جزیت

در قصه آورده‌اند که: بنی اسرائیل از قبطیان پیرایه‌های ایشان بعاریت خواستند روز عید را که در پیش بود، و این بنی اسرائیل در دست قبطیان همچون اهل جزیت بودند در میان اسلامیان، پس رب العالمین فرعون را و قبطیان را هلاک کرد، و آن پیرایه‌ها و زرّینه‌ها در دست بنی اسرائیل بماند، و بر ایشان حرام بود خرج کردن آن. هارون بفرمود تا ندا کردند، و هر کس که از آن پیرایه چیزی داشت بیرون داد، و همه بسامری سپردند، و سامری زرگر بود، از آن گوساله‌ای بساخت، جسد بیروح، تمثالی مجوّف، چون ساخته بود از وی یک بانگ بیامد، و نیز هیچ بانگ نکرد.

که باید صد جهود بس پریشان که تا خواهند از من جزیت ایشان

وگر نه راعی خلق است زهرمارش باد که هر چه می‌خورد او جزیت مسلمانیست

باس تو با‍‍ز و بدرقه بر ماه و خور فکند جودت خراج و جزیت بر بحر و کان نهاد

بده جزیت‌، از ما ببَر کینه را قلم در مکش رسم دیرینه را

یک روز نیست کز سر عجزش نمی رسد خدمت ز چین و خلخ و جزیت ز قیصرش

و چون مرا دراین مهم عز مشورت ارزانی داشت می‌خواهم که بعضی جواب در جمع گویم و بعضی در خلا. و من چنانکه جنگ را منکرم تواضع و تذلل و قبول جزیت و خراج و تحمل عاری، که زمانه کهن گردد و تاریخ آن هنوز تازه باشد، هم کار هم .

که جزیت از جهودان می‌ستاند وز آنجا می‌خورد، به زین که داند

وَ ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْکَنَةُ خواری و فرومایگی بریشان زدند. گفته‌اند این خواری آنست که چون ازیشان جزیت ستانند ایشان را بر پای بدارند و گریبان فراز گیرند و سیلی زنند.

چو صبح از رخ روز برقع گشاد ختن بر حبش داغ جزیت نهاد