باکتری کش

باکتری کش

معنی کلمه باکتری کش در فرهنگستان زبان و ادب

{bacteriocide} [شیمی، علوم و فنّاوری غذا، مهندسی بسپار] ماده ای که موجب از بین رفتن باکتری ها می شود

معنی کلمه باکتری کش در دانشنامه عمومی

باکتری کُش ( به انگلیسی: Bactericide ) موادی هستند که به طور مستقیم باعث مرگ باکتری ها می شوند. باکتری کش ها در سه گروه ضدعفونی کننده ها، آنتی بیوتیک ها و گندزداها تقسیم بندی می شوند.
علاوه بر این مواد، برخی از سطوح به دلیل ویژگی ها و ساختار فیزیکی ویژهٔ خود می توانند خاصیت باکتری کشی داشته باشند. به عنوان مثال سطح بال حشراتی مانند سنجاقک ها و زنجره واران طی تماس با باکتری ها باعث مرگ آن ها می شوند.
آنتی بیوتیک های باکتری کش، قابلیت نابودکردن مستقیم سلول باکتری را دارند و هر یک به نحوی کارکرد متابولیسم باکتری را برهم می زنند. برای مثال، پلی میکسین بی، به غشای پلاسمایی باکتری آسیب می زند. در نتیجه محتویات داخل باکتری به بیرون نشت کرده و تعادل یونی دو طرف غشای پلاسمایی باکتری به خاطر فشار اسمزی برهم می خورد. همچنین اجزا درونی باکتری و مولکول های مهم آران ای و دی ان ای به بیرون نشت کرده و باکتری نابود می شود.
آنتی بیوتیک های با طیف محدود، تنها بر روی برخی از خانواده های باکتری ها موثرند. برای مثال بنزیل پنی سیلین با طیف محدود فعالیت است و تنها بر باکتری های گرم - منفی مؤثر است و اثر چندانی بر باکتری های گرم مثبت ندارد.
آنتی بیوتیک دیگر مانند ایزونیازید به طور ویژه بر مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، عامل بیماری سل مؤثر است. این آنتی بیوتیک کارکرد انتخابی ویژه دارد و مانع سنتز اسیدهای موجود در دیواره های سلولی مایکوباکتریوم می شود.
آنتی بیوتیک های با طیف وسیع هم بر باکتری های گرم منفی و نیز بر باکتری های گرم مثبت موثرند مانند وانکومایسین.
برای درمان بیماری های عفونی باکتریایی از باکتری کش ها استفاده می شود. آنتی بیوتیک ها و ترکیب های مس در درمان عفونت های باکتریایی بکار می روند. آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های باکتریایی انسان، حیوان و نیز بیماری های باکتریایی گیاهی استفاده می شوند. از آفت کش های دارای ترکیب های مس همچون ترکیب بردو و بردوفیکس نیز در درمان بیماری های باکتریایی گیاهی به میزان وسیعی استفاده می شود.
سطح ضد میکروبی مس قادر است در مدت دو ساعت، بیش از ۹۹٫۹٪ میکروب های سطح خود را اعم از باکتری، قارچ و برخی از انواع ویروس ها را نابود کند.

جملاتی از کاربرد کلمه باکتری کش

ساولن در ضدعفونی سریع ابزارها و وسایل پزشکی و جراحی و همچنین شستشوی دست جراح و تمیز کردن زخم‌ها کاربرد دارد. همچنین محلول یک درصد آن برای ضدعفونی زخم‌ها و شستن پوست دست و بدن بسیار مناسب است. این ماده باکتری کش قوی است، ولی بر ویروس‌ها اثری ندارد. از تماس ساولن با چشم و گوش باید جلوگیری کرد. ورود آن در گوش باعث کر شدن می‌شود. ساولن باید به دور از نور و در ظرف‌های کدر نگهداری شود. درب ظروف محتوی ساولن نباید چوب پنبه‌ای و پلاستیکی باشد. زیرا این مواد، ساولن را خراب می‌کنند. ساولن توسط صابون شسته و بی‌اثر می‌شود.
سقز جویدنی که از برگ های آن درست می شود برای تحریک اعصاب مفید است. به عنوان عامل پروفیلاکتیک در معالجه اسهال خونی و تب آثار نافع دارد. برگ های خرد شده آن را گرم کرده و روی بدن زنان پس از زایمان می گذارند. و برای تسکین سرفه های سخت روی حلق می بندند و یا برگ های خرد شده آن را گرم کرده و با روغن زیتون مخلوط نموده و به صورت روغن مالیدنی به ناحیه شکم بچه در موارد ناراحتی های شکم می مالند. از شیره برگ ها و یا از برگ های خرد شده نیز در تهیه داروهایی برای التیام زخم ها به ویژه زخم های بینی، کورک و جوش استفاده می کنند. اسانس روغنی فرار آن که عمدتا چاویکول است، خاصیت باکتری کشی دارد و برای معالجه ناراحتی های مخاط بینی و حلق نافع است.