمومی

زبان های تُرکی ( به انگلیسی: Turkic Languages ) یک خانوادهٔ زبانی شامل ۳۵ زبان می باشد. این خانوادهٔ زبانی به عنوان بخشی از خانوادهٔ پیشنهادی زبان های آلتایی در نظر گرفته شده بود ولی امروزه این فرضیه و طبقه بندی پیشنهادی زبان های آلتایی که شامل زبان های ترکی، مغولی و تونگوزی بود به طور گسترده رد شده است، همچنان که طبقه بندی پیشنهادی زبان های اورال آلتایی نیز منسوخ شده است. از میان ۳۵ زبان ترکی، ۵ زبان ( شامل زبان های ترکی استانبولی، ازبکی، ترکی آذربایجانی، قزاقی و اویغوری که مجموعاً حدود ۱۷۰ میلیون گویشور دارند ) بیش از ۱۱ میلیون گویشور و ۱۰ زبان بیش از ۱ میلیون گویشور دارند. ۲۵ زبان دیگر همگی کمتر از یک میلیون نفر گویشور دارند و بیشتر آن ها در معرض انقراض قرار دارند. .
این زبان ها در منطقهٔ وسیعی از شمال آسیا، شمال و غرب چین تا غرب آسیا، بخش هایی از خاورمیانه، سواحل مدیترانه، آسیای مرکزی و اروپای شرقی استفاده می شوند. ترکی زبان مادری حدود ۱۷۰ میلیون تن است و با برشمردن گویشوران زبان دوم شمار گویشوران آن نزدیک به ۲۰۰ میلیون تن برآورد شده است. از این میان، گویشوران زبان ترکی استانبولی نزدیک به ۴۰ درصد همهٔ ترک زبانان جهان را در بر می گیرند.
شاخهٔ زبان های اوغوز که بیشترین جمعیت ترک زبانان را تشکیل می دهد به صورت دوطرفه در میان زبان های ترکی استانبولی، ترکی آذربایجانی، ترکی خراسانی، قشقایی، افشاری، ترکمنی، تاتاری کریمه، گاگائوزی و گاگائوزی بالکان دارای اشتراکاتی بوده و تا حدی برای هم قابل فهم می باشند. کاربرد زبان های ترکی در مناطق متفاوت ایران از لحاظ تنوع لهجه ها و گروه های قومی تنها با منطقهٔ قفقاز قابل مقایسه است و تعداد گویشوران این گروه های زبانی از چندین هزار نفر همچون خلجی تا جمعیت چند میلیونی ترکی آذربایجانی متفاوت است.
میان ترکی و مغولی ارتباط هایی دیده می شود. در منابع ترکی و مغولیِ اولیه، جز واژگان بین فرهنگی اثری دیده نمی شود، ولی در مغولی میانه، لغات معادل وجود دارد. شباهت های بسیار میان ترکی و مغولی، نتیجهٔ ارتباط آن ها در میانهٔ سدهٔ اول پیش از میلاد است.

معنی کلمه زبان های ترکی در دانشنامه اسلامی

معنی کلمه زبان های ترکی در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] زبان های تُرکی یا به اصطلاح دقیق ترِ رده شناسی زبانی، زبان های ترکی تبار (Turkic Languages) یک خانوادهٔ زبانی شامل سی وپنج زبان می باشد، که عموماً توسط مردمان ترک تبار تکلم می شوند. این خانوادهٔ زبانی به عنوان بخشی از خانوادهٔ پیشنهادی زبان های آلتایی در نظر گرفته شده است.زبان تُرْکی، خانواده ای از زبان ها که مراکز اصلی رواج آن ها شمال غرب چین، جنوب سیبری، جمهوری های آسیای مرکزی، ایران، قفقاز، ترکیه و شبه جزیرۀ بالکان است. تنها یک زبان به نام یاکوت خارج از این مسیر و در شمال سیبری رواج دارد.
برخی از زبان شناسان، زبان های ترکی را همراه با زبان های مغولی و تونگوزی (یا تونگوزی ـ منچوری) ۳ شاخه از خانوادۀ زبان های آلتایی به شمار می آورند
Lehmann، W P، ج۱، ص۸۷، Historical Linguistics، London، ۱۹۹۲.
تقسیم بندی این خانوادۀ زبانی به زبان ها و گویش ها و لهجه های مختلف از دشواری های زبان شناسی ترکی بوده و هست. تنوع گویش ها و لهجه های ترکی به اندازه ای است که تعیین شمار دقیق آن ها تقریباً ناممکن است و نمی توان به آسانی آن ها را طبقه بندی کرد.
» Turkish «، International Encyclopedia of Linguistics، ص۶۱۹، Kornfilt، J،» Turkish «، International Encyclopedia of Linguistics، ed W Bright، New York/ Oxford، ۱۹۹۲، vol IV.
زبان پیش ترکی در نیمۀ نخست هزارۀ ۱ق م به گونه های مختلف تقسیم شد و زمینۀ پیدایی زبان های مختلف ترکی فراهم آمد.
Golden، P B، ج۱، ص۲۰، An Introduction to the History of the Turkic Peoples، Wiesbaden، ۱۹۹۲.
...

جملاتی از کاربرد کلمه زبان های ترکی

بیش از ۲۵۰۰ واژه مغولی و تعداد کمی واژه فارسی در زبان یاقوتی یافت می‌شوند. برخی از وام واژه‌های زبان فارسی در سیبری یافت می‌شود برای نمونه واژه‌های فارسی خدا و چای در زبان های ترکی جنوب سیبری مانند زبان یاقوتی یافت می‌شود.