معنی کلمه ایمان و صداقت در دانشنامه اسلامی
تجلی صداقت و راستی، در پرتو ایمان به خدا می باشد:«... ولـکن البر من ءامن بالله... اولـئک الذین صدقوا...؛ ... بلکه نیکی (و نیکوکار) کسی است که به خدا، ایمان آورده؛ ... اینها کسانی هستند که راست می گویند ...»«انما المؤمنون الذین ءامنوا بالله ورسوله... اولـئک هم الصـدقون؛ مؤمنان واقعی تنها کسانی هستند که به خدا و رسولش ایمان آورده اند، ... آنها راستگویان اند.»«والذین ءامنوا بالله... اولـئک هم الصدیقون...؛ کسانی که به خدا ایمان آوردند، آنها صدّیقین ...»
نشانه های ایمان
از آنجا که دست یافتن بر این امر باطنی یعنی ایمان کار آسانی نیست در اینجا به ذکر نشانه های آن می پردازد، نشانه هایی که به خوبی مؤمن را از مسلم، و صادق را از کاذب، و آنها را که عاشقانه دعوت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) را پذیرفته اند، از آنها که برای حفظ جان و یا رسیدن به مال دنیا اظهار ایمان می کنند جدا می سازد، می فرماید: مؤمنان واقعی تنها کسانی هستند که به خدا و رسولش ایمان آورده اند، سپس هرگز شک و ریبی به خود راه نداده، و با اموال و جان های خود در راه خدا به جهاد پرداخته اند (انما المؤمنون الذین آمنوا بالله و رسوله ثم لم یرتابوا و جاهدوا باموالهم و انفسهم فی سبیل الله). آری نخستین نشانه ایمان عدم تردید و دو دلی در مسیر اسلام است، نشانه دوم جهاد با اموال، و نشانه سوم که از همه برتر است جهاد با انفس (جانها) است. به این ترتیب اسلام به سراغ روشنترین نشانه ها رفته است: ایستادگی و ثبات قدم، و عدم شک و تردید از یک سو، و ایثار مال و جان از سوی دیگر. چگونه ممکن است ایمان در قلب راسخ نباشد در حالی که انسان از بذل مال و جان در راه محبوب مضایقه نمی کند. و لذا در پایان آیه می افزاید: چنین کسانی راستگو هستند، و روح ایمان در وجودشان موج می زند (اولئک هم الصادقون). این معیار را که قرآن برای شناخت مؤمنان راستین از دروغگویان متظاهر به اسلام بیان کرده، منحصر به فقرای طایفه بنی اسد نیست، معیاری است روشن و گویا برای هر عصر و زمان، برای جداسازی مؤمنان واقعی از مدعیان دروغین، و برای نشان دادن ارزش ادعای کسانی که همه جا دم از اسلام می زنند و خود را طلبکار پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) می دانند ولی در عمل آنها کمترین نشانه ای از ایمان و اسلام دیده نمی شود. در ادامه بحث آیات گذشته پیرامون مؤمنان و اجر و پاداششان در پیشگاه خدا، در آیات مورد بحث می افزاید: کسانی که ایمان به خدا و رسولان او آوردند آنها صدیقین و شهدا نزد پروردگارشان هستند (و الذین آمنوا بالله و رسله اولئک هم الصدیقون و الشهداء عند ربهم). صدیق، صیغه مبالغه از صدق است و به معنی کسی است که سرتاپا راستی است، کسی که علمش گفتارش را تصدیق می کند، و نمونه کامل صداقت است.