اخلاق پزشکی (medical ethics) دستورالعمل هایی اخلاقی برای پزشکان. این دستورات بر فعالیت های سالم پزشکی مبتنی اند. اهداف اساسی این دستورالعمل ها عبارت اند از درست کاری، آسیب نرساندن، حفظ استقلال بیمار، راست گویی، و عدالت. هرگاه در اعمال پزشکی حصول هم زمان همۀ این اهداف ممکن نباشد، مسائل اخلاقی بحث انگیز می شوند. از آن جمله است عمل به کاری که برای کودک سودمند، ولی احتمالاً با استقلال او یا والدینش در تضاد است. این اصول از قدیم در سوگندنامۀ بقراطآمده اند. بقراط، پزشک یونانی، این سوگندنامه را عرضه کرد که شامل دستوراتی ازقبیل رازداری، کمک به بیمار در حد توان، و پرهیز از تجویز داروهای کشنده است. پیشرفت سریع فناوری در اواخر قرن ۲۰ این سؤال را مطرح کرد که پزشک تا چه حد مجاز به دخالت در فرآیند های طبیعی است. کمبود امکانات پزشکان را با این سؤال روبه رو می کند که کدام بیمار را باید برای درمان برگزید یا تا چه حد باید به درمان ادامه داد. یکی دیگر از مسائل مطرح در اخلاق پزشکی حق مرگ ارادیاست.
معنی کلمه اخلاق پزشکی در دانشنامه اسلامی
[ویکی نور] اخلاق پزشکی، تألیف آقای نعمت الله یوسفیان، نگاشته ای به زبان فارسی و پیرامون مباحث اخلاقی در حوزه پزشکی است. سال تألیف این اثر و انگیزه مؤلف از تألیف آن، گزارش نشده است. کلیات اخلاق پزشکی، مبانی اخلاق پزشکی، بایسته های اخلاق پزشکی، اخلاق در آموزش پزشکی، اخلاق در پژوهش های پزشکی، اخلاق در درمان پزشکی، آسیب شناسی اخلاق پزشکی و آداب و اخلاق عیادت، عنوان های این سلسله دروس است. و به طور کلی در این سلسله دروس، مباحثی همانند اخلاق پزشکی، مبانی اخلاق پزشکی، اخلاق پزشکان در ارتباط با خدا، مردم، بیماران و همکاران خود، اصول اخلاقی در درمان بیماران، آسیب هایی اخلاقی که جامعه پزشکی را تهدید می کنند و آداب عیادت بیماران مورد بحث قرار می گیرد. کتاب «اخلاق پزشکی»، به عنوان یک متن آموزشی تألیف شده است؛ ازاین رو، متنی روان و همه فهم دارد. [ویکی فقه] اخلاق پزشکی (کتاب). «اخلاق پزشکی»، تالیف آقای نعمت الله یوسفیان، نگاشته ای به زبان فارسی و پیرامون مباحث اخلاقی در حوزه پزشکی است. سال تالیف این اثر و انگیزه مؤلف از تالیف آن، گزارش نشده است. کتاب، شامل ۱۶ درس است. گزارش محتوا کلیات اخلاق پزشکی، مبانی اخلاق پزشکی، بایسته های اخلاق پزشکی، اخلاق در آموزش پزشکی، اخلاق در پژوهش های پزشکی، اخلاق در درمان پزشکی، آسیب شناسی اخلاق پزشکی و آداب و اخلاق عیادت، عنوان های این سلسله دروس است. و به طور کلی در این سلسله دروس، مباحثی همانند اخلاق پزشکی، مبانی اخلاق پزشکی، اخلاق پزشکان در ارتباط با خدا ، مردم، بیماران و همکاران خود، اصول اخلاقی در درمان بیماران، آسیب هایی اخلاقی که جامعه پزشکی را تهدید می کنند و آداب عیادت بیماران مورد بحث قرار می گیرد. کتاب «اخلاق پزشکی»، به عنوان یک متن آموزشی تالیف شده است؛ ازاین رو، متنی روان و همه فهم دارد. باید توجه داشت برخی مسائل و پرسش ها در حوزه اخلاق پزشکی سابقه ای دیرینه دارند و در متون کهن پزشکی- همانند قانون ابن سینا و کتاب های متاخرتر، همانند «خلاصة الحکم» عقیلی- نیز مورد توجه و بحث قرار گرفته اند، مثل سقط جنین و رابطه پزشک و بیمار. برخی دیگر از این مسائل، به دنبال پزشکی مدرن پدید آمده اند و از توانایی ها و امکانات بی سابقه ای که دانش و فناوری پزشکی نوین پیش روی بشر قرار داده، ناشی می شوند، مثل پیوند اعضاء و استفاده از سلول های بنیادی در معالجه و درمان. نکته دیگر اینکه اخلاق پزشکی، دانشی میان رشته ای است که موضوع آن مسائل و مباحث اخلاقی در حوزه ی علوم پزشکی است. این مسائل و مباحث در شاخه های مختلف علوم پزشکی به عنوان حرفه، پژوهش های پزشکی و سیاستگذاری نظام سلامت مطرح هستند. محتوای این مباحث، از رشته های گوناگون دانش و معرفت بشری به اخلاق پزشکی وارد شده و در شکل گیری این حوزه از دانش دخیل بوده اند. در این میان، فلسفه اخلاق، حقوق، الهیات، فقه ، ادبیات ، جامعه شناسی، روان شناسی، اقتصاد و تاریخ تاثیر و نقش بیشتری داشته اند. مؤلف با توجه به این نکات، در این اثر سعی نموده نگاهی جامع و اخلاقی در همه مسائل را عرضه کند. در این کتاب، سعی شده است با استفاده از روایات معصومان علیه السّلام مطالبی عرضه گردد که پزشکان و دست اندرکاران بهداشت و درمان جامعه از آن بهره مند شوند. وضعیت کتاب کتاب، توسط پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه (قم)، در ۸۷ صفحه، چاپ و منتشر شده است. پاورقی های این اثر، به ذکر ارجاعات متن اختصاص دارد. در پایان کتاب، تدوین شده است. منبع
جملاتی از کاربرد کلمه اخلاق پزشکی
پس از بقراط، مهم‌ترین میزان سهم و مشارکت را در تاریخچه اخلاق پزشکی غربی توماس پرسیوال که یک پزشک انگلیسی، فیلسوف و نویسنده بود، بدست آمده‌است. در سال ۱۸۰۳، او کتاب کد اخلاق پزشکی‌اش را چاپ و منتشر کرد. شخصیت او و علاقه اش به موضوعات جامعه‌شناسانه و ارتباط نزدیکش با درمانگاه منچستر باعث تهیه و آماده‌سازی یک الگو در مورد اعمال و رفتار حرفه‌ای در ارتباط با بیمارستانها و دیگر موسسه‌های خیریه‌ای شد که آنها از این کد با نام او در مورد مسائل خود استفاده می‌کردند.
در قرن‌های ۱۸و ۱۹ اخلاق پزشکی به عنوان یک گفتمان خودآگاهانه‌تر پدیدار شد. در انگلستان توماس پرسیوال که یک پزشک و محقق بود، اولین کد اخلاق پزشکی مدرن را تهیه کرد. او در سال ۱۷۹۴ رسالهٔ حاوی کد را تنظیم کرد و در سال ۱۸۰۳ یک نسخه اصلاح شده و تعمیم یافته از آن را به نگارش درآورد، که در این نسخه اصطلاحات و عبارات "اصول اخلاق پزشکی " و "فقه پزشکی " را مطرح نمود. با این حال افرادی هستند و این برداشت را دارند که راهکارهای توماس پرسیوال که مرتبط با مشاوره‌های پزشکی هستند، بشدت حافظ شهرت پزشکان خانواده بنظر می‌رسند. جفری برلنت یکی از چنین منتقدانی است.
از دیرباز آدمی به این موضوع علاقه مند بوده‌است که نوع جنسیت جنین را تعیین کند. در این باره افسانه‌ها و خرافات فراوانی نیز نقل شده‌است. در سال‌های گذشته با پیشرفت در دانش ژنتیک و به ویژه ژنتیک پزشکی این امکان پدید آمده‌است. هم‌اکنون یکی از روش‌های اثبات شده برای تعیین جنسیت جنین بکارگیری تکنیک‌های تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی می‌باشد. با این وجود در این باره و از دید ملاحظات اخلاقی میان پژوهشگران و دست اندرکاران ژنتیک و اخلاق پزشکی اتفاق نظر وجود ندارد. پس، رهنمود می‌شود تا کسانیکه قصد بکارگیری این شیوه تشخیصی را دارند مشاوره ژنتیک انجام دهند.
همچنین دانشگاه علوم پزشکی جهرم میزبان ششمین کنگره سالانه اخلاق پزشکی ایران و همایش ملی تحول نظام سلامت در حوزه معنویت بوده‌است.
در سال ۱۸۴۷ انجمن پزشکی آمریکا اولین کد اخلاقی آن را پذیرفت و بخش عمده‌ای از آن را بر اساس فعالیت‌ها و تحقیقات پرسیوال پایه‌گذاری کرد. در شرایطی که رویکرد سکولار عمدتاً از اصول اخلاق پزشکی کاتولیک وام گرفته‌است، در قرن بیستم یک نگاه متمایز لیبرال پروتستانی، توسط اندیشمندانی مثل جوزف فلچر مطرح شده‌است. اکثر مباحث مربوط به اصول اخلاق پزشکی در دهه ۱۹۶۰و۱۹۷۰ بر اساس نظریه‌های آزادی خواهانه و عدالت‌گرایانه، تغییر و تحول چشمگیر و عمده‌ای پیدا کردند و به‌طور عمده‌ای به شکل اصول اخلاق زیستی تغییر شکل یافتند.
البته بحث در بارهٔ ختنه نوزاد بدون اجازهٔ والدین و بدون دلایل پزشکی منحصر به حقوق مردان نیست و به اخلاق پزشکی مربوط است. برخی از پزشکان و دانشگاهیان ختنه را نقص حقوق سلامت مردان می‌دانند. در حالی که برخی مخالفند.
در سیزدهمین جشنواره ابن سینا که در بهمن ۱۳۹۰ با حضور معاون تحقیقاتی و فناوری وزیر بهداشت، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، استادان و محققان برگزار شد جایزه اخلاق پزشکی به دکتر باستان حق اهدا شد. احسان باستان حق فرزند دکتر محمدحسن باستان حق، به نیابت از پدر جایزه را دریافت کرد.
در ۶ مارس، دانشکده بیهوشی، کاهش درد، احیا و مراقبت‌های ویژه[الف]، توصیه‌های اخلاق پزشکی را دربارهٔ پروتکل‌های تریاژی که ممکن است بکار روند، منتشر کرد.
طی این سال‌ها، غنی در دانشکده پزشکی تهران نیز تدریس می‌کرد و اخلاق پزشکی درس می‌داد. پس از آن نیز مدتی در دانشکده معقول و منقول تدریس داشت. درس‌گفتارهای او درباره روان‌شناسی در این دو دانشکده بعدها در قالب کتابی به نام «معرفت‌النفس» منتشر شد.