خسرو سوم

خسرو سوم (به پارسی میانه: 𐭧𐭥𐭮𐭫𐭥𐭣𐭩) مدعی شاهنشاهی ایرانشهر در میانه ۶۲۹ تا ۶۳۰ میلادی بود. وی توانست مدت کوتاهی بر بخش‌هایی از خراسان حکومت کند و سرانجام توسط والی خراسان کشته شد.

دوین (به ارمنی: Դվին) (به یونانی: Δούβιος) شهری باستانی است که در اوایل قرون وسطی پایتخت ارمنستان بوده‌است. دوین پایتخت ارمنستان در زمان حکومت ایرانیان (۶۵۰–۴۲۸) و اعراب (۸۸۴–۶۵۰) بوده‌است. بنیانگذاری آن به خسرو سوم کوچک پسر تیرداد چهارم نسب داده می‌شود. دوین بر ساحل رود آزاد یا گارنی واقع شده بود.

تیران از جمله فرزندان خسرو سوم کوتک و مادری ناشناس، و بنابراین نوه تیرداد سوم، پادشاه ارمنستان و همسرش اشخن بود. او عموی مادری نرسس یکم بود که در آینده جاثلیق ارمنستان شد. نام تیران به افتخار پادشاهان مشهور تیگران از دودمان آرتاشسی نامگذاری شده‌است.

پیشینه خسرو سوم مبهم است؛ در برخی منابع او را پسر قباد دوم (حک. ۶۲۸–۶۲۸) توصیف کرده‌اند، درحالی که در برخی منابع دیگر آمده‌است که او پسر خسرو پرویز (حک. ۵۹۰–۶۲۸) بوده‌است. به گفته مورخ انگلیسی کلیفورد ادموند باسورث، مورد دوم محتمل‌تر به نظر می‌رسد. خسرو سوم ابتدا در «سرزمین ترکان» اقامت داشت، اما پس از شنیدن اخبار آشوب در دربار ایران، به کشور آمد و موفق شد به مدت سه ماه بر برخی از نواحی خراسان حکومت کند تا اینکه توسط والی آن کشته شد. کریستنسن نوشته‌است که نواحی شرقی ایران نیز از او اطاعت کردند. خسرو سوم بر روی سکه‌های خود با همان تاج خسرو دوم به تصویر کشیده شده که دو بال آن اشاره‌ای به ورثرغنه، ایزد پیروزی و جنگاوری دارند.

جُوانشیر پسر خسرو پرویز و گردیه، خواهر بهرام چوبین بود. او پس از کشته شدن خسرو سوم که در خراسان دعوی فرمانروایی داشت و ظاهراً ترکان وی را علم کرده بودند، به فرمانروایی رسید. مدت فرمانروایی او بسیار کم بود.

ذخیره‌گاه دولتی جنگل خسرو یا (ارمنی: Խոսրովի պետական արգելոց) جنگل خسرو یک پارک ملی در کشور ارمنستان است. این جنگل توسط خسرو سوم کودک از سلسله اشکانی ارمنستان بنیاد شد.