رساله نفس

معنی کلمه رساله نفس در دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] کتاب«رساله نفس» که به نام های رسالة فی ماهیة النفس و سعادتها و شقاوتها فی النشئة الاخری، رسالة فی النفس للشیخ الرئیس ابی علی الحسین بن عبد الله بن سینا اعلی الله درجته، رساله در نفوس، رساله در معرفت و فلسفه مزایای نفس، رسالة الفصول، النفس الناطقة الانسانیة و ماهیت نفس، نیز آمده است، رساله ای است فلسفی که بو علی سینا آن را به زبان فارسی، بنا به درخواست علاء الدوله دیلمی، ترجمه کرده است، زیرا این کتاب، در اصل به زبان عربی و به نام کتاب المعاد، بوده است.
کتاب، دارای شانزده باب می باشد.
باب اول، در بیان حد نفس و انواع قوایی که در موجودات وجود دارد، است. شیخ الرئیس، در این باب، قوای نباتی را از قوای حیوانی و نفس فلکی را از نفس حیوانی، تفکیک نموده و وجه مشترک میان آنها را طریقی برای شناخت نفس قرار داده است.
باب دوم، در توضیح قوای نفس است. وی، نخست، نفس را به سه گونه نباتی، حیوانی و نفسانی تقسیم نموده که هر کدام دارای قوایی می باشند؛ مثلا قوای نفس انسانی، عبارتند از: عقل عملی و عقل نظری.
باب سوم، در ادراکات نفس است. هر کدام از ادراک حسی و ادراک خیالی، مقداری از تجرد را دارا هستند، هم چنین قوه وهم و قوه عقلی نیز مجرداتی هستند که به هنگام تصور، به صورت مجرد تصور می کنند.

جملاتی از کاربرد کلمه رساله نفس

فيلسوف عرب ، يعقوب بن اسحاق ، كندى در رساله نفس مى نويسد: ((ارسطونقل كرده است كه در يونان پادشاهى بوده است ،اهل رياضت و مراقبه نفس . اين پادشاه ، براى مدتى طولانى به حالى مى افتد كهگويى نه زنده است و نه مرده . مدتى از خود بى خود مى شده و سپس به خود مى آمده وهشيار مى گشته است . پس چون به خود مى آمد، مردم را از فنون و علومى غيبى خبر مى داده. و آنچه كه در انفس و صور و ملايكه مى ديده ، بيان مى نموده است . مثلااهل بيت خود را از ميزان عمرشان و اين كه چندسال خواهند بود و چه سالى خواهند مرد، خبر مى داده است . چون زمانى مى گذشت ،پيشگويى اش به حقيقت مى پيوست ، او خسوفى را در اءوس پيشگويى كرد و وقوع آن رادر يك سال بعد، حتمى دانست ؛ هم چنين از جارى شدنسيل در محلى ديگر خبر داده ، وقوع آن را دو سال بعد دانست . چون مدت مذكور گذشت ، هردو پيشگويى اش به وقوع پيوست .