[ویکی فقه] تغییر جنسیت یعنی تبدیل ماهوی هریک از مرد و زن به دیگری و اصلاح جنسیت انسانهای دو جنسی با عمل جراحی و مانند آن.
هر انسانی در واقع از نظر جنسیت یا مرد است و یا زن- هرچند برخی احتمال وجود جنس سومی را که نه مرد باشد و نه زن بلکه محل اجتماع هر دو عنوان باشد، مطرح کردهاند- لیکن بعضی افراد برحسب ظاهر، هویت دو جنسی دارند.
اینان دوگونهاند:
۱. اشخاصی که یک جنسیت در آنان پنهان و جنسیت دیگر آشکار است، مانند کسی که در آغاز تولد به ظاهر پسر بوده، لیکن با گذشت زمان، نشانههای زن بودن در او نمایان گشته است؛ بهگونهای که متخصصان فن بر زن بودن وی گواهی داده و وجود آلت تناسلی را در او همچون قطعه گوشتی زاید شبیه آلت دانستهاند.
عکس آن نیز ممکن است.
۲. اشخاصی که آلت تناسلی مرد و زن، هر دو را دارند. در فقه از چنین کسی به خنثی تعبیر شده است و از دیرباز در کلمات فقها به تبعیت روایات، مطرح است.
خنثی بر دو گونه است: مشکل و غیر مشکل. جنسیت خنثای مشکل- به دلیل عدم وجود علائم شرعی در وی که بتوان به یکی از دو جنس زن و مرد ملحق کرد- معلوم نیست. به همین دلیل احکام ذکر شده در فقه درباره او مبتنی بر احتیاط است؛ برخلاف خنثای غیر مشکل که جنسیت وی به دلیل وجود علائم شرعی، شناخته شده است و در نتیجه به یکی از دو جنس مرد یا زن ملحق می‌شود.
تغییر (یا اصلاح) جنسیت افراد دو جنسی از هر دو قسم یاد شده (خنثی و غیر خنثی) ممکن، بلکه در خارج واقع شده است؛ لیکن آیا تغییر حقیقی نسبت به کسی که در یک جنس کامل است امکان دارد یا نه؟ علم پزشکی نه تنها وقوع آن را نفی می‌کند بلکه آن را ممکن نمیداند. عنوان تغییر جنسیت از مباحث جدید در دانش پزشکی است که فقها در بخش مسائل مستحدثه به برخی احکام آن اشاره کردهاند. تغییر جنسیت افراد دو جنسیتی بنابر تصریح گروهی فی نفسه جایز است. البتّه از مقدمات حرام آن همچون لمس و نظر به عورت- جز به اندازهای که ضرورت اقتضا می‌کند- باید اجتناب کرد. تغییر جنسیت نوع اوّل از افراد دو جنسیتی، در حقیقت آشکار کردن واقعیت پوشیده است نه تغییر ماهوی؛ بنابراین با آشکار شدن جنس واقعی فرد، احکام آن بر او مترتب میگردد، بلکه اگر پیش از حصول تغییر ظاهری، علم به جنسیت واقعی پیدا شود احکام آن جاری میگردد. تغییر جنسیت در خنثای غیر مشکل نیز- که جنسیت او به سبب علائم شرعی محرز است- با عمل جراحی به منظور الحاق وی به جنسی که علائم شرعی اقتضا می‌کند، در واقع تغییر جنسیت نیست. در خنثای مشکل اگر عمل جراحی سبب بروز تنها آثار و خواص یکی از دو جنس گردد، خنثی به همان جنس ملحق و مشمول احکام آن میگردد. البتّه در هیچ یک از اقسام یاد شده، تغییری در جنسیت فرد به معنای نخست حاصل نشده، بلکه با عمل جراحی اموری که پنهان بوده آشکار گشته است که همان معنای دوم از تغییر جنسیت است. تغییر جنسیت در اشخاص تک جنسیتی بر فرض امکان آن آیا از نظر شرع جایز است یا نه؟ مسئله محل اختلاف است. بر فرض امکان و تحقق این نوع تغییر که حقیقتا عنوان تغییر جنسیت بر آن صادق است، مسائل و فروع بسیاری در ارتباط با ارث، نسب، زوجیت و جز آن مطرح است که بخشی از آنها از سوی برخی مورد توجّه و بررسی قرار گرفته است
جملاتی از کاربرد کلمه تغییر جنسیت
«کشورهایی که جمعیت زنان در آن کم است، دولت‌ها با عجله و علاقه مردانی را که مایل به تغییر جنسیت هستند می‌پذیرند و آنها را خواجه می‌کنند تا ادعای خود را ثابت کنند، زیرا آنها زن بودن را مانند بی جنسیتی می‌دانند. تا به امروز خواهش و التماسی برای پیوند رحم یا تخمدان نبوده، اگر روزی پیوند رحم و تخمدان برای تراجنسی‌ها اجباری شوند تمام کسانی که مایل به تغییر جنسیت هستند ناپدید می‌شوند. اصرار برای قبول اینکه افرادی که تغییر جنسیت را انجام می‌دهند را به عنوان زن بپذیریم تنها صحتی بر این ادعا است که زنان، مرد ناقص هستند»
دولت مجارستان در ژوئن ۲۰۲۱ لایحه‌ای را ارائه کرد که مشابه قانون تبلیغات همجنس‌گرایان روسیه، نمایش «هر گونه محتوایی که ترویج تغییر جنسیت یا همجنس‌گرایی را به تصویر می‌کشد» برای افراد زیر سن قانونی ممنوع کرد. در ۱۵ ژوئن، مجلس شورای ملی این قانون را با ۱۵۷ رای موافق به ۱ تصویب کرد. رئیس‌جمهور مجارستان این لایحه را در تاریخ ۲۳ ژوئن امضا کرد. هفده کشور عضو اتحادیه اروپا (بلژیک، هلند، لوکزامبورگ، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، ایرلند، لیتوانی، اسپانیا، سوئد، لتونی، یونان، قبرس، ایتالیا و اتریش) و چندین سازمان ال‌جی‌بی‌تی و حقوق بشر این قانون را محکوم کرد و آن را نقض منشور حقوق بنیادین اتحادیه اروپا خواندند.
یک دختر نوجوان نیویورکی به نام ری خود را آماده می کند تا بتواند با شرایطی کنار بیاید که ممکن است واکنش اطرافیانش را به دنبال داشته باشد. او در این راه باید مادر و مادربزرگش را در مورد تغییر جنسیت توجیه کند …
رشد نرخ تغییر جنسیت در ایران لزوماً نشان دهندهٔ پیشرفت مثبتی در جهت حقوق دگرباشان جنسی نیست. عمل تغییر جنسیت به عنوان «درمان» برای افراد «بیمار» و دچار «اختلال» در نظر گرفته می‌شود و در مواردی به عنوان تنها گزینهٔ محدود شرعی برای دگرجنس‌گرا کردن افراد همجنس‌گرا. اما همچنان رابطه با هم‌جنس پذیرفته شده نیست و ممنوع است.
در مقابل بعضی فمینیست‌ها تغییر جنسیت را رد نمی‌کنند و آن را حق افراد تراجنسی می‌دانند
شیلا جفریس نیز بیان می‌کند تغییر جنسیت را بایدبه عنوان نقض حقوق بشر و یک مشکل بزرگ برای فمینست‌ها شناخت!
در سال ۱۹۲۱ تحت نظارت کلینیک روانی ماگنوس هیرشفلد در آلمان اولین عمل تطبیق جنسیت (به اشتباه تغییر جنسیت گفته می‌شود) کلید خورد و در سال ۱۹۳۰ این اقدام به سر انجام رسید.
تغییر جنسیت فرآیندی است که در آن جنسیت یک موجود زنده تغییر می‌یابد، یعنی ویژگی‌های جنسی فعلی، با ویژگی‌های جنس مخالف جایگزین می‌شوند.
علاوه بر این، از سال ۲۰۱۷، افراد تراجنسیتی مجاز به تغییر جنسیت قانونی خود بدون انجام عمل جراحی یا دریافت هیچ گونه تشخیص پزشکی هستند.
تغییر جنسیت ممکن است به طور طبیعی رخ دهد، همانطور که در مورد هرمافرودیتیسم متوالی در برخی از گونه‌ها مشاهده می‌شود. با این حال، معمولاً این اصطلاح برای درمان تغییر جنسیت، از جمله جراحی تغییر جنسیت ، که بر روی انسان انجام می‌گیرد، استفاده می‌شود. همچنین گاهی برای روش‌های پزشکی اعمال شده بر افراد بیناجنس استفاده می‌شود. این اصطلاح همچنین ممکن است برای فرآیند گسترده‌تر تغییر نقش جنسیت ("زندگی به عنوان یک زن" به جای زندگی به عنوان یک مرد، یا برعکس)، از جمله و نه صرفاً محدود به روش‌های پزشکی استفاده شود.