اختلاف منظر. [ اِ ت ِ ف ِ م َ ظَ ] ( ترکیب اضافی ،اِ مص مرکب ) نزد علماء هیئت عبارت است از تفاوت بین ارتفاع حقیقی و ارتفاع مرئی. و آن قوسی است از دائره ارتفاع از کمترین جانب بین موقع دو خطی که از مرکز کوکب میگذرند و پایان مییابند بسطح فلک اعلی که یکی از آن دو خط خارج از مرکز عالم و دیگری خارج از منظر دیدگان است. و زاویه ای که حادث میشود از تقاطع دو خط نزد مرکز کوکب زاویه ٔاختلاف منظر نامیده میشود. و این اختلاف هنگامی که مرکز کوکب بر سمت رأس واقع شود و برسد بمنتهی درجه بودنش در افق حسی مرتفع و معدوم میگردد و ارتفاع مرئی از ارتفاع حقیقی بمقدار این زاویه نقصان مییابد. و این است اختلاف منظر در دائره ارتفاع. و گاه باشد که اختلاف منظر در طول و عرض واقع شود. زیرا وقتی ما خارج کنیم دو دائره عرض را که میگذرند بدو طرف موضع مرئی و موضع حقیقی از کوکب در دائره ارتفاع ، پس قوس واقع از منطقةالبروج بین تقاطع دو دائره عرضیه مذکوره از کمترین جانب آن عبارت از اختلاف منظر در طول باشد. پس اگر دو قوس واقعه از دو عرض بین دو طرف دو خط مذکور و منطقةالبروج اختلاف یافتند مجموع آن دو قوس یا تفاضل بین آندو بر اختلاف مذهبین اختلاف منظر در عرض باشد. و اگر توضیح زیاده ازین خواهی بتصانیف عبدالعلی بیرجندی مراجعه نمای. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). - اختلاف منظر ارتفاعی . - اختلاف منظر افقی .
معنی کلمه اختلاف منظر در فرهنگ فارسی
نزد علما هیئت عبارتست از تفاوت بین ارتفاع حقیقی و ارتفاع مرئی
معنی کلمه اختلاف منظر در فرهنگستان زبان و ادب
{parallax} [نجوم] تغییر موقعیت ظاهری یک جسم به دلیل تغییر مکان ناظر
معنی کلمه اختلاف منظر در دانشنامه عمومی
جابجا شدن ظاهری یک شیء نسبت به زمینه اش که معلول جابجا شدن ناظر باشد را اِختِلافِ مَنظَر مینامند. این حرکت ظاهری در واقع معلول حرکت انتقالی زمین به دور خورشید است. اختلاف منظر روشی ساده برای تعیین فاصله از خورشید است. اختلاف منظر برحسب ثانیه بیان می شود. بیضی کوچکی که جابه جایی سالانهٔ هر ستاره اختلاف منظر یا پارالاکس یک روش برای محاسبهٔ فاصلهٔ ستارگان تا زمین است که برای ستارگان نزدیک این روش به کار می رود و به این صورت است که اخترشناس شعاع مدار زمین به دور خورشید را به عنوان قاعدهٔ مثلث فرضی در نظر می گیرد و در فاصلهٔ ۳ ماه از دو نقطهٔ مختلف این مدار ستارهٔ مورد نظرش را رصد می کند. بدیهی است که این ستاره در زمینه ای از ستارگان دوردست تر مقداری جابجا می شود. با اندازه گیری این مقدار جابجایی ستاره و تعیین فاصلهٔ دو نقطه از مدار زمین که محل رصد بوده اند ناظر می تواند فاصلهٔ ستاره تا زمین را محاسبه کند. • اختلاف منظر روزانه: جابه جایی ظاهری اجرام آسمانی نزدیک به زمین نسبت به ستاره های دوردست که به دلیل جابه جایی ناظر بر اثر چرخش زمین ایجاد می شود را اختلاف منظر روزانه یا اختلاف منظر خورشیدمرکزی می گویند. • اختلاف منظر سالانه: اختلاف منظر اجرام نجومی بر اثر حرکت سالانهٔ زمین به دور خورشید • اختلاف منظر خورشیدی: زاویه ای که شعاع استوایی زمین از فاصلهٔ یک واحد نجومی تحت آن دیده شود • اختلاف منظر مثلثاتی: زاویه ای که رأس آن روی ستاره است و دو ضلع آن از خورشید و زمین، وقتی که فاصلهٔ این دو دقیقاً یک واحد نجومی است، می گذرد • اختلاف منظر طیف نمودی: فاصلهٔ یک ستاره که از طریق تعیین قدر مطلق آن به کمک ردهٔ طیفی و مقایسه با قدر ظاهری ستاره به دست می آید. • اختلاف منظر آماری: میانگین اختلاف منظر گروهی از ستاره ها که از تحلیل حرکت خاص آن ها به دست می آید.
معنی کلمه اختلاف منظر در دانشنامه آزاد فارسی
اِختلاف مَنظَر (parallax) تغییر موضع ظاهرییک جسم در برابر پس زمینه، هنگام مشاهده از دو موضع متفاوت. در اخترشناسی، ستاره های نزدیک هنگامی که از موقعیت های متفاوتِ مدار زمین بر گرد خورشید دیده شوند، براثر اختلاف منظر جابه جا دیده می شوند. برای تعیین فاصلۀ یک ستاره از زمین از اختلاف منظر آن استفاده می کنند. اجسام نزدیک تر، مانند ماه، خورشید، و سیارهها نیز درنتیجۀ حرکت زمین با اختلاف منظر دیده می شوند.
جملاتی از کاربرد کلمه اختلاف منظر
این ستاره با قدر ظاهری ۳٫۵۶۲ با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. بر اساس اختلاف منظر ستارهای سالانه ۱۱٫۷ دقیقه و ثانیه قوسی، این ستاره در حدود ۲۸۰ سال نوری از خورشید فاصله دارد. ذنب قیطس شمالی یک ستاره متغیر است، به این معنی که روشنایی آن در طول زمان تغییر میکند. این تغییرات ناشی از انبساط و انقباض ستاره است. قدر ظاهری ایوتا نهنگ بین ۳٫۵ تا ۳٫۶ متغیر است.
رخگردی ماهانه طولی حدوداً در هنگام رسیدن ماه به فاصله متوسط کره زمین -تقریباً مابین نقاط اوج و حضیض- دو بار در یکماه سیروزه حداکثر ۷ونیم درجه از استوای ماه (۲۲۵ کیلومتر) را متناوباً باز مینمایاند. در رخگردی ماهانه عرضی بعلت تغییرات انحراف میل عرضی ماه نسبت به زمین در نقاط میل شمالی و جنوبی ماه هرماه سیروزه دو بار حداکثر تا ۶ونیم درجه از نواحی قطبین آن متناوباً پدیدار میشود؛ و در رخگردی روزانه بر اساس جابجایی روزانه ناظر زمینی نسبت به ماه اختلاف منظر طولی حدود ۱ درجه برای یک ناظر ثابت ایجاد میکند.
این اختلاف منظر ستارهای، در صورت وجود باید خود را به صورت حرکات دورانی سالانه روی موقعیت ظاهری ستاره نشان میداد. با این حال، در حالی که بردلی و مولینئوکس حرکت ظاهری مورد انتظار ناشی از اختلاف منظر را نیافتند، به جایش حرکت دورانی سالانه ناشناخته دیگری را یافتند. مدت کوتاهی پس از مرگ مولینئوکس، بردلی متوجه شد که این پدیده حاصل چیزیست که اکنون به آن ابیراهی نور میگوییم. نکته بنیادینی که باعث شد بر آن اساس بردلی حرکات سالانهای که رصد کرده بود را از حرکات مورد انتظار ناشی از اختلاف منظر متمایز سازد این بود: جدول زمانی سالانه متفاوتی داشتند.
محاسبات نشان دادند که اگر هرگونه حرکت ناشی از اختلاف منظر وجود داشته باشد، آنگاه ستاره مورد نظر باید در دسامبر به جنوبیترین موقعیت ظاهری و در ژوئن به شمالیترین وضعیت خود برسد. اما چیزی که بردلی یافت این بود که حرکت ظاهری به جنوبیترین نقطه خود در مارس و شمالیترین نقطه در سپتامبر رسیده و اختلاف منظر را نمیتوان علت آن دانست، بلکه حرکت الگوی مشاهده شده در ابتدا برایش مبهم بود.
هالی اولین دنبالهداری بود که دورهای بودن پدیدار شدن آن در آسمان به رسمیت شناخته شد. تا پیش از دورهٔ رنسانس، اجماع فلسفی در بارهٔ طبیعت «ستارههای دنبالهدار»، همان برداشت ترویج شده توسط ارسطو بود، که آنها را اختلال در جو زمین میدانست. این ایده در سال ۱۵۷۷ توسط تیکو براهه با استفاده از پدیدهٔ اختلافمنظر رد شد. او با اندازهگیری اختلاف منظر نشان داد که دنبالهدارها باید فراتر از ماه قرار داشته باشند. با این همه هنوز هم بسیاری بودند که متقاعد نشدند که دنبالهدار به دور خورشید میگردد، و فرض آنها بر این بود که دنبالهدارها؛ به جای دور زدن خورشید، در مسیر مستقیم خود پهنای سامانهٔ خورشیدی را میپیمایند.
اچدی ۱۶۷۲۵۷ (اچآر ۶۸۲۱) یک ستاره منفرد در ناحیه جنوبی صورت فلکی تلسکوپ است. قدر ظاهری این ستاره برابر با ۶٫۰۵ میباشد که باعث میشود با چشم غیرمسلح به صورت نهچندان واضح قابل مشاهده باشد. بررسی و اندازهگیری اختلاف منظر، این ستاره را در فاصله ۴۲۰ سال نوری از زمین نشان میدهد. این ستاره دارای سرعت شعاعی برابر با ۲۹۹۹۴۹۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠−۵٫۱ میباشد. این مقدار نشان میدهد این ستاره در حال حرکت به سمت منظومه شمسی است.
تمامنگاری از نظر ثبت اطلاعات بر روی فیلم، به عکاسی شباهت دارد، اما شیوهها و وسایل کار برای ایجاد این تصویر کاملاً متفاوت هستند زیرا در هولوگرام یا تمامنگاری اطلاعات مربوط به هر سه بُعد در تصویر ثبت شدهاست و ناظر دید و ناظر با دیدن تمامنگاشت احساس برجستگی در تصویر میکند. حتی بیش از آنچه در برجستهبینی معمول است، بُعد در برجستهنمایی را به تعبیری میشود بُعد کاذب نامید چون فقط از یک زاویه (مکان استقرار دوربین) میشود تصویر را مشاهده کرد، در حالی که در تمامنگاری، منظرهٔ بازسازی شده را از زوایای متعدد میتوان حرکتدادن سر خود، تأثیر ناشی از اختلاف منظر را حس خواهد کرد.
بردلی ابیراهی نور را هنگام تلاش جهت تشخیص اختلاف منظر ستارهای کشف نمود. همچنین با ساموئل مولینئوکس تا زمان مرگ مولینئوکس در ۱۷۲۸ در جهت تلاش برای اندازهگیری اختلاف منظر گاما اژدها همکاری نمود.
یکی دیگر از روشهایی که با آن میتوان فاصلههای کیهانی را محاسبه کرد، استفاده از روش اختلاف منظر است.