انظروا

و لا تقعدوابكل صراط توعدون و تصدون عن سبيل الله من آمن به و تبغونها عوجا و اذكروا اذ كنتمقليلا فكثركم و انظروا كيف كان عقبه المفسدين (86)

قل سيروا فى الا رض ثم انظروا كيف كان عقبة المكذبين(11)

(و اذكروا اذ كنتم قليلا فكثركم و انظروا كيف كان عاقبه المفسدين ) - اين دو جمله درحقيقت موعظه و نصيحت درباره امتثال اوامر و نواهى قبلى است . در جملهاول مردم را به ياد يكى از نعمت هاى بزرگ خدا مى اندازد، و آن مساءله ازديادنسل است براى اينكه انسان بر خلاف ساير انواع حيوانات زندگيش اجتماعى است ، و آنكمالاتى كه براى اين نوع ميسر و متوقع است و خلاصه ، سعادت عاليه اى كه انسان رااز ساير انواع حيوانات متمايز مى كند و حساب او را از آنها جدا مى سازد اقتضاء مى كندكه اين موجود داراى ادوات و قواى مختلف و تركيبات وجودى خاصى بوده باشد كه باداشتن آن نمى تواند مانند ساير حيوانات بطور انفرادى زندگى نموده و همه حوائجضرورى خود را تاءمين نمايد، بلكه ناگزير است از اينكه درتحصيل خوراك ، پوشاك ، مسكن ، همسر و ساير حوائج با ساير افراد تشريك مساعىنموده و همه با كمك فكرى و عملى يكديگر حوائج خود را تاءمين نمايند.

حجاج خویشتن آنجا افگند که حسن بود و بازوش بگرفت و گفت: انظروا الی الرجل. اگر می‌خواهید که مردی را ببینید در حسن نگرید.

آية (11) : قل سيروا فى الا رض ثم انظروا كيف كان عقبة المكذبين.

(و نيز خوب بنگريد كه سرانجام كار مفسدان به كجا منتهى شد) و بهدنبال آنها گام برنداريد (و انظروا كيف كان عاقبة المفسدين ).

و لا تقعدوا بكل صرط توعدون و تصدون عنسبيل الله من امن به و تبغونها عوجا واذكروا اذ كنتم قليلا فكثركم و انظروا كيف كان عقبةالمفسدين(86)

شايد به خاطر همين است كه جمله انظروا (نگاه كنيد) را به كار برده نه تفكروا(بينديشيد).

پيامبر اسلام در اين مورد مى فرمايد: انظروا الى البر ما بلغ باهله :(نيكى را بنگريدكه با نيكو كار چه مى كند ؟!).

امر حق بشنو که گفتست انظروا سوی این آثار رحمت آر رو

و ما تأ تيهم من ءاية من ءايت ربهم إ لا كانوا عنها معرضين (4) فقد كذبوا بالحق لما جاءهمفسوف يأ تيهم أ نبؤ ا ما كانوا به يستهزءون (5) أ لم يروا كم أ هلكنا من قبلهم من قرنمكنهم فى الا رض ما لم نمكن لكم و أ رسلنا السماء عليهم مدرارا و جعلنا الا نهر تجرى منتحتهم فأ هلكنهم بذنوبهم و أ نشأ نا من بعدهم قرنا ءاخرين (6) و لو نزلنا عليك كتبافى قرطاس فلمسوه بأ يديهم لقال الذين كفروا إ ن هذا إ لا سحر مبين (7) و قالوا لو لا أنزل عليه ملك و لو أ نزلنا ملكا لقضى الا مر ثم لا ينظرون (8) و لو جعلنه ملكالجعلنه رجلا و للبسنا عليهم ما يلبسون (9) و لقد استهزئبرسل من قبلك فحاق بالذين سخروا منهم ما كانوا به يستهزءون (10)قل سيروا فى الا رض ثم انظروا كيف كان عقبة المكذبين (11)

طرز قرار گرفتن دانه هاى انار روى پايه هاى داخلى ، و گرفتن سهم خود از آب و موادغذائى از آنها از اين هم عجيبتر و جالبتر است ، تازه اينها چيزهائى است كه با چشم مىبينيم و اگر ذرات اين ميوه ها را زير ميكرسكوبها بگذاريم آنگاه جهانى پرغوغا باساختمانهاى عجيب و شگفت انگيز و فوق العاده حساب شده درمقابل چشم ما مجسم مى شود، چگونه ممكن است كسى با چشم حقيقت بين به يك ميوه نگاه كند ومعتقد شود سازنده آن هيچگونه علم و دانشى نداشته است ؟! و اينكه مى بينيم قرآن باجمله انظروا (نگاه كنيد) دستور به دقت كردن در اين قسمت از گياه داده براىتوجه به همين حقايق است .