الل

الل

معنی کلمه الل در لغت نامه دهخدا

الل. [ اَ ل َ ] ( ع مص ) نالیدن بیمار. ( تاج المصادر بیهقی ) ( مصادر زوزنی ) ( از اقرب الموارد ). || فاسد شدن دندان. ( از اقرب الموارد ) ( ناظم الاطباء ). || ( اِ ) یک سوی کارد. ( مهذب الاسماء ). صفحه کارد. ( از اقرب الموارد ) ( ناظم الاطباء ). || کجی دندانها بسوی داخل دهن. یَلَل. ( از ذیل اقرب الموارد ) ( ناظم الاطباء ).
الل. [ اُ ل َ ] ( ع اِ ) ج ِ اُلَّة. ( اقرب الموارد ). رجوع به اُلَّة شود.
الل. [ اِ ل َ ] ( ع اِ ) ج ِ اِلَّة. ( از ذیل اقرب الموارد ). رجوع به اِلَّة شود.

معنی کلمه الل در فرهنگ فارسی

نالیدن بیمار . فاسد شدن دندان

معنی کلمه الل در دانشنامه عمومی

الل ( به انگلیسی: Allele ) یا دگره به معنای متقابل یا دوجانبه است. هر ژن بر روی کروموزوم جایگاه ویژه ای دارد در این جایگاه ویژه نوکلئوتیدها چیده شده اند که به آن توالی اسید نوکلئیک می گویند. الل در حقیقت ژن کنترل کنندهٔ یک صفت است که در یک جایگاه مشخص روی کروموزوم قرار گرفته. الل هایی که در جایگاه مشابه هم روی کروموزوم های همتا قرار گرفته اند یک صفت را کنترل می کنند. مثلاً چروکیدگی یا صاف بودن دانه های یک گیاه، توسط دو اللی که در جایگاه مشابه هم روی دو کروموزوم همتا قرار گرفته اند کنترل می شود. بین الل ها سه رابطهٔ «بارز و نهفتگی»، «بارزیت ناقص» و «هم توان» برقرار است.
برای نمونه اگر فرض کنید در یک گیاه دیپلوئید ( Diploid ) تنها یک ژن رنگ گلبرگ ها را تنظیم می کند و این گونهٔ گیاهی می تواند دارای ۲ گلبرگ به رنگ های سرخ و سپید باشد و رنگ سرخ بر سپید چیره است، آنگاه گیاه با داشتن الل سرخ بر روی هر دو کروموزوم ( فام تن ) خود دارای گلبرگ سرخ، با داشتن الل ( دگره ) سپید بر روی هر دو کروموزوم خود دارای گلبرگ سپید، و با داشتن الل سرخ بر روی یکی از کروموزوم ها و داشتن الل ( دگره ) سپید بر روی کروموزوم دیگر باز هم دارای گلبرگ سرخ ( به دلیل چیرگی صفت سرخی ) می شود.
بارز و نهفتگی: در این رابطه بین دو یا چند اللی که روی کروموزوم های همتا ( بسته به تعداد کروموزوم های همتا تعداد الل ها هم تغییر می کند ) قرار دارند رابطهٔ بارز و نهفتگی وجود دارد یعنی اینکه یکی ( یا درصورت پلی پلوئیدی بودن ممکن از چندتا ) از الل ها بر دیگری بارز است و اجازه پروتئین سازی و تعیین فنوتیپ را به الل نهفته نمی دهد. مثلاً صاف یا چروکیده بودن دانه یک گیاه دیپلوئیدی فقط از طریق دو الل روی کروموزوم های همتا تعیین می شود. درصورتی که الل مربوط به چروکیدگی همان الل مغلوب باشد و الل مربوط به صافی الل بارز اگر روی یکی از کروموزوم ها الل بارز باشد و روی دیگری الل نهفته است چون الل صافی بارز است دانه گیاه صاف می شود. درصورتی که هردو الل بارز باشند نیز همان اتفاق می افتد و دانه صاف می شود و تنها در صورتی که هردو الل روی کروموزوهای همتا نهفته باشند دانه چروکیده می شود.
a = الل نهفته ( چروکیدگی )
A = الل بارز ( صافی )
AA = هردو الل بارز و دانه صاف می شود. ( خالص )
aa = هردو الل نهفته و دانه چروکیده می شود. ( خالص )
Aa = الل صافی بارز است و اجازه بروز پیدا کردن به نهفته نمی دهد، یعنی دانه صاف می شود. ( ناخالص )

معنی کلمه الل در دانشنامه آزاد فارسی

اَلِل (allele)
یکی از دو یا چند شکل متفاوت ژن در یک جایگاه (لوکوس) معین، روی یک کروموزوم. الل ها براثر تفاوت در توالی دی اِن اِی پدید می آیند. بهترین راه توصیف الل ذکر مثال است. ژنی که در انسان ها رنگ چشم را کنترل می کند ممکن است دو شکل متفاوت داشته باشد: یک الل برای ایجاد رنگ چشم آبی، و الل دیگر برای تولید رنگ چشم قهوه ای. در گیاهی که به دو شکل بلند و کوتاه دیده می شود، ممکن است یک الل گیاهان بلند و الل دیگر گیاهان کوتاه پدید آورد. ژن های جداگانه ای که یک جفت الل را می سازند، در طول کروموزوم جایگاه دقیقاً یکسانی دارند. موجوداتی با دو مجموعۀ کروموزومی (دیپلوئیدها)، مانند جانوران و گیاهان، کروموزوم هایی دارند که درون هستۀ هر یاختۀ جفت های شبیه هم یافت می شوند. اگر دو الل یکسان باشند، آن موجود دارای خصوصیت خالص است، امّا اگر دو کروموزوم شبیه هم الل های متفاوتی داشته باشند، موجود را ناخالص می نامند. شکل ظاهری موجود ناخالص ممکن است فقط با یک الل تعیین شود. اللی که فنوتیپ را تعیین می کند تجلی بارز دارد و نسبت به الل های دیگر غالب است. تجّلی (بیان) الل دیگر در این حالت نهفته است.

معنی کلمه الل در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] تکرار در قرآن: ۲(بار)

جملاتی از کاربرد کلمه الل

از دیدگاه نوداروینی، فرگشت، زمانی اتفاق می‌افتد که فراوانی الل‌ها درون یک جمعیت از نژادهای مختلف-که بتوانند با یکدیگر آمیزش کنند- تغیر کند. به‌عنوان مثال، الل رنگ سیاه در جمعیتی از پروانه‌ها شایع‌تر می‌شود. برخی از مکانیسم‌هایی که می‌توانند منجر به تغییر در فرکانس الل‌ها شود عبارتند از: انتخاب طبیعی، رانش ژن، شارش ژن، سفر آزاد ژنتیکی و تورش ناشی از جهش.
جعلها ملائمة لطباعكم ، موافقة لاجسامكم ، و لم يجعلها شديدة الحمى و الحرارةفتحرقكم و لا شدى البردفتجمدكم ، و لا شديدة طيب الريح فتصدع هاماتكم ، و لا شديدةالنتن فتعطبكم ، و لا شديدة الل كالماءفتغرقكم و لا شديدة الصلابه فتمتنع عليكم فىدوركم و ابنيتكم و قبور موتاكم ...: فلذلك جعل الارض فرا لكم (ع )
انتخاب هدایتی در تقابل با انتخاب تعادلی که چند الل را مورد توجه قرار می‌دهد، بوده و همچنین مشابه با انتخاب تصفیه ای که جهش‌های مضر را از جمعیت حذف میکند، می‌باشد.انتخاب هدایتی بیشتر در مواردی که محیط اطراف تغییر میکند، رخ می‌دهد.مانند مهاجرت به سرزمین‌هایی با محیط متفاوت.یک مثال از انتخاب هدایتی فسیل‌هایی هستند که نشان می‌دهند اندازه ی خرس‌های سیاه در اروپا بین هر دو دوره ی یخبندان کاهش ولی در حین هر دوره افزایش پیدا کرده‌است.
بدین سان بسملم بگذشت و بگذاشت معاذ الل که این استمگری کرد
یکی از علل نادر راشیتیسم یک بیماری ارثی است که به الل غالبی که بر روی کروموزوم ایکس قرار دارد مربوط می‌شود و موجب اختلال در بازجذب فسفات و متابولیسم ویتامین دی می‌شود.
تنوع ژنتیکی روشی برای آن است که جمعیت یک گونه به دگرگونی‌های محیط طبیعی وفق پیدا کند. هرچه میزان این تنوع بیشتر باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که بعضی از اعضای جمعیت آن تعداد از الل‌ها را که باعث دوام در محیط می‌شود به دست بیاورند. از این روی آن اعضا احتمال بیشتری برای آنکه به بلوغ برسند و دارای فرزندانی شوند که حامل آن الل‌ها هستند. جمعیت مورد نظر پس از چند نسل آغاز افزایش پیدا می‌کند و این نتیجه وجود آن تعداد از جمعیت آغازین که ویژگی‌های مناسب خوگرفتن با محیط را دارا بودند است.
رنگ موهای بدن و یال و دم اسب‌ها به ژن‌شناسی آنها (در واقع الل‌(دگره)های کروموزوم‌های آن‌ها) بستگی دارد. معمولاً این رنگ‌ها از بدو تولد تا مرگ باقی می‌مانند. با این وجود رنگ‌هایی نیز وجود دارند که با بالا رفتن سن یا بلوغ تغییر می‌کنند. لکه‌های سفیدی که گاه بر روی بدن بعضی اسب‌ها، پس از جراحت و... تشکیل می‌شود رنگ آن اسب محسوب نمی‌شوند.
به ارگانیسم دیپلوئیدی می‌گویند که هر دو الل مربوط به ژن آن مثل هم باشد. برای آن‌که الل جهش‌یافته از نوع مغلوب بتواند در صفت ژنتیکی بروز کند حتماً باید ارگانیسم از نوع جورتخم باشد، یعنی هر دو الل جهش‌یافته با هم در آن باشد تا صفت ژنتیکیِ مربوطه را نشان دهد.
در یوکاریوت‌ها از هر ژن دو نسخه حمل می‌شود که به آن الل (دگره) می‌گویند. هر یک از آن‌ها از یکی از پدر یا مادر به فرزند رسیده‌است. در مرحلهٔ گامت‌زایی و در بخش متافاز آن این الل‌ها از هم جدا شده و هر یک وارد یک گامت می‌شوند. در طی کراسینگ اور این الل‌ها می‌توانند تغییر کنند.
مطابق با نظریه ۱۹۴۰ بیدل و تِیتوم تحت عنوان «نظریه یک ژن-یک آنزیم»، هر ژن رمز ساخت یک آنزیم را داراست. این نظریه امروزه به صورت «نظریه یک ژن-یک پلی‌پپتید»، تصحیح شده‌است. نتیجه فرگشتی توارث آن‌است که ژن‌ها رمز ساخت پروتئین‌ها را حمل می‌کنند، و پروتئین‌ها مسئول واکنش‌های جنینی و پس از تولد مؤثر در صفات ساختاری، فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و رفتاری (در مورد سلول‌های مغزی) جانداران هستند. این صفات شانس بقا و تولیدمثل را به درجات مختلفی تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ و در نتیجه فراوانی الل‌ها طی نسل‌های متمادی تغییر می‌کند.
مطابق با نظریه ۱۹۴۰ بیدل و تِیتوم تحت عنوان «نظریه یک ژن-یک آنزیم»، هر ژن رمز ساخت یک آنزیم را داراست. این نظریه امروزه به صورت «نظریه یک ژن-یک پلی‌پپتید»، تصحیح شده است. نتیجه فرگشتی توارث آن‌است که ژن‌ها رمز ساخت پروتئین‌ها را حمل می‌کنند، و پروتئین‌ها مسئول واکنش‌های جنینی و پس از تولد مؤثر در صفات ساختاری، فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و رفتاری (در مورد سلول‌های مغزی) جانداران هستند. این صفات شانس بقا و تولیدمثل را به درجات مختلفی تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ و در نتیجه فراوانی الل‌ها طی نسل‌های متمادی تغییر می‌کند.