امام على

معنی کلمه امام على در دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] امام على(ع). ابوالحسن، علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف بن قصی بن کلاب، نخستین امام از ائمه اثنی عشر، دومین معصوم از چهارده معصوم(ع) و از دیدگاه اهل سنت خلیفه چهارم از خلفای راشدین است. آن حضرت دومین شخص عالم اسلام -پس از رسول اکرم(ص)- و وصی و ولی مطلق هستند و اعتقاد به امامت و وصایت و ولایت آن حضرت و یازده فرزند بزرگوارش یکی از اصول مذهب امامیه است. اما عده ای از پیروان و معتقدان آن حضرت به ملاحظه کثرت فضایل و کرامات ایشان از جاده اعتدال منحرف شده و اعتقاداتی فوق اعتقادات شیعه امامیه درباره ایشان پیدا کرده اند. این عده به غلات یعنی غلوکنندگان معروف شده اند و هم در نظر اهل سنت و هم در نظر شیعه از جاده هدایت به دور افتاده اند و از اهل بدعت و ضلال محسوب می گردند.
حضرت علی(ع) به جز کنیه ابوالحسن به ابوتراب نیز معروف بود و این کنیه را حضرت رسول(ص) به او داده بود و آن هنگامی بود که او را بر روی خاک خوابیده دیده بود و او را بیدار کرده و گرد و خاک از پشت او برافشانده و فرموده بود تو ابوتراب هستی. آن حضرت این کنیه را چون از جانب رسول اکرم(ص) به او داده شده بود بسیار دوست می داشت و آن را بر کنیه ها و القاب دیگر ترجیح می داد. اما بنی امیه و دشمنان حضرت در این کنیه نوعی تحقیر و توهین می دیدند و به کسان خود دستور داده بودند که آن را همچون دشنام و ناسزایی درباره او بکار برند. زیاد بن ابیه و پسرش عبیداللّه بن زیاد و حجاج بن یوسف ثقفی این کنیه را درباره او بسیار بکار می بردند.
ابوطالب نام پدر ایشان است و این کنیه ای بود به جهت پسر بزرگترش که طالب نام داشت و این کنیه بر نام واقعی او که عبدمناف بود غالب آمد و در تاریخ اسلام هیچگاه او را عبدمناف نخوانده اند و فقط با ابوطالب از او یاد کرده اند. می گویند مادرش او را حیدر نام نهاده بود، اما پدرش ابوطالب نام او را به علی تغییر داد. در رجزی که به آن حضرت منسوب است و آن را در غزوه خیبر در برابر مرحب خیبری خوانده است تصریح به این معنی است، زیرا حضرت در این رجز فرموده است: «أنا الذی سمتنی أمی حیدرة» (من کسی هستم که مادرم مرا حیدر نامید).
مادر آن حضرت فاطمه بنت اسد بن هاشم بن عبدمناف بن قصی است و بنا به گفته علمای انساب نخستین زن هاشمی است که به ازدواج یک مرد هاشمی (ابوطالب) درآمده است و صاحب فرزند شده است. این بانو را یازدهمین کسی گفته اند که اسلام آورده و حضرت رسول(ص) بر جنازه او نماز خواند و فرمود که پس از ابوطالب هیچکس نسبت به من بیشتر از او نیکی نکرده است.
امام علی(ع) روز سیزدهم ماه رجب سال سی ام عام الفیل، در خانه کعبه متولد شد. می گویند کسی پیش از آن حضرت و پس از ایشان در خانه کعبه متولد نشده است. اگر تولد حضرت رسول(ص) در عام الفیل اتفاق افتاده باشد و عام الفیل بنا بر بعضی محاسبات با سال 570م. منطبق باشد، باید تولد حضرت امام علی(ع) در حدود سال 600م. اتفاق افتاده باشد، یعنی 21 سال قبل از هجرت (با در نظر گرفتن اختلاف سالهای قمری و میلادی این تاریخها تقریبی است).

جملاتی از کاربرد کلمه امام على

و نيز از امام على بن الحسين (عليهماالسلام ) از پيامبر اكرم (صلى اللّه عليه و آله و سلم) چنين نقل شده است كه فرمود كسى كه چهار آيه از آغاز سوره بقره و آية الكرسى و دوآيه بعد از آن و سه آيه از آخر آن را بخواند هرگز در جان ومال خود ناخوش آيندى نخواهد ديد، و شيطان به او نزديك نمى شود، و قرآن را فراموشنخواهد كرد.
در تفسير قمى در ذيل آيه (و نقلب افئدتهم و ابصارهم ...) روايتى از ابى الجارود ازامام ابى جعفر (عليهالسلام ) نقل شده كه فرمود: معناى اين جمله اين است كه ما دلهاى ايشانرا وارونه مى كنيم بطورى كه پايين آن بالا و بالاى آن پايين قرار گيرد، و چشمهايشانرا كور مى كنيم تا نتوانند راه هدايت را ببينند. آنگاه اضافه كرده كه امام على بنابيطالب فرمود: آن مجاهدهاى كه شما به وسيله آن زير و رو مى شويد جهاد به دستها(بدنى ) و جهاد به دلهاست . پس كسى كه دلش معروف را معروف و منكر را منكر ندانددلش زير و رو و پايين و بالا شده و در نتيجه هيچ چيزى را نمى پذيرد.
اميرمؤ منان امام على عليه السلام به كسى كه در محضرش استغفار كرد، فرمود: آيا مىدانى معنى استغفار چيست ؟ استغفار را مرتبه اى بس بلند است و بر شش معنى واقع مىگردد.
3 - امام على عليه السلام : اَلعِلمُ مَقروُنٌ بِالعَمَلِ فَمَن عَلِمَ عَمِلَ وَ مَن عَمِلَعَلِمَ.
ولى نخستين جامع روائى شيعه پس از كتب خمسه اميرالمؤ منين به نامهاى آداب و سنن ،الفرائض ، جامعه ، جفر، و مصحف فاطمه زهرا، كتاب السنن و الاحكام والقضاياتاءليف ابو رافع شيعى از خواص اصحاب امام على عليه السلام متوفى بهسال 40 ه‍ق است .
و اما امام على بن موسى الرّضا عليهماالسّلام پس در قدر وجلال آن حضرت همين بس كه باز حافظ سليمان قندوزى حنفى روايت مى كند از امام كاظمعليه السّلام كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله وعلى عليه السّلام را درخواب ديد، پيامبرصلّى اللّه عليه و آله به او فرمود: ((اى موسى ! فرزند تو، بانور خدا نظر مى كند واز روى حكمت سخن مى گويد و هيچ وقت خطا نمى كند و به همه چيز عالم است ، او پر استاز حكمت و علم )).(168)
ابو حمزه ثمالى مى گويد: به امام على بن الحسين (عليهما السلام ) عرض كردم خدا مراقربانت گرداند، يوسف چه وقت آن خواب را ديد؟ فرمود در همان شب كه يعقوب و آلششكم پر، و (دميال ) با شكم گرسنه بسر بردند و صبح از خواب برخاسته براىپدر تعريف كرد، يعقوب وقتى خواب يوسف را شنيد در اندوه فرو رفت ، همچنان اندوهگينبود تا آنكه خدا وحى فرستاد: اينك آماده بلاء باش ، يعقوب به يوسف فرمود خواب خودرا براى برادران تعريف مكن كه من مى ترسم بلائى بر سرت بياورند، ولى يوسفخواب را پنهان نكرد و براى برادران تعريف كرد.
خلاصه اينكه منظور از شرك در آيه فوق كفر و انكار خدا و بت پرستى به صورترسمى نيست (چنانكه از امام على بن موسى الرضا (عليهماالسلام )نقل شده فرمود: (شرك لا يبلغ به الكفر) ولى شرك به معنى وسيع كلمه ، همه اينها راشامل مى شود.