ایریدیم
معنی کلمه ایریدیم در دانشنامه عمومی
ایریدیوم در سال ۱۸۰۳ در میان ناخالصی های نامحلول پلاتین توسط اسمیتسون تنانت کشف شد. تنانت نام ایریدم را از الههٔ یونانی ایریس که به معنای رنگین کمان است برگزید؛ زیرا نمک های ایریدیم رنگ های مختلفی دارند.
ایریدیم فلزی از گروه پلاتین است که رنگی سفید، شبیه به پلاتین دارد اما کمی مایل به زرد است. به علت نقطه ذوب بالا، سختی و شکنندگی شکل و فرم دادن به ایریدیم بسیار مشکل است. به همین جهت از پودر آن برای این منظور استفاده می شود. خواص فیزیکی این فلز تا دمای ۱۶۰۰ درجه سانتی گراد بدون تغییر باقی می ماند. این فلز در دمای ۰٫۱۴ کلوین به ابررسانا تبدیل می شود. در میان فلزات تنها اسمیم می تواند بر روی آن خراش ایجاد کند و پس از اسمیم چگال ترین عنصر است.
در میان فلزات، ایریدیم بیشترین مقاومت را در برابر خوردگی دارد. تقریباً هیچ اسید یا فلز مذابی نمی تواند آن را مورد حمله قرار دهد. با این حال برخی نمک ها مانند سدیم سیانید یا پتاسیم سیانید ، اکسیژن در دمای بالا و هالوژن ها ( به ویژه فلوئور ) باعث خوردگی آن می شوند.
عدد اکسایش ایریدیم از - ۳ تا +۹ را شامل می شود ولی متداول ترین عدد اکسایش آن +۳ و +۴ است. همچنین عدد اکسایش بالاتر از +۶، بسیار نادر است و عدد اکسایش +۹ فقط کاتیون های گازی شکل را شامل می شود و ایریدیم در هیچ نمکی با این عدد اکسایش وجود ندارد. ایریدیم اکسیدهای مختلف با رنگ های متفاوت تشکیل می دهد. برای مثال IrO2 جامد آبی رنگ است. در حالی که Ir2O3 رنگ آبی مایل به سیاه دارد.
جملاتی از کاربرد کلمه ایریدیم
نام این شرکت، از عنصر ایریدیم گرفته شده‌است، که دلیل انتخاب آن، مربوط به عدد اتمی ایریدیم یعنی ۷۷ می‌باشد، که با تعداد ماهواره‌های در مدار قرار گرفته این شرکت، مشترک است و در واقع استعاره از تعداد الکترون‌هایی که به دور هسته ایریدیم در گردش هستند، دارد.
در سال ۱۸۷۴ به این شرکت سفارش ساخت استاندارد مرجع کیلوگرم داده شد که از ۹۰ درصد پلاتین و ۱۰ درصد ایریدیم ساخته شد و از آن تاریخ تا کنون در اداره بین‌المللی اوزان و مقیاس‌ها نگهداری می‌گردد.
و نیکل تتراکربونیل بر می گردد. این ترکیبات شیمیدان ها را با چالش مواجه نمود چرا که این ترکیبات با مدل های موجود برای پیوند شیمیایی در آن زمان تطابق نداشت. چالش دیگر با کشف فروسن، آنالوگ ساختاری رودوسن و نخستین ترکیب کشف شده از دسته ترکیبات متالوسن، مطرح گردید. فروسن به طور غیرمعمول از نظر شیمیایی پایدار بود، همچنین آنالوگ های ساختاری شامل رودوسنیوم، کاتیون غیر منتظره رودیوم[یادداشت ۱] و ترکیبات همتای کبالت و ایریدیم‌دار رودوسن هم به همین ترتیب پایدار بودند. مطالعه گونه های آلی فلزی مانند این ترکیبات نهایتا موجب توسعه مدل هایی از پیوند شیمیایی شد که تشکیل و پایداری آن ها را توضیح می داد.
رویداد انقراض کرتاسه–پالئوژن در سوابق زمین‌شناختی با لایه‌ی نازکی از رسوب با نام مرز کرتاسه-پالئوژن که در تمام خشکی‌های و دریاهای جهان یافته می‌شود، قابل تشخیص است. در این رسوبات مقدار غیرمعمول زیادی از فلز ایریدیم یافته شده است که در سیارک‌ها بیش از پوسته زمین وجود دارد.