امام صادق علیه السلام

معنی کلمه امام صادق علیه السلام در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] جعفر بن محمد معروف به امام جعفر صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق)، ششمین امام شیعیان امامی. پدر وی امام باقر(ع) و مادرش ام فروه است. امام صادق در دوران حکومت پنج خلیفه آخر اموی و دو خلیفه نخست عباسی می زیست. او به جهت ضعف حکومت اموی، فعالیت علمی بیشتری نسبت به دیگر امامان شیعه داشته است.
شمار شاگردان و راویان او را ۴۰۰۰ نفر دانسته اند. بیشتر روایات اهل بیت(ع)، از امام صادق است؛ از این رو مذهب شیعه امامی را مذهب جعفری نیز می خوانند. امام صادق در میان علمای اهل سنت جایگاه بالایی دارد. برخی از آنها مانند ابوحنیفه و مالک بن انس از او روایت کرده اند.
امام صادق، با وجود ضعف حکومت اموی و درخواست شیعیان، بر ضد حکومت قیام نکرد و شیعیان را نیز از قیام پرهیز می داد. به گفته شیخ صدوق، وی با آنکه از زید به نیکی یاد می کرد، با قیام او مخالف بود؛ اما ابن اثیر نوشته است که امام صادق به برخی توصیه کرده است در قیام زید شرکت کنند. امام صادق به دستور ابوجعفر منصور به وسیله زهر به شهادت رسید.
[ویکی اهل البیت] ابو عبدالله جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب (83 - 148 ق) امام ششم از ائمه مذهب شیعه اثنی عشری است. مدت امامت آن حضرت 34 و عمر حضرت 65 سال بوده است. آن حضرت در سن ۳۱ سالگی به امامت رسید. امامت او همزمان با سال های پایانی حکومت بنی امیه و سال های آغازین حکومت بنی عباس بود. از آنجا حکومت بنی امیه در این سالها رو به ضعف و سقوط می رفت و بنی عباس نیز استقرار پیدا ننموده بودند و علاوه بر آن در ابتدای حکومت خود برای جلب نظر بیشتر منش سرکوب را نداشتند، به امام صادق علیه السلام فرصتی دست داد که برای سایر ائمه علیهم اسلام پیش نیامده بود و آن حضرت توانست با استفاده از این فرصت نهضت علمی و فرهنگی بزرگی را شروع نماید و پایه های علمی مکتب شیعه را محکم کند تا جایی که از مذهب شیعه اثنی عشری با عنوان "مذهب جعفری" و از آن حضرت با عنوان رئیس این مذهب یاد می شود.
امام صادق علیه السلام بنا به نقل برخی منابع،در 17 ریبع الاول سال 80 هجری و به نقل منابع دیگر، در سال 83 هجری دیده به دنیا گشودند.ایشان در مدینه و در زمان عبدالملک بن مروان دیده به جهان گشودند. روزگاری که امت اسلامی طعم تلخ حکومت ستمگرانه عبد الملک را می چشید، مبلغان فاسد اندیشه های فاسد می پراکندند و فرمانروایان ستمگر چیره بودند. مادر آن حضرت فاطمه( ام فروه ) دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر می باشد.
معروف ترین کنیه حضرت عبارت است: ابا عبدالله که در زبان روایات و احادیث منقول از سوی ایشان بدان بسیار بر می خوریم.
دیگر کنیه های ایشان عبارتند از: ابااسماعیل، اباموسی(این کنیه مخصوص شیعه بوده)، و این کنیه ها به اعتبار فرزندان امام بوهد که این اسامی را دارا بودند.
برای آن حضرت القاب متعدد و متنوعی است که هر کدام بنحوی و نوعی صفت و حقیقتی را از او نشان می دهند. معروف ترین لقب ایشان صادق است به معنی راستین و راستگو. و از دیگر القاب ایشان عبارتند از:
پیامبر (ص) فرموده: به هنگامی که پسرم جعفر بن محمد بدنیا آمد او را صادق بخوانید بدان خاطر که در تداوم امامت، فرزندی به دنیا می آید که به همین نام(جعفر) موسوم می شود، بدون حقی دعوی امامت می کند و او را جعفر کذاب می نامند و نمونه این سخن از حضرات معصومین اندک نیستند.
بیشتر شمایل آن حضرت مثل پدرش امام باقر علیه السلام بود. جز آنکه کمی باریکتر و بلندتر بود. مردی بود میانه بالا، افروخته روی،پیچیده موی و پیوسته صورتش چون آفتاب می درخشید. در جوانی موهای سرش سیاه بود. بینی اش کشیده و وسط آن اندکی بر آمده بودو برگونه راستش خال سیاهی داشت. محاسن آن جناب نه زیاد پرپشت و نه زیاد تنک بود. دندانهایش درشت و سفید بود و میان دودندان پیشین آن گرامی فاصله داشت. بسیار لبخند می زد و چون نام پیامبر برده می شد رنگ رخسارش زرد و سبز می شد. در پیری سفیدی موی سرش بر وقار و هیبتش افزوده بود.

جملاتی از کاربرد کلمه امام صادق علیه السلام

ثقه الأسلام محمد بن معقوب کلینی و شیخ صدوق «رحمه الله علیهما» به سند صحیح روایت کرده اند که از حضرت امام صادق علیه السلام سوال شد «از آنچه مردمان روایت می کنند از دیدن خدا؟ پس فرمود که نور خورشید یک جزو از هفتاد جزو نور کرسی است و کرسی یک جزو از هفتاد جزو نورعرش است و عرش یک جزو از هفتاد جزو نور حجاب است و حجاب یک جزو از هفتاد جزو نور سر است، پس اگر راست می گویند چشم خود را تیز در نور خورشیدی که از ابر خالی باشد بدارند و ببینند می توانند یا نه» و أبو بصیر روایت کرده است که به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم که «خبر ده مرا از اینکه آیا مومنین در روز قیامت خدا را می بینند؟ فرمود بلی پیش از قیامت نیز او را دیده اند عرض کردم که در چه وقت؟ فرمود: در وقتی که به ایشان گفت: «الست بربکم» ایشان گفتند بلی پس ساعتی ساکت شد، بعد فرمود: که مومنین در دنیا نیز او را می بینند، آیا تو حال او را نمی بینی؟ ابو بصیر گوید عرض کردم: فدای تو شوم این کلام را از تو نقل کنم؟ فرمود: نه، زیرا اگر این حدیث را نقل کنی انکار می کند او را منکری که به معنی آن جاهل است و چنین تقدیر می کند که این تشبیه کفر است و حال اینکه دیدن به دل، نه مثل دیدن به چشم است، و خدای تعالی برتر است از آنچه اهل تشبیه و اتحاد نسبت به او می دهند» از حضرت امیرالمومنین علیه السلام پرسیدند که «آیا خدای خود را دیده ای؟ فرمود: وای بر تو خدایی را که نمی بینم عبادت او را نمی کنم شخصی عرض کرد که چگونه او را دیده ای؟ فرمود: چشمهای ظاهر، به مشاهده، او را نمی بینند، و لیکن دلها او را به حقیقت ایمان می بینند» و اخبار در این خصوص بسیار است.
با بررسی روایات در فقه شیعه علی بن جعفر از برادرش امام صادق علیه السلام روایت می‌کند: «وَ سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ أَعْطَی رَجُلًا مِائَةَ دِرْهَمٍ- عَلَی أَنْ یُعْطِیَهُ خَمْسَةَ دَرَاهِمَ أَوْ أَقَلَّ أَوْ أَکْثَرَ- قَالَ هَذَا الرِّبَا الْمَحْضُ: از شخصی سؤال پرسیدم که صد درهم به دیگری داد بر این شرط که پنج درهم کمتر یا بیشتر به او بدهد، حضرت فرمودند این ربای محض است.»