جوزجانی

باز محمد جوزجانی در تاریخ ۱۳۹۵/۱۱/۲۱ در حمله به مهمانخانه والی قندهار در شهر قندهار کشته شد.

زبان پارسی، از ابتدای غلبهٔ فرهنگ و زبان عربی، همواره با مشکل واژگان دخیل و موافقان و مخالفان روبه‌رو بوده است. در آغازِ رویارویی زبان فارسی و عربی، در میان پارسی‌زبانان، دو گرایش وجود داشت. گروهی فارسی‌گرا بودند و گروهی عربی‌گرا. فارسی‌گرایان که ابن سینا و جوزجانی و ناصرخسرو و افضل‌الدین کاشانی از برجستگان آنان بودند، بر این باور بودند که باید برای واژه‌های عربی و یونانی که برابرهای فارسی برگزید. در مقابل اینان، عربی‌گرایان قرار داشتند که معتقد به وام‌گیری از زبان عربی بودند. در آن زمان این گرایش غلبه یافت و فارسی به مدت چند سده به وام‌گیری گسترده از زبان عربی پرداخت. این گرایش موجب شد که وام‌گیری به عادت فارسی‌زبانان تبدیل شود. این عادت هنوز هم پابرجاست.

باز محمد جوزجانی (زاده ۱۳۴۳ ولسوالی شبرغان ولایت جوزجان - درگذشته ۱۳۹۵ شهر قندهار مرکز ولایت قندهار) سیاستمدار افغانستان و نماینده مردم ولایت جوزجان در دوره‌های پانزدهم و شانزدهم مجلس نمایندگان بود. وی در مجلس شانزدهم نمایندگان افغانستان عضویت کمیسیون مالی، بودجه، محاسبات عمومی و امور بانک‌ها را داشت.

آلپ تَگین بنیانگذار سلسه غزنویان بود. او یکی از سپهسالاران تُرک‌تبار در امپراتوری سامانیان بود و در سالهای پایان عمر خود در سالهای ۹۶۲ الی ۹۶۳ میلادی به دلیل نارضایتی از حکومت سامانی به غزنین رفت و فرمانروای شبه-مستقل در شهر غزنی شد. وی پیش از فرمانروایی در غزنی، به سمت سپهسالار ارتش سامانیان در خراسان رسیده بود. پس از مرگ عبدالملک بن نوح، آلپ‌تگین برای تاخت‌وتاز به سوی هند رفت و در مسیر خود، ناگزیر شد از غزنه بگذرد. هنگامی که ابوعلی لویک حاکم غزنه اجازهٔ عبور به او نداد، پس از چهار ماه محاصره، شهر را تصرف کرد. سپس بنا به گفتهٔ جوزجانی، با دریافت منشوری از منصور بن نوح، موقعیت خود را تثبیت کرد.

از بخش‌های مختلف کتاب سه بخش منطق، الهیات و طبیعیات از نوشته‌های خود ابن سینا به جا مانده‌است و بخش‌های مربوط به ریاضیات شامل هندسه، هیئت و حساب که در همان زمان از بین رفته بود را ابو عبید جوزجانی پس از وفات ابن سینا از نوشته‌های دیگر او به تلخیص درآورده‌است.

باز محمد جوزجانی زاده ۱۳۴۳ از ولسوالی شبرغان ولایت جوزجان می‌باشد. ایشان تحصیلات ابتدایی خود را در لیسه جبهه نجات پیشاور به اتمام رسانید و وارد کالج تخنیکی الماتا قزاقستان شد. وی پس از ۲ سال در سال ۱۳۷۲ از تحصیل انصراف داد و به افغانستان بازگشت. وی عضو جبهه ملی نجات افغانستان می‌باشد.

شاهان غزنوی نیز مانند سامانیان به اندازه‌ای تحت تأثیر ایران قرارگرفتند و به شجره‌نامه‌سازی براساس شخصیت‌های باستانی ایران تمایل انداختند که جوزجانی می‌نویسد که سبکتگین جزوِ ششمین نسل از فرزندان یزدگرد سوم است. ساخت این شجره‌نامه ناشی از وجود گرایش‌های ایران‌گرایانه بین غزنویان در قرن ۱۱ میلادی بوده‌است.

نام بیهار از کلمه سانسکریت و پالی ویهارَه (دواناگاری: विहार) به معنای «اقامتگاه» گرفته شده‌است. منطقه‌ای که تقریباً ایالت کنونی را در بر می‌گیرد، اقامتگاه‌های (ویهاراهای) بودایی بسیاری داشت و محل سکونت راهبان بودایی در دوره‌های باستان و سده‌های میانه بود. منهاج سراج جوزجانی، نویسنده قرون وسطایی، در طبقات ناصری ثبت می‌کند که در سال ۱۱۹۸ بختیار خلجی کشتاری را در شهری انجام داد که بعدها به نام بیهار شریف شناخته شد. این شهر در حدود ۷۰ کیلومتری گایا بود.

۴- بازمحمد جوزجانی (نماینده مردم ولایت جوزجان در ولسی جرگه)