امین السلطان

معنی کلمه امین السلطان در لغت نامه دهخدا

امین السلطان. [ اَ نُس ْ س ُ ] ( اِخ ) میرزا علی اصغرخان اتابک اعظم ، پسر آقامحمد ابراهیم. امین سلطان از رجال دوره ناصرالدین شاه بود که در سال 1310 هَ.ق. بصدارت رسید و تا کشته شدن ناصرالدین شاه ( 1313 هَ.ق. ) در این سمت باقی بود. بعد از اینکه مظفرالدین شاه بسلطنت رسید معزول گردید و بار دیگر در سال 1316 بصدارت رسید و تا سال 1321 صدراعظم بود. در این سال استعفا کرد و باروپا رفت ، چون محمدعلی شاه بسلطنت رسیداو را از اروپا دعوت نمود و بصدارت برگزید اما صدارت او طولی نکشید و در رجب 1325 هَ.ق. بقتل رسید.

معنی کلمه امین السلطان در فرهنگ فارسی

میرزا علی اصغر خان اتابک اعظم ( ۱۳۲۵ - ۱۲۷۵ ه. ق . ) پسر آقا ابراهیم امین السلطان صدر اعظم ناصر الدین شاه و مظفر الدین شاه و محمحد علیشاه . در بیست و یکم رجب سنه ۱۳۲۵ ه. ق . شب هنگامی که از مجلس شورای ملی خارج می شد بدست مردی از اهالی آذر بایجان موسوم به عباس آقا ( عضو انجمن آذر بایجان ) در سن پنجاه سالگی به قتل رسید .
میرزا علی اصغر خان اتابک اعظم پسر آقا محمد ابراهیم امین السلطان از رجال دوره ناصر الدین شاه بود .

جملاتی از کاربرد کلمه امین السلطان

یحیی و پدرش به فرمان ناصرالدین شاه در پایتخت اقامت گزیدند و در آنجا وزیر میرزا علی اصغر خان امین السلطان را محافظ خویش یافتند. یحیی در تهران به اعضای اشراف خطاطی آموزش داد. او ضمن شرکت در دروس فقیه برجسته میرزا حسن آشتیانی، احتمالاً به منظور دور کردن ظن به ارتداد بابی از خود، فرصت یافت تا از نزدیک قدرت فزایندهٔ علما در زمانهٔ ناآرامی سیاسی را مشاهده کند. او هنگامی که یک جمع عصبانی به‌طور موقت در جریان اعتراض علیه انحصار تنباکو توسط رژی به دژ سلطنتی حمله کردند، حضور داشت.
محمدعلی شاه که بعدها مشخص شد قصد داشته مشروطه را بر هم بزند، تصمیم گرفت از یک صدراعظم قابل اعتماد و زیرک کمک بگیرد که بهترین گزینه میرزا علی‌اصغر اتابک بود که آن زمان در اروپا زندگی می‌کرد. بنابراین او را از اروپا احضار کرد. اتابک با یک کشتی زره پوش روسی از دریای کاسپین در روز ۳۰ فروردین (۶ ربیع‌الاول) وارد بندر انزلی شد. مجاهدان گیلانی سعی داشتند از ورود اتابک به ایران جلوگیری کنند اما مجلس شورای ملی تلگرافی بدین مضمون برایشان فرستاد: «از طرف مجلس محترم شورای ملی. در ورود امین السلطان ردع و منعی نیست. البته اهالی آنجا خاصه انجمن در جلوگیری از اغتشاش مساعی جمیله مبذول دارند.»
برج طغرل برای نخستین بار در سال ۱۳۰۱ هجری قمری و در پایان ۳۵امین سال پادشاهی ناصرالدین شاه مرمت و بازسازی شد. این مرمت به دستور شاه و به دست صدراعظم امین السلطان و توسط ابوالحسن خان معمارباشی انجام گرفت و لوحه‌ای مرمر بر سردر بنا نصب گردید. این بازسازی بنا را از خطر نابودی نجات داد ولی ظرافت کاری‌های قدیمی و بقعهٔ کتیبهٔ کوفی آن را از بین برد.
وی پسردایی امین السلطان اتابک بوده‌است که تا سالها که فرمانروای قزوین بوده لقبی نداشته‌است و با نام آقا باقر در تاریخ ثبت شده‌است
در بایگانی اسناد وزارت امور خارجه، اسناد مکمل، جلد ۱۶، سند شماره ۶۱۳ آمده است که در یک مورد ناصرالدین شاه به امین السلطان صدراعظم می‌نویسد: «جناب صدر اعظم؛ باید با سفارت انگلیس حرف بزنید به علاالسلطنه هم بنویسید که او هم در آن جا حرف بزند و بگویید طرقو را افغان نباید آباد نماید، زیرا که آبادی آن جا باعث نیامدن آب به سیستان است و این ضرر بی‌معنی است که به دولت ایران وارد می‌شود و نباید آباد بشود.»
حبیب‌الله خان موقرالسلطنه داماد مظفرالدین شاه از مخالفین امین السلطان و جزو اولین کسانی بود که اظهار نارضایتی آنها به انقلاب مشروطه انجامید.
محدث قمی، سرانجام در سال ۱۳۲۲ قمری (۳–۱۲۸۲ خورشیدی) یعنی یک سال پیش از آغاز انقلاب مشروطه و در دوره روی کار آمدن علی اصغر خان امین السلطان صدر اعظم مظفر الدین شاه به وطن بازگشت. در این دوران افکار به ویژه فلسفه سیاسی غرب در ایران رسوخ کرده بود و این افکار موجب اعتراض به حکومت استبدادی قاجار می‌شد.
فضل‌الله نوری در آغاز جنبش مشروطه از مخالفان سید محمد طباطبایی و عبدالله بهبهانی و از متحدان میرزای شیرازی، میرزاحسن آشتیانی، حسین محدث نوری، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی و عین‌الدوله نخست‌وزیر مقتدر مظفرالدین شاه بود اما پس از مدتی به مشروطه‌خواهان پیوسته و در مهاجرت به قم به آن‌ها همراهی کرد، اما پس از مدتی به مخالفت با سیدین سندین و مشروطه برخاست. او در مخالفت با مشروطه، هم عهد و پیمان محمدعلی شاه و امین السلطان بود و شاه هم پول به او می‌داد و هم دستور.
پس از پیروزی انقلاب مشروطه به دعوت میرزا علی اصغرخان امین السلطان به ایران بازگشت و جمعیتی به نام مجمع انسانیت تشکیل داد و به همراه محمد مصدق به فعالیت سیاسی پرداخت. در همین زمان به وزارت جنگ نیز منصوب شد و پس از قتل اتابک در چند کابینه دیگر نیز این سمت را حفظ کرد. در چهاردهم بهمن ۱۲۸۶ (اول محرم ۱۳۲۶) به نمایندگی تهران در مجلس شورای ملی برگزیده شد. در هفدهم اردیبهشت ۱۲۸۷ محمدعلی شاه او را به وزارت جنگ منصوب و به مجلس معرفی کرد. پانزده روز پیش از به توپ بستن مجلس شورای ملی از وزارت جنگ استعفا داد. مدتی مجدداً وزیر جنگ و مدتی وزیر دربار احمدشاه بود. در سال ۱۲۸۸ هجری خورشیدی در نخستین کابینه محمد ولی خان تنکابنی به وزارت مالیه منصوب شد.
در سفر سوم ناصرالدین شاه به اروپا، که در سالهای ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ هجری قمری که امین السلطان به عنوان وزیر اعظم همراه شاه بود، عزیزخان را هم به همراه خود برد. چهره عزیزخان خواجه در برخی از تصاویر بر جای مانده از این سفر، در کنار امین السلطان و سایر رجال قاجاری به چشم می‌خورد.