ایدئولوژیک

در مهر ۱۳۳۴، ایران به پیمان ضد کمونیستی بغداد پیوست؛ در ۱۳۳۵ با حکومت ضد کمونیستی جمهوری چین در تایوان روابط دیپلماتیک برقرار کرد. ایران در هر دو مورد مورد سرزنش شدید جمهوری خلق قرار گرفت، ولی «امپریالیسم آمریکا»، که مسئول مواضع اتخاذ شده از سوی تهران است، مقصر اصلی خوانده شد. در دهه ۱۳۴۰ تنش‌های ایدئولوژیک و سیاسی شکاف بازی میان اتحاد شوروی و جمهوری خلق چین ایجاد کرد. در آن زمان، ایران متناسب با قدرت فزاینده اقتصادی و نظامیش با وجود حفظ یک موضع قوی حامی آمریکا، سیاست‌های انعطاف پذیرتر و مستقل تری اتخاذ کرد.

شاهسوندی در اولین انتخابات مجلس اول به عنوان کاندیدای سازمان در شیراز اعلام حضور کرد و انتخابات به دور دوم رسید. وی سپس به تهران آمده در نشریه سازمان به فعالیت پرداخت. پس از ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ شاهسوندی به کردستان رفته و به عنوان مؤسس رادیو مجاهد فعالیت کرد. وی در سال ۱۳۶۴ به عنوان عضو مرکزیت سازمان مجاهدین خلق انتخاب شد. اما در سال‌های پایانی دههٔ ۶۰ و بعد از انقلاب ایدئولوژیک در سازمان مجاهدین نسبت به مواضع این گروه دچار تردید شد.

سالهای دههٔ ۱۹۹۰ تغییرات عمده‌ای را در جنبش فداییان به همراه داشت. به دنبال تحلیل تاریخچهٔ گذشتهٔ سازمان، دموکراسی به عنوان هدف فوری و اساسی سازمان اعلام گردید. تلاش‌های قبلی در جهت وحدت ایدئولوژیک در سازمان به کنار گذاشته شد و به جای آن تفاوتهای ایدئولوژیک و اندیشه مستقل به‌طور رسمی پذیرفته و مورد پشتیبانی قرار گرفت. کنگرهٔ نخست، سوسیالیسم را به عنوان هدف نهایی خود اعلام کرد. کنگرهٔ دوم تصمیم گرفت که هر دو سال یک بار کنگرهٔ سازمانی فراخوانده شود. از آن زمان تصمیم فوق به‌طور کامل به اجرا درآمده‌است.

بیژن عبدالکریمی بر این باور است که بیشتر تحلیل‌ها و نظراتی که در مورد شریعتی صورت گرفته‌است در افق گذشته بوده‌است. وی معقتد است که دفاع از شریعتی بیشتر در فضاهای سیاسی و ایدئولوژیک شکل گرفته‌است. به نظر وی بایدی شریعتی را در افق آینده فهم کرد. از نظر وی شریعتی نه تنها به جهان مدرن برخوردی منفعلانه نداشته‌است بلکه مواجههٔ وی را کنش‌گرانه می‌داند. از نظر بیژن عبدالکریمی، روشنفکرانی همچون سروش، شایگان و جواد طباطبایی که شریعتی را به ایدئولوژیک اندیشی متهم می‌کنند مبتلا به خطای هرمنوتیکی شده‌اند.

طرفداری از دولت‌ها و سیاست‌های غربی، از جمله انتقادها به این سازمان بوده‌است. این ادعا شامل دولت‌های غیر غربی می‌شود که ادعا می‌کنند عفو بین‌الملل از نظر ایدئولوژیک علیه آنها تعصب دارد. از این میان می‌توان به جمهوری دموکراتیک کنگو، جمهوری خلق چین، ویتنام، و روسیه اشاره کرد.

اصول دقیق آنچه که تاچریسم را تشکیل می‌دهد و همچنین میراث خاص آن در تاریخ بریتانیا در دهه‌های گذشته بحث‌برانگیز است. از نظر ایدئولوژیک، نایجل لاوسون، وزیر خزانه داری تاچر، تاچریسم را یک قالب سیاسی می‌داند که بر بازار آزاد، مخارج محدود دولت، کاهش مالیات و یک ناسیونالیسم بریتانیایی در داخل و خارج از کشور تأکید می‌کند، توصیف کرده‌است.

چمران از سال ۱۹۷۱ کلاس‌های ایدئولوژیک داشت که هفته‌ای یک بار برپا می‌شد. موسی صدر، مهدی شمس الدین، محمدحسین فضل‌الله و رجال دیگر سخنرانی می‌کردند و خودش دروس ایدئولوژیک بیان می‌کرد. این افراد هسته‌های سازمان «حرکت المحرومین» را تشکیل دادند. او در بیروت نیز نظیر این اقدام را انجام داد.

جمهوری خلق چین یکی از معدود دولت‌های سوسیالیستی دنیاست که آشکارا مدافع کمونیسم است. این دولت زیر نظر حزب کمونیست چین و بر مبنای قانون اساسی چین اداره می‌شود که در سال ۱۹۸۲ تصویب شده است. حکومت چین به دلیل محدودیت‌هایی که در بسیاری از زمینه‌های اجتماعی از جمله آزادی رسانه، دسترسی به اینترنت، آزادی تجمع، حقوق باروری، آزادی تأسیس سازمان‌های اجتماعی و آزادی ادیان برقرار کرده مورد انتقاد قرار گرفته است. رهبران چین نظام سیاسی، ایدئولوژیک و اقتصادی کشور خود را به ترتیب با اصطلاحات «استبداد دموکراتیک مردمی»، «سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی» و «اقتصاد سوسیالیستی بازار» توصیف می‌کنند.

با وجود نگرانی برای حفظ وضعیت موجود، استراتژی امنیتی جنگ سرد بر تفاوت ایدئولوژیک بین چین و ایالات متحده تأکید داشت. از آنجا که اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید و اقتصاد و ارتش روسیه هنوز در آشفتگی بودند، به نظر برخی ناظران منطقی به نظر می‌رسید که چین به دنبال جایگزینی روسیه به عنوان موازنه اصلی در برابر ایالات متحده باشد.

مانند بسیاری از کشورهای دیگر، در ایران دیوارنگاری به دو دسته بخش می‌گردد: دیوارنگاری مردمی و دیوارنگاری دولتی. دیوار نویسی‌های مردمی به دو دسته تقسیم می‌شود. تبلیغاتی ویا پیاده‌سازی طرح‌ها و اشکالی درخور و جذاب. دسته نخست بیشتر گویای مسائل سیاسی روز، مخالفت با سامانه حاکم، یا تبلیغات مشاغل و آگهی‌هاست. دسته دوم در خدمت تبلیغات عقیدتی یا شرعی و برای نمایان ساختن رهیافت‌های ایدئولوژیک و تقویت همدلی بین مردم توسط دولت‌ها می‌باشد. در این مدل، گرافیتی در دستهٔ دوم از دیوارنویسی مردمی جای می‌گیرد.