جبلا

قرآن كريم اضلال ابتدايى را كه به معناى وسوسه ، اغوا و دعوت به گناه است ،گاهى به شيطان نسبت مى دهد: (ولقد اضل منكم جبلا كثيرا افلم تكونوا تعقلون ) (1345) و گاهى به انسانهاى تبهكارى مانند فرعون (واضل فرعون قومه و ما هدى ) (1346) و سامرى : (واظلهم السامرى ). (1347)فرعون و سامرى دو شيطان انسى بودند كه بر اثر تدبير زشت شيطان خارجى بهمرحله شيطنت رسيده بودند.

(لقد كان لى كما كنت لرسول الله ) يعنى (مالك اشتر) براى من چنان بود كه مناز براى رسول خدا بودم و هم فرمود (رحم الله مالكاوما مالك لو كان صخرالكان صلداو لو كان جبلا لكان فندا و كانه قد قد منى قدا) (منه عفى عنه )

الهه اى كه مشركين آنها را شركاى خداى سبحان مى پنداشتند دو صنف بودند، يك صنفبندگان گرامى خدا بودند، از قبيل ملائكه مقرب ، و عيسى بن مريم (عليهماالسلام ) وصنف ديگر ياغيان جن ، و گردنكشان انس ، كه ادعاى الوهيت كردند، مانند فرعون و نمرودو غير آن دو، و خداى سبحان هر كسى هم كه درباطل اطاعت شود، ملحق به آنان كرده مانند ابليس ، و شيطانهايى كه قرين انسانها مىشوند، و پيشوايان ضلالت ، همچنان كه درباره ابليس و شيطانها فرموده : (الم اعهداليكم يا بنى آدم ان لا تعبدوا الشيطان انه لكم عدو مبين ) تا آنجا كه مى فرمايد: (ولقد اضل منكم جبلا كثيرا) و نيز درباره اطاعت هوى فرموده : (افرايت من اتخذ الهههويه و نيز درباره پيشوايان ضلالت فرموده : (اتخذوا احبارهم و رهبانهم اربابا مندون الله ).

باز براى شناسائى هر چه بيشتر اين دشمن قديمى خطرناك ميافزايد: (او افرادزيادى از شما را گمراه كرد، آيا انديشه نكرديد؟! (و لقداضل منكم جبلا كثيرا فلم تكونوا تعقلون ).

اين آيه شريفه دستبرد و ضلالت هر مضلى را از مهتدين به هدايت خود نفى كرده ، مىفرمايد: در اينگونه افراد هيچ ضلالتى نيست ، و معلوم است كه گناه هم يك قسمضلالت است ، به دليل آيه شريفه : (الم اعهد اليكم يا بنى آدم ان لا تعبدوا الشيطان؟ انه لكم عدو مبين و ان اعبدونى هذا صراط مستقيم ، و لقداضل منكم جبلا كثيرا) كه هر معصيتى را ضلالتى خوانده ، كه باضلال شيطان صورت مى گيرد، و فرموده شيطان را عبادت مكنيد، كه اوگمراهتان مى كند.