اولاء

ظاهر سياق مى رساند كه پرسش خداى تعالى پرسش از علت جلو افتادن موسى از بنىاسرائيل در رفتن به طور است ، گويا جا داشت موسى بايستد تا قوم خود را هم همراهببرد يعنى با هم بروند، چرا او عجله كرد و جلو افتاد؟ (و ما اعجلك عن قومك يا موسى -اى موسى ! چه چيزى تو را بر آن وا داشت كه از قومت جلو بيفتى ؟) در پاسخ عرضهداشت : (هم اولاء على اثرى ) يعنى قوم من اين است ، دارند دنبالم مى آيند، و به زودىبه من ملحق مى شوند،

و حرف (فاء) در جمله (فانا قد فتنا قومك ) براىتعليل است و مطلبى را كه از مفهوم سياق بر مى آيدتعليل مى كند، زيرا از قول موسى كه گفت : (هم اولاء على اثرى ) فهميده مى شودكه مردمش در هنگام بيرون آمدنش وضع خوبى داشته اند، و پيش آمدى كه مايه دلواپسىموسى در غيبتش باشد پيش نيامده بود، و چون از ناحيه آنان خاطرش جمع بوده خطاب شدهكه خيلى خاطر جمع نباش ما بعد از آمدنت آنان را آزموديم ، درست از امتحان در نيامدند وگمراه شدند.

ظاهرا كلمه (اولاء اسم اشاره و كلمه (ها) براى هشدار دادن است . واصل جمله (انتم هولاء) بوده باشد. و كلمه (انتم ) بين ها و بين اولاء فاصله شدهباشد، همانطور كه مى گوئيم : (زيد هذا و هند هذه كذا و كذا) اين زيد و اين هند چنيناست و چنان است . (در فارسى هم همين كار را مى كنيم يعنى به جاى اينكه بگوئيم شماهمانهائى كه چنين و چنان كرديد، مى گوئيم : هان مگر شما آنهائى نبوديد كه چنين و چنانكرديد. (مترجم ))