توجه نمودن

به کارِ خداوند مشکل تواند توجه نمودن خداوندگارش

در تفسير آيات مربوط به ((حبط اعمال )) و جمع نمودن بين آنها و آيات بظاهر معارضآنها، لازم است كه نكات ياد شده مورد توجه قرار گيرد و از آنها غفلت نشود؛ البتهمطلبى را كه مرحوم شعرانى بيان داشته است (كه بين احباط در قرآن و احباط در علم كلامفرق وجود دارد) نيز نبايد مورد بى توجهى قرار گيرد. بديهى است كهتحميل يك اصطلاح كلامى و غير آن بر الفاظ آيات به بهانه نوعى شباهت ، عملىنادرست است ، امّا در برخورد با آيات مربوط به ((حبطاعمال )) نيز نبايد به گونه اى عمل كرد كه از ابتدا درمقابل معتزله يك راءى كلامى خاصّ را مدّ نظر داشت و با اتّخاذ موضع ، سعى بر آن باشدكه تمام آيات به نحوى تبيين شود كه راءى آنانابطال گردد. آنچه مهمّ است تلاش نمودن در جهت فهم معنا و مقصود قرآن است و در اينراستا بايد تسليم دلالت آيات شد، چه بهابطال راءى و نظرى منتهى شود و چه اثبات نظرى ديگر را بهدنبال داشته باشد؛ بنابراين ، ماهستيم و آيات مربوط به ((حبطاعمال )) و معناى لغوى آن و توجه نمودن به نكات مذكور.(298)

اين جمله عطف است بر محل و موقعيت جمله : (فيهن ) و معنايش اين است كه بگو: خداىتعالى براى شما بيان مى كند كه در امر ايتام قيام به عدالت كنيد و اين جمله در حقيقتبه منزله اعراض كردن از يك حكم خاص و توجه نمودن به حكمى عمومى است ، حكمى كهشمولش از آن حكم خاص بيشتر است ، قبلا سخن از حكم خاص به ايتام زنان داشت و در اينجمله ، حكم را متوجه عموم ايتام نموده ، اول در خصوصمال آن ايتام سخن مى گفت ، حالا در باره مال و غيرمال آنان سخن مى گويد0