ریشلیو. [ ش ِ ی ُ ]( اِخ ) کاردینال آرمان ژان دوپلسیس . وزیر لویی سیزدهم ، یکی از بزرگترین سیاستمداران فرانسه ( 1585 - 1642 م. ). وی کشیش لوسون و خطیب دینی ( 1614 م. ) و کاردینال ( 1622 م. ) و نخست وزیر ( 1624 م. ) بود. ریشلیو با وجود مخالفت نجبا سه امررا وجهه همت خود قرار داد و در اجرای آنها موفق گشت : 1- مغلوب کردن پرتستانها که بمنزله حزب سیاسی بودند. 2- پست کردن بزرگان. 3- تنزیل خاندان اتریش. درسال 1631 م. هدف توطئه قرار گرفت ولی خردمندی شاه او را نجات داد و ملکه و ملکه مادر مجبور شدند که ازدربار دور گردند. وی موجد حکومت مطلقه سلطنتی است و امتیازات اشراف را در ایالات بوسیله تمرکز اداری وتفتیش از بین برد. ریشلیو حامی ادبیات بود و آکادمی فرانسه را او تأسیس کرد. ( از فرهنگ فارسی معین ). ریشلیو. [ ش ِ ی ُ ] ( اِخ ) آرمان دلاپرت ( 1696 - 1788 م. ). مارشال فرانسه. نوه برادر کاردینال ریشلیو. وی مردی حاضرجواب و بذله گو ولی مرموز بود. او در دوره نیابت سلطنت و عهد لویی پانزدهم دخالت مؤثر در امور داشت و پرت ماهون را تسخیر کرد. ( فرهنگ فارسی معین ).
معنی کلمه ریشلیو در فرهنگ فارسی
۱ - آرمان - ژان دو پلسیس دکاردینال وزیر لوئی سیزدهم یکی از بزرگترین سیاستمداران فرانسه ( و . پاریس ۱۵۸۵ - ف . ۱۶۴۲ م . ) وی کشیش لوسون خطیب دینی ( ۱۶۱۴ ) کاردینال ( ۱۶۲۲ ) نخست وزیر ( ۱۶۲۴ ) بود . ریشلیو با وجود مخالفت نجبا سه امر را وجهه خود قرار داد و در اجرای آنها موفق گشت : ۱ - مغلوب کردن پرتستانها بمنزله حزبی سیاسی ( محاصره لاروشل و مونتوبان فرمان آله ) ( ۱۶۲۹ ) پست کردن بزرگان ( مرافعه فرمان ضد دوئل مجازات خاندان مونتمورانسی - بوتویل سنک - مارس ( پنجم ماه مارس ) تنزیل خاندان اتریش ( اتحاد با گوستاو آدلف در ۱۶۳۱ جنگی که از سال ۱۶۳۵ آغاز شد ) . در سال ۱۶۳٠ هدف توطئه ای قرار گرفت ولی خردمندی شاه در روز دوپ ( ۱۱ نوامبر ۱۶۳٠ ) او را نجات داد و ملکه و ملکه مادر مجبور شدند که از دربار دور گردند . اداره امور داخلی ریشلیو با اصطلاحات سودمند در مالیه قشون قانون گذاری ( مجموعه قوانین میشو ) مشخص است . وی موجد حکومت مطلقه سلطنتی است و امتیازات اشراف را در ایالات بوسیله تمرکز اداری و تفتیش از بین برد . ریشلیو حامی ادبیات بود و آکادمی فرانسه را او تاسیس کرد . ۲ - آرمان دلاپرت مارشال فرانسه ( و . پاریس ۱۶۹۶ - ف . ۱۷۸۸ م . ) نوه برادر کاردینال ریشلیو . وی مردی حاضر جواب و بذله گوی ولی مشکوک بود . او در دوره نیابت سلطنت و عهد لوئی ۱۵ دخالت موثر در امور داشت و پر - ماهون را تسخیر کرد . آرمان دلاپرت مارشال فرانسه متولد ۱۶۹۶ متوفای ۱۷۸۸ م .
جملاتی از کاربرد کلمه ریشلیو
دومین دوک در سال ۱۶۲۶ توسط آنری چهارم برای پسر سومش گاستون، دوک آنژو ایجاد شد. گاستون به شخصیتی خوشگذران و مکار در دربار تبدیل شد و نقشه ترور کاردینال ریشلیو را طراحی کرد و بعداً به فروند پیوست، ائتلافی از اشراف که مخالف تمرکزگرایی سلطنتی بودند. سرانجام توسط برادرش لوئی سیزدهم بخشوده شد و بدون وارث مرد درگذشت و اولین خاندان بوربون-اورلئان را خاموش کرد.
در سال ۱۶۳۸، مخالفت اتین با سیاستهای مالیِ کاردینال ریشلیو خانوادهٔ پاسکال را مجبور به فرار از پاریس کرد. تنها زمانی که ژاکلین در بازی بچهها با کاردینال ریشیلیو موفق عمل کرد، اتین بخشیده شد. در سال ۱۶۳۹، خانوادهٔ پاسکال به روآن (فرانسه) نقل مکان کردند و اتین در آنجا مأمور جمعآوری مالیات شد.
برتا در سال ۱۸۹۳ آثار خود را در ساختمان زن در نمایشگاه کلمبیای جهان شیکاگو، به نمایش گذاشت. او همچنین در نمایشگاه ایالتی کالیفرنیا، نمایشگاه آلاسکا-یوکان-اقیانوس آرام و مؤسسه مارک هاپکینز نمایشگاههایی دایر کرد. در سال ۱۹۲۲ او همچنین یک نمایشگاه در گالری ریشلیو در سانفرانسیسکو داشت.
ریشلیو که در ۱۶۲۴ به صدارت اعظمی لوئی سیزدهم رسیده بود و تا هنگام مرگش در ۱۶۴۲ این مقام را در اختیار داشت تمام تلاشش را متوجه آن ساخته بود تا جلوی هرگونه اعمال نفوذ آن بر شوهرش را بگیرد و بدین ترتیب باعث جدایی بیشتر بین آن دو نفر شده بود.
از فیلمها یا برنامههای تلویزیونی که وی در آن نقش داشته است، میتوان به شهره شهر نیویورک، ماجرای پرشور هالیوود، ستارهای انتخاب کن، خیابان اسکارلت، وسترن یونیون، سامسون و دلیله، روباههای کوچک، سرچشمه، نمیتوانی این را با خودت ببری، ویرجینیا سیتی، دروغ بزرگ، گروهبان یورک، کنتاکی، هفت گناهکار، دره تصمیم، در شیکاگوی قدیم، خون و شن، اتحادیه اقیانوس آرام، کاردینال ریشلیو، زن سرخپوش، سربازان نیروی هوایی و شکار مرگبار اشاره کرد.
در ۱۶۵۳، مرگ سزار اثر ژرژ دو سکودری منتشر و به کاردینال ریشلیو تقدیم شد. نکتهی این درام در اینست که قیصر را ستوده و قاتلانش، خاصه بروتوس، را نکوهیده است. نویسنده برای اجتناب از انتقاداتی که دوستداران بروتوس ممکن بود نثارش کنند، تأکید میکند که اگر بروتوس واقعاً خود را وقف آزادی میهن میکرد، باید پس از نبرد فارسال (۴۸ ق.م.) میمرد، نه اینکه تملق سزار را بگوید و سپس قاتلش شود. شخصیت بروتوس در این اثر کاملاً عاری از جذابیت و یک متملق غیرقابل اعتماد سزار است.
در فرانسهٔ سدهٔ هفدهم میلادی بدو لقب عالیجناب سرخپوش دادهبودند. کاردینال ریشلیو یکی از شخصیتهای اصلی رمان سه تفنگدار نوشته الکساندر دوما است.
پله-رویال در ابتدا به عنوان پله-کاردینال شناخته میشد، زیرا در دهه ۱۶۳۰ به عنوان محل اصلی استقرار کاردینال ریشلیو ساخته شد. در سال ۱۶۳۷، ریشلیو از معمار خود ژک لومرسیه خواست که کار را روی تئاتر شروع کند که در سال ۱۶۴۱ افتتاح شد و در ابتدا به عنوان تالار بزرگ پله-کاردینال شناخته میشد. به محض مرگ ریشلیو در سال ۱۶۴۲، وی این ملک را به پادشاه لوئی سیزدهم واگذار کرد و آن را با نام پله-رویال معروف کرد، هرچند که با نام پله-کاردینال گاهی همچنان مورد استفاده قرار میگرفت.
هجوم روزافزون واژگان و تغییرات در دستور در سدهٔ هفدهم میلادی که سده بزرگ نام دارد، به اوج خود رسیدهبود. در این دوران فرانسه، تحت فرمانروایی رهبران قدرتمندی مانند کاردینال ریشلیو و لوئی چهاردهم، از شکوفایی و برجستگی در میان کشورهای اروپایی برخوردار شد. ادبا و زبانشناسان بهتدریج نگران تغییرات زبانی شده و به فکر افتادند تا زبان فرانسوی را قاعدهمند کنند و از ایجاد هرج و مرج در ساختار آن جلوگیری نمایند. در پی همین فعالیتها ریشلیو فرهنگستان فرانسه را برای حفاظت از زبان فرانسوی تأسیس کرد که تا امروز مرجع تصمیمگیرنده دربارهٔ صحت و دقت متون رسمی و ورود واژگان و عبارات جدید به فرهنگ لغت است. در اوایل دهه ۱۸۰۰، فرانسوی پاریس به زبان اصلی اشراف در فرانسه تبدیل شد.