[ویکی الکتاب] ریشه کلمه: مهد (۱۶ بار) واژه «مَهْد» ـ چنان که «راغب» در «مفردات» می گوید: به معنای جایگاهی است که برای کودک آماده می کنند، خواه گهواره باشد، یا دامان مادر و یا بستر; و مهد و مهاد هر دو در لغت به معنای: المَکَانُ الْمُمَهَّدُ الْمُوَطّأُ: «محل آماده شده و گسترده» (برای استراحت و خواب) آمده است. آماده کردن. «مَهَدَالْفِراشَ: بَسَطَهُ وَ وَطَّأَهُ» گهواره را از آن مهد گویند که برای بچه آماده شده است . گفتند با بچه ایکه در گهواره است چطور سخن گوییم؟! پس «مهد» مصدر به معنی مفعول است یعنی آماده شده . خدائیکه زمین را برای زندگی شماآماده کرد و در آن به نفع شما راهها قرارداد چنانکه فرموده . آمادگی زمین برای زندگی انسان در شش دوران انجام پذیرفته که شاید میلیونها سال طول کشیده باشد رجوع شود به اوائل سوره فصلت. مِهاد: نیز به معنی آماده شده است . آیا زمین را برای زندگی آماده نکردیم؟ در همه این آیات اشاره به قدرت لایزال خداوندی و بیداری انسان هست این زمین و آب و هوا ومواد خوراکی و هزاران اسراری که علم به قسمتی از آنها راه یافته آمادگیهای زمین برای حیات انسانی است «فَسُبْحانَ مَنْ لَهُ الْخَلْقُ وَ الْاَمرُ». * . زمین را گستردیم، خوب آماده کنندگانیم. * . بس است جهنم برای او و البته آن آماده شده بدی است. * . وسائل زندگی را بطور فراخ برای او آماده کردم. * . آنانکه کارنیک میکنند برای خود پاداش آماده میکنند.
جملاتی از کاربرد کلمه المهد
(اذ ايدتك بروح القدس تكلم الناس فى المهد و كهلا) ظاهرا همين تاييد به روحالقدس بوده كه مسيح را براى تكلم با مردم در گهواره آماده ساخته است ، نه اينكه آن يككرامت و اين كرامت ديگرى بوده ، و از همين جهت جمله (تكلم الناس فى المهد و كهلا) رابا واو عاطفه از ما قبل جدا نكرد و بدون واو ومتصل به ما قبل ذكر نمود تا بفهماند كه تاييد به روح القدس و حرف زدن در گهوارهيك معجره است ، تكلم مسبب از تاييد و تاييد سبب تكلم است ، و چون اين دو يك معجره است ،در بعضى از موارد قرآن به مساءله تكلم در گهواره اكتفا شده است ، مانند آيه : (يكلمالناس فى المهد و كهلا) كه در ضمن آياتآل عمران گذشت ، و در بعضى از موارد به مساءله تاييد به روح القدس اكتفا شده است ،مانند آيه (و اتينا عيسى بن مريم البينات و ايدناه بروح القدس ).
فاتت به قومها تحمله ، قالوا: يا مريم لقد جئت شيئا فريا، يا اخت هرون ما كان ابوكامرا سوء و ما كانت امك بغيا فاشارت اليه ، قالوا: كيف نكلم من كان فى المهد صبيا،قال : انى عبد اللّه ، آتينى الكتاب ، و جعلنى نبيا، و جعلنى مباركا اين ما كنت .
در اين تعبير آيه شريفه كه فرموده : (من كان فى المهد صبيا كسى كه در گهوارهطفل بوده ) اشكال شده است كه كلمه (كان )مخل به معناى آيه است زيرا پاسخ دادن آن كودك وقتى غريب و معجزه است كه فعلا درگهواره و طفل باشد، نه آنكه در روزگار گذشتهطفل و در گهواره بوده ، چون همه افراد بزرگسال هم روزى در گهواره طفل بوده اند، پس بهتر آن بود كه بفرمايد: (من فى المهدصبى كسى كه در گهواره طفل است ).
خداوند در قرآن كريم در سوره مريم مى فرمايد:( فاشارت اليه قالوا كيف نكلم من كانفى المهد صبيا قال انى عبدالله اتاتى الكتاب و جعلنى نبيا و جعلنى مباركا اين ما كنتاوصافى بالصلوة والزكوة ما دمت حيا (285)
اذ قال الله يعيسى ابن مريم اذكر نعمتى عليك و على ولدتك اذ ايدتك بروح القدس تكلمالناس فى المهد و كهلا و اذ علمتك الكتاب و الحكمه و التورئه والانجيل و اذ تخلق من الطين كهيه الطير باذنى فتنفخ فيها فتكون طيرا باذنى و تبرىالاكمه و الابرص باذنى و اذ تخرج الموتى باذنى و اذكففت بنىاسرءيل عنك اذ جئتهم بالبينت فقال الذين كفروا منهم ان هذا الا سحر مبين (110) و اذ اوحيتالى الحوارين ان امنوا بى و برسولى قالوا امنا و اشهد باننا مسلمون (111)
اذ قالت الملائكة يا مريم ان الله يبشرك بكلمة منه اسمه المسيح عيسى ابن مريم وجيهافى الدنيا و الاخرة و من المقربين(45) و يكلم الناس فى المهد و كهلا و من الصالحين(46)
در آيه بعد به يكى از فضائل و معجزات حضرت مسيح (عليه السلام )، اشاره مى كند،مى گويد: او با مردم در گهواره ، و در حال كهولت (ميانسال شدن ) سخن خواهد گفت و او از صالحان است (و يكلم الناس فى المهد و كهلا و منالصالحين ).
چهارم اينكه كلمه (من ) در آيه شرطيه و جمله (كان فى المهد صبيا) شرط آن ، و(جمله كيف نكلم ) در محل جزاء است و معنايش اين است كه : (كسى كه در گهواره درحال كودكى است ممكن نيست گفتگوى با او) و صيغه ماضى (كان ) در جمله شرطيهبه معناى مستقبل است و هيچ اشكالى هم وارد نيست .
لاشک و لا خفاء من عاش یَموت من قُمِّطَ فی المهد حواء التّابوت
إ ذ قال الله يعيسى ابن مريم اذكر نعمتى عليك و على ولدتك إ ذ اءيدتك بروح القدستكلم الناس فى المهد و كهلا و إ ذ علمتك الكتب و الحكمة و التورئة والانجيل و إ ذ تخلق من الطين كهية الطير بإ ذنى فتنفخ فيها فتكون طيرا بإ ذنى و تبرئالا كمه و الا برص بإ ذنى و إ ذ تخرج الموتى بإ ذنى و إ ذ كففت بنى إسرئيل عنك إ ذ جئتهم بالبينت فقال الذين كفروا منهم إ ن هذا إ لا سحر مبين(110)