معنی کلمه اهمیت اخلاق در دانشنامه اسلامی
یکی از اهداف اصلی بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلّم تزکیه نفوس و تربیت انسان ها و پرورش اخلاق حسنه بوده است؛ حتی می توان گفت تلاوت آیات الهی و تعلیم کتاب و حکمت، مقدمه ای است برای مساله تزکیه نفوس و تربیت انسان ها؛ همان چیزی که هدف اصلی علم اخلاق را تشکیل می دهد.
← تقدم تزکیه بر تعلیم
این مساله در احادیثی که از شخص پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلّم و همچنین از سایر پیشوایان معصوم علیهم السّلام رسیده است با اهمیت فوق العاده ای تعقیب شدهاست. ۱- در حدیث معروفی پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلّم فرمود: «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق؛ من تنها برای تکمیل فضائل اخلاقی مبعوث شده ام.» و در تعبیر دیگری: «انما بعثت لاتمم حسن الاخلاق» آمده است. و در تعبیر دیگری: «بعثت بمکارم الاخلاق و محاسنها» آمده است. تعبیر به «انما» که به اصطلاح برای حصر است نشان می دهد که تمام اهداف بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در همین امر یعنی تکامل اخلاقی انسان ها خلاصه می شود. ۲- در حدیث دیگری از امیرمؤمنان علی علیه السّلام می خوانیم که فرمود: «لو کنا لانرجو جنة ولانخشی نارا ولاثوابا ولاعقابا لکان ینبغی لنا ان نطالب بمکارم الاخلاق فانها مما تدل علی سبیل النجاح؛ اگر ما امید و ایمانی به بهشت و ترس و وحشتی از دوزخ، و انتظار ثواب و عقابی نمی داشتیم، شایسته بود به سراغ فضائل اخلاقی برویم، چرا که آنها راهنمای نجات و پیروزی و موفقیت هستند.» این حدیث بخوبی نشان می دهد که فضائل اخلاقی نه تنها سبب نجات در قیامت است بلکه زندگی دنیا نیز بدون آن سامان نمی یابد! ۳- در حدیث دیگری از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم آمده است که فرمود: «جعل الله سبحانه مکارم الاخلاق صلة بینه وبین عباده فحسب احدکم ان یتمسک بخلق متصل بالله؛ خداوند سبحان فضائل اخلاقی را وسیله ارتباط میان خودش و بندگانش قرار داده، همین بس که هر یک از شما دست به اخلاقی بزند که او را به خدا مربوط سازد.»
بزرگ ترین معلم اخلاق
به تعبیر دیگر، خداوند بزرگترین معلم اخلاق و مربی نفوس انسانی و منبع تمام فضائل است، و قرب و نزدیکی به خدا جز از طریق تخلق به اخلاق الهی امکان پذیر نیست! بنابراین، هر فضیلت اخلاقی رابطه ای میان انسان و خدا ایجاد می کند و او را گام به گام به ذات مقدسش نزدیک تر می سازد.
الگوهای اخلاقی
...
[ویکی فقه] اهمیت اخلاق (قرآن). یکی از اهداف اصلی بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلّم تزکیه نفوس و تربیت انسان ها و پرورش اخلاق حسنه بوده است؛ حتی می توان گفت تلاوت آیات الهی و تعلیم کتاب و حکمت، مقدمه ای است برای مساله تزکیه نفوس و تربیت انسان ها؛ همان چیزی که هدف اصلی علم اخلاق را تشکیل می دهد.
کلمه" خلق" به معنای ملکه نفسانی است، که افعال بدنی مطابق اقتضای آن ملکه به آسانی از آدمی سر می زند، حال چه اینکه آن ملکه از فضائل باشد، مانند عفت و شجاعت و امثال آن، و چه از رذائل مانند حرص و جبن و امثال آن، ولی اگر مطلق ذکر شود، فضیلت و خلق نیکو از آن فهمیده می شود.
ستایش اخلاق بزرگوارانه
اخلاق بزرگوارانه، مورد ستایش خداوند متعال می باشد:وانک لعلی خلق عظیم. «و تو اخلاق عظیم و برجسته ای داری». (از این که خداوند پیامبر: صلی الله علیه و آله وسلّم را صاحب خلق عظیم یاد می کند، بر می آید که چنین اخلاقی، نزد او ستوده است).
← تفسیر آیه
۱. ↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۶۱۸-۶۱۹.
...