ترکستان غربی

معنی کلمه ترکستان غربی در لغت نامه دهخدا

ترکستان غربی. [ ت ُ ک ِ ن ِ غ َ ] ( اِخ ) ترکستان روس. قسمت اعظم این منطقه در قدیم بنام سرزمین تور، توران و خوارزم معروف بود که امروز بین افغانستان و شمال شرقی ایران و قزاقستان روس و ترکستان شرقی و مغولستان خارجی قرار دارد. و جمهوریهای ترکمنستان و ازبکستان در این ناحیه است. رود سیحون وجیحون در آن جاری است و در حقیقت می توان آنرا حوضه دریاچه ارال و دو رود یاد شده دانست. قسمت شمال غربی این سرزمین را پیش از مغول ترکستان و قسمت جنوب شرقی آنرا فرغانه می نامیدند. و رجوع به توران و ترکستان و تاریخ مغول اقبال و حماسه سرایی در ایران شود.

معنی کلمه ترکستان غربی در فرهنگ فارسی

ترکستان روس . قسمت اعظم این منطقه در قدیم بنام سرزمین تور توران و خوارزم معروف بود که امروز بین افغانستان و شمال شرقی ایران و قزاقستان روس و ترکستان شرقی و مغولستان خارجی قرار دارد .

جملاتی از کاربرد کلمه ترکستان غربی

باتمان واحد اندازه‌گیری محصولات کشاورزی در میان اقوام ترک و کسانی که با آن‌ها داد و ستد داشتند بوده است. مقدار باتمان در مناطق مختلف و بر حسب جنسی که معامله می‌شده متفاوت بوده است، در ترکستان غربی باتمان معادل ۳۲ کیلوگرم، در بخارا معادل ۴۵ کیلوگرم و در خیوه معادل ۲۰ کیلوگرم بوده است.
در همین حال، با استقرار حکومت کمونیستی در چین، و ارتباط نزدیک آن در اوایل دهه ۱۹۵۰ با اتحاد جماهیر شوروی، زبان‌شناسان و سیاست‌مداران شوروی، مشابه زبان‌های ترکی ترکستان غربی، دولت چین را قانع به تغییر الفبای اویغوری به سیریلیک کردند. در نتیجه نوشتار سیریلیک اویغوری (به ایغوری: ئۇیغۇر کیریل ییزیقی) طراحی شده و در منطقه سین‌کیانگ رسمیت یافت. اما این نوشتار در چین تنها چند سال دوام یافت. با مرگ استالین در ۱۹۵۳، و گسترش اختلاف نظرها و سیاستها بین جمهوری خلق چین و اتحاد جماهیر شوروی، و در نهایت قطع رابطهٔ بین دو کشور در سال ۱۹۶۲، دولت چین تصمیم بر تغییر الفبای اویغوری به لاتین گرفت.
امپراتوری روسیه در ترکستان غربی سیاست‌های ترک‌سازی را بر تاجیک‌های فرغانه و سمرقند اجرا می‌کرد تا در این مناطق زبان تاجیکی با ازبکی جایگزین شود. هرچند این سیاست‌ها تاکنون بی‌نتیجه مانده‌اند، اما اقلیت‌های بزرگ ازبک‌زبانی در این مناطق که روزی کاملاً فارسی‌زبان بوده‌اند، پدیدار شده‌اند.
با گسترش مراودات ایران، ترکستان غربی و ترکستان شرقی در طول تاریخ و قرون متوالی، دامنه این داد و ستدها به ادبیات و زبان نیز کشیده شده‌است. زبان فارسی نقش زبان میانجی در آسیای مرکزی، شبه قاره هند و آسیای کوچک را داشته‌ است. زبان فارسی هم در واژگان و هم در دستور زبان، شعر، موسیقی و فرهنگ و هنر سرزمین‌های نام برده شده نقش پررنگی داشته‌است. بیشتر واژگان دین و تجارت در زبان قرقیزی هنوز پارسی است.
کاشغری خلاصه‌ای از داستان فرمانروای ترک، «شو»، را ذکر کرده که مربوط به مقابلهٔ شو با حملهٔ اسکندر ذوالقرنین به ترکستان غربی است.
ترکستان روسیه که به آن ترکستان باختری و ترکستان غربی نیز گفته می‌شود، سرزمینی بوده‌است که اکنون بخشی از جمهوری‌های ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و تکهٔ جنوبی جمهوری قزاقستان را تشکیل می‌دهد. این منطقه میان سال‌های ۱۸۸۰ تا ۱۹۲۰ میلادی توسط امپراتوری روسیه و به دنبال آن شوروی اشغال گردید و در نهایت در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی به چندین جمهوری مستقل تقسیم شد و رسماً به اتحاد جماهیر شوروی پیوست. نام حقیقی این منطقه در واقع فرارود (ماوراءالنهر) و خوارزم بوده‌است.