جامع عتیق. [ م ِ ع ِ ع َ ]( اِخ ) مسجد بزرگی است در اسنا. به عقیده مورخین قرن 8 هَ. ق. اسنا شهر بزرگی بوده که دارای سیزده هزار خانه و دو مدرسه بوده است و جمعی بزرگان از آنجا برخاسته اند که ابن حاجب نحوی مشهور از آن جمله است. بدرالجمالی که از ممالیک جمال الدولةبن عمار بوده و مشاغل دولتی داشت و بسال 466 هَ.ق. به وزارت المستنصر باللّه رسید سعی و کوشش فراوان در تعمیر مساجد کرد و این جامع را که بنام عتیق خوانده میشود و مشهور به عمری است نیز او بناء کرد. آغاز بنای مسجد سال 469 و اتمام سقفهای آن بسال 470 هَ.ق. است ومناره آن در 474 به اتمام رسیده در سنوات بعد تغییرات بسیاری در آن داده شده است. ( از تاریخ المساجد الاثریه صص 65 - 66 ).
جملاتی از کاربرد کلمه جامع عتیق
خانه رقیه رسولی مربوط به دوره قاجار است و در شیراز، پشت مسجد جامع عتیق، کوچه مختاری، پلاک ۲۱ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۷۰۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
یعقوب در شیراز در سال ۲۸۱ مسجدی معروف به جامع عتیق بنا کرد و مسجد دیگری نیز در جیرفت به عمرولیث نسبت داده شده که در زمان تسلطش بر کرمان بنا نهاده بود. در سیرجان در اطراف شهر دو رشته قنات وجود داشته که آب منازل و باغهای شهر را تأمین می‌کردند. این دو رشته را به بازماندگان صفاری نسبت می‌دهند و از بناهای دیگری که به یعقوب نسبت داده شده، قلعهٔ سعید آباد در شهرستان اصطخر است. یعقوب پس از غلبه بر شهر، آن را خراب کرد، ولی بعدها که به ساختمان برای زندان نیاز پیدا کرد دستور داد در همان محل زندان را بنا کنند.[نیازمند منبع]
خانه علی‌اصغر اصغرزاده مربوط به دوره قاجار است و در شیراز، روبروی مسجد جامع عتیق، پلاک ۱۸ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۹۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.