ذوالعقل و العین. [ ذُل ْ ع َ ل ِ وَل ْ ع َ ] ( ع ص مرکب ) هوالذی یری الحق فی الخلق و هذا قرب النوافل و یری الخلق فی الحق و هذا قرب الفرائض ولایحتجب باحدهما عن الاخر بل یری شهودا لوجه الواحد الاحد کمالایحتجب بکثرةالرائی عن شهود الوجه الواحد الرائی و لاتزاحم فی شهود الکثرة الخلقیة و کذا لاتزاحم فی شهود احدیةالذات المتجلیة فی المجالی کثرتها والی المراتب الثلاثة اشارالشیخ محیی الدین العربی قدس سره بقوله : و فی الخلق عین الحق ان کنت ذاعین و فی الحق عین الخلق ان کنت ذاعقل و ان کنت ذاعین و عقل فماتری سوی عین شی واحد فیه بالشکل.( تعریفات ).
جملاتی از کاربرد کلمه ذوالعقل و العین
دگر صولی که داند سر کونین نماید شرح از ذوالعقل و العین
تبا شد حاجبی پیش تو ما بین تو را خواند صفی ذوالعقل و العین