اماما

آن که حق هر آیتی بگذارد که رسول (ص) چون به آیت عذاب رسیدی استعاذت کردی و چون به آیت رحمت رسیدی سوال کردی و در آیت تنزیه تسبیح کردی و در ابتدا اعوذ کردی، چون فارغ شدی بگفتی، « اللهم ارحمنی بالقرآن، واجعله لی اماما و نورا و هدی و رحمه، اللهم ذکرنی منه مانسیت، و علمنی منه ما جهلت، وارزقنی تلاوه آناء اللیل و النهار، وجعله حجه لی یارب العالمین»، و چون به آیات سجود رسد سجود کند، اول تکبیر کند، آنگاه سجود و شرطهای نماز از طهارت و ستر عورت در وی نگاه دارد، و تکبیر و سجود کفایت بود، بی تشهد.

قد بعث اللَّه لکم اماما محمدا قد شرع الاسلاما

و شنود خود را با وى چنين حكايت كرده است :(اذ ابتلى ابراهيم ربه بكلمات فاتمهنقال انى جاعلك للناس اماما قال و من ذريتى ).

ان الله تبارك و تعالى اتخذ ابراهيم عبدا قبل ان يتخذه نبيا، و ان الله اتخذه نبياقبل ان يتخذه رسولا، و ان الله اتخذه رسولا قبل ان يتخذه خليلا، و ان الله اتخذه خليلاقبل ان يجعله اماما فلما جمع له الاشياء قال : انى جاعلك للناس ‍ اماماقال : فمن عظمها فى عين ابراهيم قال : و من ذريتىقال لا ينال عهدى الظالمين قال : لا يكون السفيه امام التقى :

و بخدا سوگند اين مطلب از عجائب نظم قرآن است ، كه يك آيه اش با مذاهب و احتمالهائىميسازد، كه عددش حيرت انگيز و محيرالعقول است ، و در عينحال كلام همچنان بر حسن و زيبائى خود متكى است ، و بزيباترين حسنى آراسته است ، وخدشه اى بر فصاحت و بلاغتش وارد نميشود، و انشاءاللّه نظير اين حرف در تفسير آيه :(اءفمن كان على بينة من ربه و يتلوه شاهد منه ، و من قبله كتاب موسى اماما و رحمة ) ازنظر خواننده خواهد گذشت .

قوله: وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً طَهُوراً قال النصرآبادی: هو الرّش الذی یرشّ من میاه المحبّة علی قلوب العارفین فتحیا به نفوسهم باماتة الطبع فیها ثم یجعل قلبه اماما للخلق یفیض برکاته علیهم فتصیب برکات نور قلبه کل شی‌ء من ذوات الارواح.

به عنوان نمونه (هشام بن سالم ) از امام صادق (عليه السلام )نقل مى كند كه فرمود: قد كان ابراهيم نبيا و ليس بامام ، حتىقال الله انى جاعلك للناس اماما، قال و من ذريتىفقال الله لاينال عهدى الظالمين ، من عبد صنما او وثنا لا يكون اماما:

و كلمه (امام ) به معناى مقتداء است ، و خداى سبحان افرادى از بشر را به اين نام ناميدهكه جامع آنان اين است كه بشر را با امر خدا هدايت مى كنند، همچنانكه در باره ابراهيم(عليه السلام ) اين اسم را به كار برده و فرمود: (انى جاعلك للناس اماما) و درباره سايرين فرموده : (و جعلناهم ائمة يهدون بامرنا) و افراد ديگرى را كه مقتدا ورهبر گمراهانند ائمه كفر خوانده و فرمود (فقاتلوا ائمة الكفر) و نيز تورات را امامخوانده و فرمود: (و من قبله كتاب موسى اماما و رحمة ، و چه بسا از آن استفاده شود كهكتابهاى آسمانى كه مشتمل بر دين تازه و شريفند مانند كتاب نوح و ابراهيم و عيسى ومحمد (صلوات اللّه عليهم ) همه امام باشند.

هر ناله و فریاد که کردم نشنیدی پیداست اماما که بلند است جنابت

1 - در آغاز آيه ميگويد: (آيا كسى كه دليل روشنى از پروردگار خويش در اختيار دارد،و بـه دنـبـال آن شـاهـد و گـواهـى از سـوى خـدا آمـده وقبل از آن كتاب موسى (تورات ) به عنوان پيشوا و رحمت و بيانگر عظمت او آمده است همانندكـسـى اسـت كه داراى اين صفات و نشانه ها و دلائل روشن نيست ) (أ فمن كان على بينة منربه و يتلوه شاهد منه و من قبله كتاب موسى اماما و رحمة ).

برون خراما اماما و راه حق بنمای که در کمینگه دینند قاطعان طریق

و من قبله كتاب موسى اماما و رحمه و هذا كتاب مصدق لسانا عربيا...

آيه (124) : و اذ ابتلى ابرهيم ربه بكلمات فاتمهن قال انى جاعلك للناس اماما قال و من ذريتى قال لا ينال عهدى الظالمين.

روی بنمای اماما و ره منبر گیر بگشا منطق و دل از در دل‏ها برگیر

شیخ الاسلام گفت کرم اللّه وجهه: که استاد این قوم جنید بود اول کسی که بر منبر آشکار ازین گفت. بوالعباس عطا ٭ گوید: اماما فی هذا العلم و مرجعنا والمقتدا به الجنید.

محبت تو اماما فریضه چون روزه است اگر تو میل محبت کنی و گر نکنی

افمن كان على بينة من ربه و يتلوه شاهد منه و من قبله كتاب موسى اماما و رحمة

گفت دیگر ره اماما عارفا خَامِساً زِدْنِی بَیاناً کاشِفا