اولوا

(الباب ) جمع (لب ) به معنى (مغز) هر چيز است ، بنابراين نقطهمقابل اولوا الباب افراد بى مغز و پوك و ميان تهى و بى محتوا هستند.

شهد الله انه لا اله الا هو و الملائكة و اولوا العلم قائما بالقسط لا اله الا هو العزيزالحكيم(18)

و آنگاه سوره مورد بحث را به آيه زير كه جامع ترين آيات نسبت به غرض اين سورهاست ختم نموده و فرموده است :(هذا بلاغ للناس و لينذروا به و ليعلموا انما هو الهواحد و ليذكر اولوا الالباب ) كه بيانش به زودى خواهد آمد - ان شاء الله .

و گفته‌اند: اولوا الأمر درین آیت دو گروه‌اند: سلطانان دادگراند بحق فرمای، واجب است بر مسلمانان که ایشان را گردن نهند، و بزرگ دارند، و با دشمنان ایشان موافقت نسازند، و خیانت با ایشان روا ندارند، و اگر بیدادگر باشند آشکارا بر ایشان بیرون نیایند، و دست از طاعت ایشان بیرون نکشند، و دعاء بد بر ایشان نکنند، و ایشان را از اللَّه توبت خواهند، و با ایشان غزا کنند، و حجّ و نماز آدینه. و در خبر است که بعد از شرک هیچ گناه صعب‌تر از بیرون آمدن بر سلطان نیست.

مى كند، از جمله در آيه 16 سوره بلد ميخوانيم : او مسكينا ذا متربة : يا مسكين خاك نشينى رااطعام كند و در آيه 8 سوره نساء ميخوانيم : و اذا حضر القسمة اولوا القربى و اليتامى والمساكين فارزقوهم : هر گاه خويشاوندان و يتيمان و مسكينان ، در موقع تقسيم ارث ،حضور يابند، چيزى از آن به آنها ببخشيد از اين تعبير استفاده مى شود كه منظور ازمساكين سائلانى است كه گاه در اين مواقع حضور مى يابند.

قوله: أُولئِکَ الَّذِینَ هَداهُمُ اللَّهُ لدینه «وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ» ای اولوا العلم باللّه.

هذا بلاغ للناس و لينذروا به و ليعلموا انما هو اله واحد و ليذكر اولوا الالباب

و در قرآن جایها عبرت یاد کرده است، و هر جای با آن اولوا الأبصار گفت، از بهر آنکه قیاس کار بصیرانست، و این ابصار اینجا عقول است. و یقال العبرة ما یعبر به من الجهل الی العلم، این عبرت چون معبرست: یعنی که بدان از جهل با علم میروند و اصل آن از عبور نهر است، و منه. العبارة لانّها جعلت کالمعبر لتأدیة المعنی من نفس القائل الی نفس السامع.

(اولوا) بـه مـعـنـى صاحبان و بقيه به معنى باقيمانده است و معمولا اين تعبير در لغتعـرب بـه مـعـنـى اولوا الفـضل (صاحبان فضيلت و شخصيت و نيكان و پاكان ) گفته مىشـود زيـرا انـسـان مـعمولا اجناس بهتر و اشياء نفيستر را ذخيره مى كند و نزد او باقى مىماند و به همين جهت اين كلمه مفهوم نيكى و نفاست را با خود دارد.

هذا بلغ للناس و لينذروا به و ليعلموا انما هو اله وحد و ليذكر اولوا الالبب (52)

كوتاه سخن اينكه آيه مورد بحث از آنجا كه اولشمشتمل بر شهادت خدا و ملائكه و اولوا العلم بر نفى شريك بود، جاى آن بود كهناقل اين شهادت كه خود خداست ، و نيز شنونده آن ، خدا را از داشتن شريك منزه بدارد، وبگويد: (لا اله الا هو) نظير آنكه در داستان تمت به عايشه فرمود:

حال اين سوال مطرح مى گردد كه آيا پيغمبرانى كه به بيش از يك امت مبعوث شده انديعنى پيغمبران اولوا العزمى كه بر همگى اقوام بشرى مبعوث مى شدند چه وضعىداشته اند؟ آيا همه آنان زبان همه اهل عالم را مى دانسته اند و بااهل هر ملتى به زبان ايشان سخن مى گفته اند يا نه ؟

آيه مورد بحث به بيانى كه خوانديد در قبال آيه (يصلون ما امر اللّه به انيوصل ) قرار گرفته ، و عاقبت اين حق (صله رحم ) را كه اولوا الالباب بدانعمل نمودند بيان مى كند، و ايشان را نويد مى دهد به اينكه به زودى به صلحاى ارحام ودودمانشان - از قبيل پدران و مادران و ذريه ها و برادران ، و خواهران ، و غير ايشان -مى پيوندند.