[ویکی فقه] حفظ مال به یکی از امور مورد اهتمام شرع و ملاک برای تشریع برخی احکام اطلاق می شود. حفظ مال، از اقسام مصالح ضروری بوده که مورد اهتمام شرع قرار گرفته و احکامی نیز بر اساس آن جعل گردیده است.در چرخه زندگی انسان ، مال نقش مهمی ایفا می کند، زیرا به کمک آن بشر به بسیاری از ضروریات زندگی خود دست می یابد؛ به همین علت ، ایجاد عدالت اقتصادی، رفع فقر و بیکاری، تامین امنیت مالی و اقتصادی و گردش صحیح سرمایه در جامعه از اهداف شرع شمرده می شود و برای اجرای آنها قانون هایی تشریع شده است. خداوند سعی در طلب رزق و روزی حلال را واجب و معاملاتی را که در میان عرف مرسوم بوده هم چون بیع و اجاره امضا کرده است و هرگونه تعدی و تصرف عدوانی در اموال دیگران را نفی نموده و آن را موجب استحقاق عقوبت شمرده است.
جملاتی از کاربرد کلمه حفظ مال
مؤ لف قدس سره : بايد گفت كه منسوخ شدن آيه با معيارها و موازين نسخ سازگار نيستزيرا در ميان آيات قرآن كريم ، آيه اى نيست كه نسبتش با اين آيه نسبت ناسخ با منسوخباشد و مضمون آيه شريفه : (ان الّذين ياكلوناموال اليتامى ظلما...) با مضمون آيه مورد بحث(فلياكل بالمعروف ) منافات ندارد تا بگوئيم ناسخ آن است ، زيرا خوردنمال يتيم در آيه مورد بحث مقيد به معروف و خوردنى كه خداپسندانه باشد شده است مثلاعنوان (اجرت در برابر حفظ مال ) او را داشته باشد و در آيه اى كه مى گويند ناسخاست ، خوردن مال يتيم مقيد به قيد (ظلم ) شده است و اينكه هيچ مجوزى براى خوردنشنداشته باشد و معلوم است كه بين آن (جوازاكل ) و اين (منع اكل ) منافاتى نيست ، پس حق مطلب اين است كه آيه مورد بحث نسخنشده و دو روايت بالا علاوه بر اينكه ضعيف است به خاطر مخالفتى كه با كتاب داردطرح مى شود.
از پیِ حفظ مال و نفس و نفس او ترا بس تو کرده‌ای زو بس
سودای مهتران همه در حفظ مال‌هاست سودای طبع او همه در بذل مال‌ها
و آيا لزومى دارد كه براى حفظ مال كسى ما مجانا زحمت بكشيم و بيگارى كنيم ؟!
خواجه ممکن نیست ضبط عمر و حفظ مال‌ها جادهٔ بسیار دارد آب در غربال‌ها
چنان خدای که خود چاکر آفرین دانیش به حفظ مال تو از چاکری بود کمتر
O حفظ هر چيزى بايد مناسب با خودش باشد؛ حفظ مال از دست برد دزد است ، حفظ بدن از ميكرب است ، حفظ روح از آفات اخلاقى نظير حرص ، حسد وتكبّر است ، وحفظ فرزند از دوست بد مى باشد. امّا حفظ نماز به چيست ؟ حفظ نماز، آشنايى با اسرار آن ، انجام به موقع آن ، صحيح بجا آوردن ، فراگرفتن احكام و آداب آن و حفظ مراكز عبادت و تمركز فكر به هنگام آن است .
از همه مهمتر فخر رازى كه در خاتمه كتابالمحصل ، گفتار سليمان بن جرير را با آن آب و تابنقل نموده و شيعيان را به خاطر تجويز تقيه مورد سرزنش قرار مى دهد، خود در تفسيركبير، ذيل آيه مباركه (... إِلاَّ اءَن تَتَّقُواْ مِنْهُمْ تُقَلةً ...)(511) ؛ ((مگر اينكه از آنهابپرهيزيد و به خاطر هدفهاى مهمترى تقيّه كنيد))، چنين مى گويد: تقيه ، در جايى كهمربوط به اظهار دوستى و دشمنى مى شود، جايز است و گاهى هم جايز مى شود در جايىكه مربوط به اظهار دين باشد و اما تقيه اى كه براى غير، ايجاد ضرر مى كندمثل قتل ، زنا، غصب اموال ، شهادت به دروغ ، متهم كردن زنان پاك دامن و مطلع ساختن كفار،بر خصوصيات مسلمين ، جايز نخواهد بود. بعد مى گويد: تقيه دراسلام تجويز شدهاست براى حفظ نفس ، آيا براى حفظ مال هم جايز هست ؟
فقیر نه آن بود که دستش از متاع و زاد خالی بود، فقیر آن بود که طبعش از مراد خالی بود؛ چنان‌که خداوند تعالی وی را مالی دهد، اگر مراد حفظ مال باشدش غنی بود و اگر مراد ترک مال باشد هم غنی بود؛ که هر دو تصرف است اندر ملک غیر، و فقر ترک تصرف بود.
وز بهر حفظ مال و سر از بیم دشمنان از روزگار خویش نگشتم به عمر شاد
(جزية ) از ماده (جزاء) به معنى مالى است كه از غير مسلمانان كه در پناه حكومتاسلامى قرار مى گيرند گرفته مى شود و اين نامگذارى به خاطر آن است كه آن را بهعنوان جزاء در برابر حفظ مال و جانشان به حكومت اسلامى مى پردازند. (اين مطلبى استكه از سخنان راغب در كتاب مفردات استفاده مى شود)
در حال حاضر در درجات شغلی اداره پلیس و همچنین نیروی دفاعی ژاپن از تصویر ساکورا به عنوان نمادی از ایثار این افراد جهت حفظ مال و جان مردم استفاده می‌شود. در واقع نقش ساکورا بر روی درجات شغلی پلیس و نظامیان ژاپن برابر با ستاره در کشورهای دیگر است.
و امّا حفظ مال بدون به كار انداختن آن ممكن نيست ؛ زيرا مال در هر صورت خرج مى شود و اگر به كار اقتصادى نيفتد اصل آن خرج شده و بزودى تمام مى شود.