خبر صادق

معنی کلمه خبر صادق در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خبر صادق، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به خبر مطابق با واقع گفته می شود.
برای خبر صادق تعاریفی ذکر شده است که ذیلاً به آنها اشاره می شود: ۱- خبری است که مطابق با واقع باشد اعم از این که موافق با اعتقاد مخبر باشد یا نباشد. ۲- خبری است که مطابق با اعتقاد مخبر باشد اعم از این که مطابق با واقع باشد یا نباشد. ۳- خبری است که موافق با واقع و اعتقاد مخبر باشد. قائل به تعریف سوم گفته است خبر کاذب خبری است که مخالف با واقع و اعتقاد مخبر باشد و با این که فرض چهار نوع خبر خواهیم داشت که نه صادق خواهند بود و نه کاذب که ذیلاً به آنها اشاره می شود.
خبر نه صادق و نه کاذب
ا - خبری که مطابق با واقع و مخالف با اعتقاد مخبر باشد. ب - خبری که مطابق با واقع باشد و مخبر درباره آن اعتقادی نداشته باشد. ج - خبری که مخالف با واقع و موافق با اعتقاد مخبر باشد. د - خبری که مخالف با واقع باشد و مخبر درباره آن اعتقادی نداشته باشد.
تعبیرات دیگر
از خبر صادق به حدیث صادق، روایت صادق و خبر صدق نیز تعبیر می شود.
آمدی، علی بن محمد، الاحکام فی اصول الاحکام، ج۱، ص۲۵۳.
...

جملاتی از کاربرد کلمه خبر صادق

به اربابت بگو كه نتوانستى خبر صادق امام را كه از پيامبر و امين وحىنقل كرده بود، تكذيب كنى ، و پيش گويى حضرت درست از آب در آمد.
فرق ميان اين دو احتمال اين است كه لازمه وجه اولى اين است كه مسموع آن حضرت از وحىخدا و نصيحت مؤ منان خير باشد. و لازمه وجه دومى اين است كه استماع آنجناب استماعخيرى باشد يعنى به پاره اى از حرفهائى كه براى مسلمانان خير نيست گوش ‍ مى دهد،و ليكن صرفا به منظور احترام از گوينده گوش مى دهد و كلام او راحمل بر صحت مى كند تا هتك حرمت او را نكرده و خود نيز گمان بد به مردم نبرده باشد، وليكن اثر خبر صادق و مطابق با واقع را هم بر آن بار نمى كند، يعنى اگر در سعايتكسى باشد آن شخص را مواخذه نمى كند، در نتيجه هم به حرفهاى گوينده گوش داده واو را احترام كرده ، و هم ايمان آن مومنى را كه وى در باره او بدگوئى و سعايت كردهمحترم شمرده است .

چون ريب شك آميخته با افترا و تهمت است از دو جهتقابل تحليل صدق و كذب و اثبات و ابطال پذيرى است الف : تهمت و افترا گزارش از واقع است و صدق و كذب پذير و قابل اثبات يا نفى است ب : شك و ترديد واقعيت نفسانى است و گزارش از آن صدق و كذب پذير است و ارائه آن با تصديق يا تكذيبامكان پذير خواهد بود. بنابراين ، حتما گزارشى در بين مطرح است كه اولا صدق و كذبدر آن راه دارد؛ و ثانيا اثبات يا نفى آن ميسور است . از اين جا مى توان شهداء را جمع شهيد به معناى گواه صدق مدعى دانست ، زيرا آنان هم از واقع گزارش دادند (افتراء وتهمت ). از اين رو مى گفتند: ما اگر بخواهيم مثل اين كتاب مى آوريم : (لو نشاء لقلنامثل هذا)، (1088) و هم خود را در اين خبر صادق مى پنداشتند؛ چنانكه مى توان آن را جمع شهيد به معناى ناصر و معاون دانست .