ایروانی

ایروانی، طی سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۷ بیش از ۵۰ شرکت تأسیس کرد و برای کارگرانش خانه‌های سازمانی ساخت و سرویس رایگان ایاب و ذهاب در نظر گرفت. کسب و کار او توسعه پیدا کرد و در سال ۱۳۵۷ کفش ملی و مجموعه شرکت‌های وابسته به محمدرحیم متقی ایروانی، در جریان مصادره‌های ابتدای انقلاب، مصادره شد و به دلایل ضعف مدیریت و واگذار نکردن آن به بخش خصوصی ۴ میلیارد و هشتصد میلیون ریال آن زمان ضرر داد.

خانه اسدالله نعمتی مربوط به دوره قاجار است و در شیراز، خیابان زند باریک، گذر سید ذوالفقار جنب حمام ایروانی واقع شده و این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۰۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

نخستین بار فتحعلی شاه این لقب را خطاب به حسن‌خان قاجار قزوینی برادر حسین خان سردار ایروانی که یکی از سرداران ایروان است به کاربرد. او از سرداران و فرماندهان ایران در زمان فتحعلی شاه قاجار بود و به همراه برادرش حسینقلی خان، برخلاف دیگر خوانین ایروان حاضر به همدستی با روسها نشدند و به مدت بیست سال در مقابل آن‌ها مقاومت نمودند. روسها خشم خود را از این برادران در ماده ۱۲ معاهده ترکمانچای (شعبان ۱۲۴۳ ه‍. ق) نشان دادند که به موجب آن بنا به امر امپراتور روس (نیکلای اول) از کلیه دارایی و املاک خود به کلی محروم شدند.

محمدحسن خان سردار ایروانی (درگذشتهٔ ۱۷ ذیحجهٔ ۱۲۷۱ ه‍.ق) معروف به خان بابا خان سردار پسر محمدخان ایروانی و حکمران یزد و کرمان در دوره ناصرالدین شاه قاجار بود. از او در منابع به عنوان سردار ماکویی نیز یاد شده است. او در عمران و آبادی مناطقی که تحت حکومت داشت می‌کوشید و توسعه صنایع و حرف را تشویق می‌کرد. در دوران حکمرانی او عمارت دیوانی یزد و سرای گنجعلی خان که رو به ویرانی نهاده بودند، مرمت شدند. وی همچنین بانی باغ سردار در تهران به شمار می‌رود. محمدحسن خان را نباید با حسن‌خان قاجار قزوینی (ملقب به ساری اصلان) برادر حسین خان سردار ایروانی اشتباه کرد.

اولین گروه تشکیل دهنده حزب ایران عبارت بودند از احمد زیرک‌زاده، کاظم حسیبی، حسین مکی، نظام‌الدین موحد، مرتضی مصور رحمانی، غلامعلی فریور، عبدالحمید زنگنه، حسین صدر، ناصر معتمد، عباس گزیده پور، علیقلی بیانی، امیر پایور، محسن عطایی، شمس‌الدین جزایری، رحیم عطایی، مظفر عطایی‌زاده، محسن نصر، خان‌بابا ایروانی، کمال‌الدین جناب، نعمت‌اللهی، احمد زنگنه، صادق رضازاده شفق، ارسلان خلعتبری.

هفت سال در فقه و اصول از عبدالکریم ایروانی بهره گرفت و در ۲۵ سالگی، به درجه اجتهاد رسید.

آشفته ایروانی، آشوب ایروانی، بیدل ایروانی، چشمه ایروانی، حجت ایروانی، حریف ایروانی، دلیل ایروانی، شاکر ایروانی، شهاب ایروانی، فخری ایروانی، قابل ایروانی، قدسی ایروانی، ناظم ایروانی

رحیم ایروانی سرانجام در ۱۲ اسفند ۱۳۸۴ بعد از یک روز کامل کاری درگذشت.

رحیم ایروانی در سال ۱۳۴۳ شرکتی به نام شرکت کانون مشاوره اقتصادی را به منظور تربیت و پرورش ۲۲ کودک دوماهه تا ۲ساله تأسیس کرد تا در آینده این کودکان از مدیران بنگاه‌های صنعتی او بشنود. قرار بر این شد قسمت عمده بودجه کانون به مصارف تحصیلی این اطفال برسد و لوازم خوراک پوشاک و وسایل زندگی ساده و کم خرج باشد. همچنین هیچ‌کدام از این اطفال نیز پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی هیچ تعهدی نسبت به کانون ندارند و مختارند که هرجور که خواستند در اجتماع زندگی کنند. فقط انتظار مؤسسه این است که نسبت به تحصیل جدی باشند و تمسک به دین اسلام و حسن اخلاق را پیشه خود سازند. با وقوع انقلاب اسلامی ایروانی این کودکان را که آن زمان ۱۴ تا ۱۶ ساله بودند با خود به خارج از کشور برد.