انذروا

(و الذيـن كـفـروا عـمـا انذروا معرضون ) - مراد از (الذين كفروا) مشركين است ، بهدليـل آيـه بـعـدى كـه مـى فرمايد: (قل ارايتم ما تدعون من دون اللّه ). و ليكن از ظاهرسياق بر مى آيد كه مراد از كفر آنان ، تنها كفر به معاد است ، نه كفر به يگانگى خدا وسـايـر عـقـائد بـاطـله آنان . و كلمه (ما) در (عما) مصدريه ، و يا موصوله است ، امااحـتمال دوم با سياق سازگارتر است در نتيجه معناى جمله چنين مى شود: و مشركين كه منكرمعادند از آنچه انذار مى شوند (يعنى از روز قيامت ، و عذاب اليمى كه در آن روز مخصوص‍ مشركين به خداست ) اعراض مى كنند، و روى برمى گردانند.

جمله (ان انذروا انه لا اله الا انا فاتقون ) بيان است براى جمله(ينزل الملائكة بالروح )، چون جمله مزبور يا در معناى وحى است ، و يا بيان استبراى روح - بنا بر اينكه روح به معناى وحى باشد -، و (انذار) به معناى خبردادن از چيزى است كه در آن تخويف باشد، همچنانكه (تبشير) به معناى اخبار از چيزىاست كه در آن مسرت باشد. (راغب ) اينطور معنا كرده ولى ديگران گفته اند:(انذار) به معناى اعلام خطر است . و بنا بر معناى (راغب ) تقدير آيه چنين مى شود:(ان انذروا و اخبرواهم مخوفين بوحدانيتى فى الالوهية و وجوب تقواى : ايشان را انذاركنيد و خبر دهيد، خبر توأ م با خوف و ترس به وحدانيت من در الوهيت و وجوب پرهيز از من) و تقدير آيه بنا بر معناى ديگران چنين مى شود: (به ايشان اعلام كنيد كه معبودىجز من نيست ، و در اينصورت كلمه (انه ) مفعول دوم مى شود، نه منصوب به (نزعخافض ) (حذف حرف جر) بخلاف معناى اول كه منصوب به نزع خافض خواهد بود.

و همانطور كه گفتيم مقدرات اشيا را به پيش مى راند، همچنين اجلها نيز دست در اين كارند،(اجلها كه آخرين مرحله و نقطه نهائى وجود هر چيز است ) نيز موجود را از جلو به سوىخود مى كشد، اين معنائى است كه از آيه زير به خوبى استفاده مى شود: (ما خلقناالسموات و الارض و ما بينهما الا بالحق و اجل مسمى ، و الّذين كفروا عما انذروا معرضون) چون اين آيه بطورى كه ملاحظه كرديد اشيا را مرتبط و بسته به غايات آن (كه هماناجلهاى آنها است ) مى داند، و معلوم است كه دو چيز وقتى به هم مرتبط باشند و يكى ازديگرى قويتر باشد، آن قوى طرف ضعيف را به سوى خود مى كشد، و چون اجلها امورىثابت و لايتغيرند، پس هر موجودى را از جلو به سوى خود مى كشند چون گفتيم ثابتهستند و در نتيجه قوى ترند.

وَ أَمْطَرْنا عَلَیْهِمْ مَطَراً من سجّیل فَساءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِینَ ای بئس مطر من انذروا فلم یخافوا.

و شما خواننده عزيز براى مزيد اطلاع و وضوح بيشتر در باره آنچه ما گفتيم به كلامىكه ما در ذيل آيات اول سوره كه مى فرمود: (ينزل الملائكة بالروح من امره على من يشاءمن عباده ان انذروا انه لا اله الا انا فاتقون خلق السموات و الارض بالحق سبحانه عمايشركون ) گذرانديم مراجعه نمائيد، زيرا آن كلام جامعى بود كه ما در بارهاصول سه گانه اعتقادات گذرانديم .

«فَإِذا نَزَلَ بِساحَتِهِمْ» نزل محمد بدارهم او نزل العذاب بفنائهم «فَساءَ صَباحُ الْمُنْذَرِینَ» ای بئس صباح الکافرین، الذین انذروا بالعذاب.