اهلی شیرازی

محمد بن‌یوسف اهلی شیرازی (زادهٔ ۸۵۸ در شیراز – درگذشتهٔ ۹۴۲ هجری قمری در شیراز) شاعر قرن نهم و دهم هـ. ق که در حدود سال ۸۵۸ هـ.ق. در شیراز زاده شد. اهلی به سال ۹۴۲ هـ. ق در هشتادوچهار سالگی، درگذشت. آرامگاه وی در جوار حافظ قرار دارد.

مکتب وقوع به سبکی از شعر فارسی گفته می‌شود که از اواخر قرن نهم تا اوایل قرن یازدهم هجری رواج داشت و در دورهً زمانی بین سبک عراقی دورهٔ تیموری و سبک هندی پدیدار شد. ویژگی «اشعارِ وقوعی»، سادگی، پرهیز از صنایع بدیعی و اغراق‌های شاعرانه، کاربرد اصطلاحات و زبان عامیانه و بیان صریح و بی‌پیرایهٔ وقایعی است که بین عاشق و معشوق می‌گذرد. محتشم کاشانی، وحشی بافقی، لسانی شیرازی، اهلی شیرازی، فغانی شیرازی، اشرف جهان قزوینی، هلالی جغتایی از معروف‌ترین سخنوران این مکتب به‌شمار می‌روند.

مجموعهٔ رباعیات اثر اهلی شیرازی درگذشتهٔ سال ۹۴۲ هجری قمری است. اهلی آن را در وصف صورت‌های گنجفه و به مناسبت نقشی که هر یک از آن‌ها در بازی گنجفه دارند سرود. این مجموعه شامل نود و شش رباعی (به تعداد ورق‌های گنجفه) می‌باشد چنان‌که هر رباعی بجای یک برگ گنجفه ساخته شده‌است و اگر هر رباعی را بر یک برگ جداگانه بنویسند با مجموع آنها که نود و شش برگ خواهد شد می‌توان گنجفه باخت.

سحر حلال عنوان یک مثنوی عاشقانه (داستان عشق گل و جم ) سروده محمد بن یوسف اهلی شیرازی است. این مثنوی در مقابل دو مثنوی قدرتمند کاتبی نیشابوری سروده شده و در هر بیت آن چهار صنعت ادبی 1- ذوالبحرین 2- ذوالقافیتین 3- تجنیس و 4- لزوم ما یلزم به کار رفته است.

از فعالیت‌های فرهنگی او نیز که به گفته خودش از نوادگان اهلی شیرازی است، می‌توان به چاپ چندین کتاب در زمینهٔ تاریخی و سفرنامه اشاره کرد. علاوه بر این او رئیس بنیاد شکوهی است که به چاپ و نشر کتب خطی و متون کهن ایرانی، اسلامی و ترکی می‌پردازد. از جمله قرآن والترز نیویورک و نسخه‌ای از قرآن از موزه توپقاپی ترکیه در این بنیاد به چاپ رسیده است. او همچنین ریاست شرکتی دانش‌بنیان در زمینه‌ی چاپ سه‌بعدی و ساخت تجهیزات ارتوپدی را بر عهده دارد.